غیبت امام مهدی(عج): تفاوت میان نسخه‌ها

در زمان [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام حسن عسکری(ع)]] مشهور بود که [[شیعه|شیعیان]] در انتظار [[قیام امام مهدی(عج)|قیام]] فرزند اویند.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۳۳۶.</ref> به همین جهت، دستگاه [[بنی‌عباس|خلافت عباسی]] در جستجوی فرزند آن حضرت بود. امام عسکری فرزندش را فقط به چند تن از اصحاب و خویشان نزدیک خود معرفی کرد<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ۱۳۷۷ش، ص۱۰۲.</ref> برای همین اکثر شیعیان در هنگام شهادت امام عسکری از وجود فرزندی برای آن حضرت خبر نداشتند.<ref> نوبختی، فرق الشیعه، ۱۳۵۵ش، ص۱۰۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۳۳۶؛ ابن شهرآشوب، المناقب، ج۴، ص۴۲۲.</ref> از سویی دیگر امام عسکری(ع) به خاطر شرایط سیاسی، در وصیت‌نامه خود تنها از مادرش نام برده بود و این باعث شد که در یکی دو سال اول پس از رحلت او، برخی شیعیان معتقد شوند مادر امام عسکری در دروان غیبت به صورت نیابت عهده‌دار [[امامت|مقام امامت]] است.<ref> شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۰۷.</ref>

پس از [[شهادت]] امام عسکری(ع)، برخی از یاران آن حضرت به ریاست [[عثمان بن سعید عمری]] (درگذشت بین ۲۶۰ تا ۲۶۷ق) به جامعه شیعه اعلام کردند که امام عسکری فرزندی از خود به جا نهاده که اکنون جانشین او و متصدی مقام امامت است،<ref>شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ص۹۲-۹۳.</ref> با این حال [[جعفر پسر امام هادی|جعفر برادر امام عسکری]]، با آنکه مادر امام عسکری زنده بود، مدعی میراث آن حضرت شد.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۵؛ اربلی‌، کشف الغمة، ج۲، ص۲۰۵، ۲۲۳؛ ذهبی‌، ج ۱۳، ص۱۲۱.</ref> مادر امام عسکری(ع) و [[حکیمه دختر امام جواد(ع)|حکیمه]] عمه وی، از امامت فرزند امام عسکری طرفداری می‌کردند، ولی خواهر امام عسکری، از امامت برادرش جعفر پشتیبانی می‌نمود.<ref>مدرسی طباطبایی، مکتب در فرایند تکامل، ص۱۶۱-۱۶۲.</ref> همچنین [[خاندان نوبختی|خاندان نوبخت]]، عثمان بن سعید و پسرش را در مقام [[نیابت خاصه|نیابت]] امام مهدی(ع) به رسمیت می‌شناختند.<ref> مدرسی طباطبایی، مکتب در فرایند تکامل، ص۱۶۲.</ref> این وضعیت باعث سرگردانی برخی از شیعیان شد.<ref> شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۲۶، ۴۲۹، ۴۸۷.</ref> عده‌ای به سایر [[فرق تشیع|فرقه‌های شیعی]] پیوستند.<ref>شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref> دسته‌ای رحلت امام عسکری را نپذیرفتند و او را [[مهدی]] دانستند، گروهی امامت [[محمد بن علی الهادی(ع)|سید محمد]] فرزند امام هادی(ع) را پذیرفتند و امامت امام عسکری را منکر شدند.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۱۹۷، پاورقی۲.</ref> و گروهی دیگر [[جعفر پسر امام هادی|جعفر کذاب]] را به عنوان امام به رسمیت شناختند<ref> نوبختی، فرق الشیعه، ۱۳۵۵ش، ص۱۰۷-۱۰۹؛ اشعری قمی، المقالات و الفرق، ص۱۱۰۱۱۴؛ شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref>اما نهایتاً اکثریت شیعه به امامت امام مهدی گرویدند و همین جریان بعدها رهبری اصلی شیعیان امامی را بر عهده گرفت.<ref> سید مرتضی، الفصول المختاره، ج۲،ص۳۲۱.</ref>

* سید مرتضی، «الفصول المختاره»، در مصنفات الشیخ المفید، قم، مؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، ۱۴۱۳ق.