پرش به محتوا

سید علی حسینی سیستانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۳: خط ۳۳:
سیستانی در جریان حمله گروه [[داعش]] به عراق و پیشروی آنان به سمت مرکز و جنوب عراق، دفاع از کشور را [[واجب کفایی]] خواند. بسیاری از مراکز علمی و آموزشی، کتابخانه‌ها و مراکز خدمات اجتماعی در نقاط مختلف جهان از جمله [[ایران]]، [[ترکیه]]، عراق، [[بریتانیا]] و [[لبنان]]، با مدیریت دفتر آیت‌الله سیستانی راه‌اندازی شده است.
سیستانی در جریان حمله گروه [[داعش]] به عراق و پیشروی آنان به سمت مرکز و جنوب عراق، دفاع از کشور را [[واجب کفایی]] خواند. بسیاری از مراکز علمی و آموزشی، کتابخانه‌ها و مراکز خدمات اجتماعی در نقاط مختلف جهان از جمله [[ایران]]، [[ترکیه]]، عراق، [[بریتانیا]] و [[لبنان]]، با مدیریت دفتر آیت‌الله سیستانی راه‌اندازی شده است.


== معرفی ==
==معرفی==
سید علی حسینی سیستانی، [[۱۳ مرداد]] [[سال ۱۳۰۹ هجری شمسی|۱۳۰۹ش]] ([[۹ ربیع‌الاول]] [[سال ۱۳۴۹ هجری قمری|۱۳۴۹ق]]) در [[مشهد]] زاده شد. پدرش سید محمدباقر، از عالمان [[شیعه]] و مادرش فرزند سید رضا مهربانی سرابی بود. جدّ او سید علی سیستانی، از شاگردان [[سید محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]] در [[نجف]] بود که در سال ۱۳۱۸ قمری به مشهد بازگشت.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> محمدرضا و محمد باقر دو فرزند پسر او هستند و سید جواد شهرستانی داماد و وکیل او در ایران است.
سید علی حسینی سیستانی، [[۱۳ مرداد]] [[سال ۱۳۰۹ هجری شمسی|۱۳۰۹ش]] ([[۹ ربیع‌الاول]] [[سال ۱۳۴۹ هجری قمری|۱۳۴۹ق]]) در [[مشهد]] زاده شد. پدرش سید محمدباقر، از عالمان [[شیعه]] و مادرش فرزند سید رضا مهربانی سرابی بود. جدّ او سید علی سیستانی، از شاگردان [[سید محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]] در [[نجف]] بود که در سال ۱۳۱۸ قمری به مشهد بازگشت.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> محمدرضا و محمد باقر دو فرزند پسر او هستند و سید جواد شهرستانی داماد و وکیل او در ایران است.


== تحصیلات ==
==تحصیلات==
سیستانی، تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در [[مشهد]] گذراند و از آغاز سال ۱۳۶۰ قمری، آموختن مقدمات علوم حوزوی را آغاز کرد. ادبیات عرب را از [[عبدالجواد ادیب نیشابوری|ادیب نیشابوری]]، [[الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (کتاب)|شرح لمعه]] و قوانین را از [[سید احمد مدرس یزدی]]، کتاب‌های سطوح عالی [[فقه]] و [[اصول فقه]] را از [[میرزا هاشم قزوینی]]، دروس فلسفی مانند [[شرح منظومه سبزواری]] و [[شرح حکمة‌ الاشراق]] و [[الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة (کتاب)|اسفار]] را نزد [[سیف الله ایسی میانجی]] آموخت. [[شوارق‌ الالهام]] را از [[شیخ مجتبی قزوینی]] فرا گرفت. برای تحصیل معارف وحیانی در حوزه درس [[میرزا مهدی اصفهانی]] حاضر شد. سید علی سیستانی، همچنین در [[درس خارج]] [[میرزا مهدی آشتیانی]] و [[میرزا هاشم قزوینی]] نیز حضور یافت.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
سیستانی، تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در [[مشهد]] گذراند و از آغاز سال ۱۳۶۰ قمری، آموختن مقدمات علوم حوزوی را آغاز کرد. ادبیات عرب را از [[عبدالجواد ادیب نیشابوری|ادیب نیشابوری]]، [[الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (کتاب)|شرح لمعه]] و قوانین را از [[سید احمد مدرس یزدی]]، کتاب‌های سطوح عالی [[فقه]] و [[اصول فقه]] را از [[میرزا هاشم قزوینی]]، دروس فلسفی مانند [[شرح منظومه سبزواری]] و [[شرح حکمة‌ الاشراق]] و [[الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة (کتاب)|اسفار]] را نزد [[سیف الله ایسی میانجی]] آموخت. [[شوارق‌ الالهام]] را از [[شیخ مجتبی قزوینی]] فرا گرفت. برای تحصیل معارف وحیانی در حوزه درس [[میرزا مهدی اصفهانی]] حاضر شد. سید علی سیستانی، همچنین در [[درس خارج]] [[میرزا مهدی آشتیانی]] و [[میرزا هاشم قزوینی]] نیز حضور یافت.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>


سید علی سیستانی، در سال ۱۳۶۸ قمری راهی [[قم]] شد و در درس [[درس خارج|خارج فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] [[سید حسین طباطبایی بروجردی|آیت‌الله بروجردی]] حاضر شد. او همچنین در درس [[سید محمد حجت کوه‌کمری|سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای]] هم شرکت می‌کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
سید علی سیستانی، در سال ۱۳۶۸ قمری راهی [[قم]] شد و در درس [[درس خارج|خارج فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] [[سید حسین طباطبایی بروجردی|آیت‌الله بروجردی]] حاضر شد. او همچنین در درس [[سید محمد حجت کوه‌کمری|سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای]] هم شرکت می‌کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>


=== هجرت به نجف ===
===هجرت به نجف===
سید علی سیستانی در سال ۱۳۷۱ قمری به [[نجف]] رفت و در [[مدرسه بخارایی]] ساکن شد و در [[درس خارج]] [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]] و [[حسین حلی|شیخ حسین حلی]] حضور یافت و علاوه بر حضور طولانی در درس این دو، از مباحث [[سید محسن طباطبائی حکیم|سید محسن حکیم]] و [[سید محمود حسینی شاهرودی]] نیز استفاده کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
سید علی سیستانی در سال ۱۳۷۱ قمری به [[نجف]] رفت و در [[مدرسه بخارایی]] ساکن شد و در [[درس خارج]] [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]] و [[حسین حلی|شیخ حسین حلی]] حضور یافت و علاوه بر حضور طولانی در درس این دو، از مباحث [[سید محسن طباطبائی حکیم|سید محسن حکیم]] و [[سید محمود حسینی شاهرودی]] نیز استفاده کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>


== اجتهاد ==
==اجتهاد==
[[پرونده:اجازه اجتهاد خویی به سیستانی.jpg|بندانگشتی|150px|متن [[اجازه اجتهاد]] [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خوئی]] به آیت‌الله سیستانی]]
[[پرونده:اجازه اجتهاد خویی به سیستانی.jpg|بندانگشتی|150px|متن [[اجازه اجتهاد]] [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خوئی]] به آیت‌الله سیستانی]]
[[پرونده:اجازه اجتهاد حسین حلی به سیستانی.jpg|بندانگشتی|150px|متن [[اجازه اجتهاد]] [[حسین حلی]] به آیت‌الله سیستانی]]
[[پرونده:اجازه اجتهاد حسین حلی به سیستانی.jpg|بندانگشتی|150px|متن [[اجازه اجتهاد]] [[حسین حلی]] به آیت‌الله سیستانی]]
سید علی سیستانی در سال ۱۳۸۰ قمری، در ۳۱ سالگی، از دو استاد خود [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]] و [[حسین حلی]]، [[اجازه اجتهاد]] مطلق دریافت کرد. او تنها کسی بود که از شیخ حسین حلی، [[اجازه اجتهاد]] مطلق دریافت کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] هم در نوشته‌ای در سال [[سال ۱۳۸۰ هجری قمری|۱۳۸۰ قمری]]، توانمندی سید علی سیستانی در [[علم رجال]] و [[حدیث]] را گواهی کرده است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
سید علی سیستانی در سال ۱۳۸۰ قمری، در ۳۱ سالگی، از دو استاد خود [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]] و [[حسین حلی]]، [[اجازه اجتهاد]] مطلق دریافت کرد. او تنها کسی بود که از شیخ حسین حلی، [[اجازه اجتهاد]] مطلق دریافت کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] هم در نوشته‌ای در سال [[سال ۱۳۸۰ هجری قمری|۱۳۸۰ قمری]]، توانمندی سید علی سیستانی در [[علم رجال]] و [[حدیث]] را گواهی کرده است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>


== مرجعیت ==
==مرجعیت==
با درگذشت [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خوئی]] در ۸ صفر ۱۴۱۳ هجری قمری، گروهی از علما به‌خصوص آیت‌الله سیدعلی بهشتی و آیت‌الله شیخ مرتضی بروجردی، فضلا و مردم را به تقلید از آیت‌الله سیستانی ارجاع دادند و در پی آن بسیاری از مؤمنان در عراق و ایران و کشورهای خلیج فارس و پاکستان و هندوستان به تقلید از او روی آوردند.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>  
با درگذشت [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خوئی]] در ۸ صفر ۱۴۱۳ هجری قمری، گروهی از علما به‌خصوص آیت‌الله سیدعلی بهشتی و آیت‌الله شیخ مرتضی بروجردی، فضلا و مردم را به تقلید از آیت‌الله سیستانی ارجاع دادند و در پی آن بسیاری از مؤمنان در عراق و ایران و کشورهای خلیج فارس و پاکستان و هندوستان به تقلید از او روی آوردند.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>  


خط ۵۶: خط ۵۶:
پس از ارتحال [[سید محمدرضا گلپایگانی|آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی]] در ۲۴ جمادی الثانی ۱۴۱۴ هجری، [[تقلید (فقه)|تقلید]] از آیت‌الله سیستانی شتاب بیشتری پیدا کرد و بیشتر مؤمنان در [[عراق]] و [[احساء]] و [[قطیف]] و [[ایران]] و [[لبنان]] و کشورهای خلیج فارس و [[پاکستان]] و [[هند|هندوستان]] و مسلمانان مهاجر در اروپا و آمریکای شمالی و جنوبی و [[استرالیا]] و دیگران به تقلید از او روی آوردند.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
پس از ارتحال [[سید محمدرضا گلپایگانی|آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی]] در ۲۴ جمادی الثانی ۱۴۱۴ هجری، [[تقلید (فقه)|تقلید]] از آیت‌الله سیستانی شتاب بیشتری پیدا کرد و بیشتر مؤمنان در [[عراق]] و [[احساء]] و [[قطیف]] و [[ایران]] و [[لبنان]] و کشورهای خلیج فارس و [[پاکستان]] و [[هند|هندوستان]] و مسلمانان مهاجر در اروپا و آمریکای شمالی و جنوبی و [[استرالیا]] و دیگران به تقلید از او روی آوردند.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>


با فوت آیت‌الله شیخ محمدعلی اراکی و آیت‌الله سید محمد روحانی رجوع به وی قلمروی گسترده‌تر یافت.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
با فوت [[محمدعلی اراکی|آیت‌الله شیخ محمدعلی اراکی]] و [[آیت‌الله سید محمد روحانی]] رجوع به وی قلمروی گسترده‌تر یافت.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>


== فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی ==
==فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی==
[[پرونده:Namaze Sistani bar Khoei.jpg|بندانگشتی|300px|[[نماز میت|نماز]] آیت‌الله سیستانی بر جنازه [[آیت‌الله خویی]]]]
[[پرونده:Namaze Sistani bar Khoei.jpg|بندانگشتی|300px|[[نماز میت|نماز]] آیت‌الله سیستانی بر جنازه [[آیت‌الله خویی]]]]


* '''اقامه نماز جماعت بجای آیت‌الله خوئی'''
*'''اقامه نماز جماعت بجای آیت‌الله خوئی'''
در [[۲۹ ربیع‌الثانی]] [[سال ۱۴۰۹ هجری قمری]]، هنگامی که [[آیت الله خوئی]] دچار بیماری شد از آیت‌الله سیستانی خواست که به جایشان، [[نماز جماعت]] را در [[مسجد خضرا]] اقامه کند. پس از عدم موافقت اولیه ایشان، آیت ‌الله خوئی بر خواسته خود پافشاری کرد و فرمود: «اگر می‌توانستم، به لزوم پذیرش این دستور بر شما حکم می‌کردم». سیستانی چند روز فرصت خواستند و سرانجام خواسته ایشان را پذیرفته و از [[جمعه (روز)|روز جمعه]] ۵ جمادی الثانی ۱۴۰۹ هجری تا آخرین جمعه ماه ذوالحجه سال ۱۴۱۴ هجری، که درهای مسجد یادشده از طرف [[حزب بعث عراق|رژیم بعث]] بسته شد، امامت نمازگزاران را بر عهده داشتند.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
در [[۲۹ ربیع‌الثانی]] [[سال ۱۴۰۹ هجری قمری]]، هنگامی که [[آیت الله خوئی]] دچار بیماری شد از آیت‌الله سیستانی خواست که به جایشان، [[نماز جماعت]] را در [[مسجد خضرا]] اقامه کند. پس از عدم موافقت اولیه ایشان، آیت ‌الله خوئی بر خواسته خود پافشاری کرد و فرمود: «اگر می‌توانستم، به لزوم پذیرش این دستور بر شما حکم می‌کردم». سیستانی چند روز فرصت خواستند و سرانجام خواسته ایشان را پذیرفته و از [[جمعه (روز)|روز جمعه]] ۵ جمادی الثانی ۱۴۰۹ هجری تا آخرین جمعه ماه ذوالحجه سال ۱۴۱۴ هجری، که درهای مسجد یادشده از طرف [[حزب بعث عراق|رژیم بعث]] بسته شد، امامت نمازگزاران را بر عهده داشتند.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>


* '''اقامه نماز بر پیکر آیت‌الله خویی'''
*'''اقامه نماز بر پیکر آیت‌الله خویی'''
پس از درگذشت [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]]، سید علی سیستانی که از مهمترین شاگردان وی بود، [[نماز میت]] را اقامه کرد. بر اساس سنت‌های حوزوی، کسی که بر پیکر مرجع درگذشته نماز می‌گزارد، جانشین اوست.<ref>[http://www.dinonline.com/doc/news/fa/3816/ «فقیهی برای همه اعصار»]، سایت دین‌آنلاین.</ref> گرچه به دلیل شرایط پیچیده و سخت [[شیعه|شیعیان]] و [[حوزه علمیه نجف]] در دوران [[صدام حسین|صدام]] و همچنین زنده بودن [[سید عبدالاعلی سبزواری]] تا [[۲۵ مرداد]] ۱۳۷۲ش، مرجعیت آیت‌الله سیستانی در خاموشی آغاز شد.<ref>[http://www.dinonline.com/doc/interview/fa/4564/ «شیعه با وجود آیت‌الله سیستانی احساس عزت می‌کند»]، سایت دین‌آنلاین.</ref> با این حال جعفر نطنزی، یکی از شاگردان [[سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویی]]، معتقد است که نماز آیت‌الله سیستانی بر پیکر استاد خود، نمی‌تواند حاوی معنای مذکور باشد؛ چرا که به گفته او «در نجف کسی نمانده بود.» نطنزی همچنین درباره [[تشییع جنازه|تشییع]] آیت الله خویی و [[نماز میت|نماز]] آیت‌الله سیستانی بر پیکر او گفته است که «تشییعی نبود که سر و صدا باشد. جنازه آقای خویی را آوردند و ایشان [[نماز میت| نماز]] خواند و رفت. بعد هم حرکتی که دلالت بر [[مرجع تقلید|مرجعیت]] ایشان بکند نداشت. چون مرد عاقلی است و بعد از ایشان هم آقا [[سید عبدالاعلی سبزواری|سید عبدالاعلی]] مرجع بود.»<ref>[http://www.dinonline.com/doc/interview/fa/4564/ «شیعه با وجود آیت‌الله سیستانی احساس عزت می‌کند»]، سایت دین‌آنلاین.</ref>
پس از درگذشت [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]]، سید علی سیستانی که از مهمترین شاگردان وی بود، [[نماز میت]] را اقامه کرد. بر اساس سنت‌های حوزوی، کسی که بر پیکر مرجع درگذشته نماز می‌گزارد، جانشین اوست.<ref>[http://www.dinonline.com/doc/news/fa/3816/ «فقیهی برای همه اعصار»]، سایت دین‌آنلاین.</ref> گرچه به دلیل شرایط پیچیده و سخت [[شیعه|شیعیان]] و [[حوزه علمیه نجف]] در دوران [[صدام حسین|صدام]] و همچنین زنده بودن [[سید عبدالاعلی سبزواری]] تا [[۲۵ مرداد]] ۱۳۷۲ش، مرجعیت آیت‌الله سیستانی در خاموشی آغاز شد.<ref>[http://www.dinonline.com/doc/interview/fa/4564/ «شیعه با وجود آیت‌الله سیستانی احساس عزت می‌کند»]، سایت دین‌آنلاین.</ref> با این حال جعفر نطنزی، یکی از شاگردان [[سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویی]]، معتقد است که نماز آیت‌الله سیستانی بر پیکر استاد خود، نمی‌تواند حاوی معنای مذکور باشد؛ چرا که به گفته او «در نجف کسی نمانده بود.» نطنزی همچنین درباره [[تشییع جنازه|تشییع]] آیت الله خویی و [[نماز میت|نماز]] آیت‌الله سیستانی بر پیکر او گفته است که «تشییعی نبود که سر و صدا باشد. جنازه آقای خویی را آوردند و ایشان [[نماز میت| نماز]] خواند و رفت. بعد هم حرکتی که دلالت بر [[مرجع تقلید|مرجعیت]] ایشان بکند نداشت. چون مرد عاقلی است و بعد از ایشان هم آقا [[سید عبدالاعلی سبزواری|سید عبدالاعلی]] مرجع بود.»<ref>[http://www.dinonline.com/doc/interview/fa/4564/ «شیعه با وجود آیت‌الله سیستانی احساس عزت می‌کند»]، سایت دین‌آنلاین.</ref>


* '''حفظ وحدت با اهل‌سنت'''
*'''حفظ وحدت با اهل‌سنت'''
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه علمیه، آیت‌الله سیستانی در سال ۲۰۰۷ میلادی که عراق در اوج اختلافات مذهبی بود، ضمن پیامی چنین گفت:«هیچ اختلاف واقعی میان شیعیان و [[اهل سنت و جماعت|سنی]]‎ها وجود ندارد و بنده خادم همه عراقی‎ها هستم. بنده همه مردم را دوست دارم، دین اسلام دین محبت است و از اینکه دشمنان توانستند میان مذاهب اسلامی تفرقه بیندازند شگفت زده‌‎ام. شیعیان باید پیش از اهل تسنن به دفاع از حقوق اجتماعی و سیاسی سنی‎‌ها بپردازند. گفتمان ما بر دعوت به وحدت استوار است و بنده بارها گفته و باز هم می‌گویم که نگویید سنی‎‌ها برادرانمان هستند بلکه آنها نفس و جان ما هستند. من به خطبه‎‌های نماز جمعه اهل سنت بیشتر از خطبه‎‌های شیعیان گوش می‌دهم. هیچ تفاوتی میان شهروند عرب و کرد وجود ندارد، اظهار داشت: بنده در پژوهش‌‎های فقهی از فتوای اهل سنت یاد می‌کنم، ما در [[کعبه]] و [[نماز]] و [[روزه]] متحد هستیم. زمانی که سنّی‎‌ها در دوران دیکتاتوری به من می‌‎گفتند که شیعه شده‌‎اند علت تشیع را از آنان می‌پرسیدم که تاکید می‌کردند ولایت اهل بیت(ع) را پذیرفته‌‎اند. من به آنها می‎‌گفتم که علمای سنی از ولایت [[اهل‌بیت(ع)|اهل بیت(ع)]] دفاع کرده‌‎اند.»<ref>[https://hawzah.net/fa/News/View/94663/آیت-الله-سیستانی-اهل-تسنن-برادر-ما-نیستند،-نفس-و-جان-ما-هستند-من-به-خطبه‌‎های-نماز-جمعه-اهل-سنت-بیشتر-از-خطبه‌‎های-شیعیان-گو آیت الله سیستانی: اهل تسنن برادر ما نیستند، نفس و جان ما هستند]، وبگاه پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه علمیه.</ref>
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه علمیه، آیت‌الله سیستانی در سال ۲۰۰۷ میلادی که عراق در اوج اختلافات مذهبی بود، ضمن پیامی چنین گفت:«هیچ اختلاف واقعی میان شیعیان و [[اهل سنت و جماعت|سنی]]‎ها وجود ندارد و بنده خادم همه عراقی‎ها هستم. بنده همه مردم را دوست دارم، دین اسلام دین محبت است و از اینکه دشمنان توانستند میان مذاهب اسلامی تفرقه بیندازند شگفت زده‌‎ام. شیعیان باید پیش از اهل تسنن به دفاع از حقوق اجتماعی و سیاسی سنی‎‌ها بپردازند. گفتمان ما بر دعوت به وحدت استوار است و بنده بارها گفته و باز هم می‌گویم که نگویید سنی‎‌ها برادرانمان هستند بلکه آنها نفس و جان ما هستند. من به خطبه‎‌های نماز جمعه اهل سنت بیشتر از خطبه‎‌های شیعیان گوش می‌دهم. هیچ تفاوتی میان شهروند عرب و کرد وجود ندارد، اظهار داشت: بنده در پژوهش‌‎های فقهی از فتوای اهل سنت یاد می‌کنم، ما در [[کعبه]] و [[نماز]] و [[روزه]] متحد هستیم. زمانی که سنّی‎‌ها در دوران دیکتاتوری به من می‌‎گفتند که شیعه شده‌‎اند علت تشیع را از آنان می‌پرسیدم که تاکید می‌کردند ولایت اهل بیت(ع) را پذیرفته‌‎اند. من به آنها می‎‌گفتم که علمای سنی از ولایت [[اهل‌بیت(ع)|اهل بیت(ع)]] دفاع کرده‌‎اند.»<ref>[https://hawzah.net/fa/News/View/94663/آیت-الله-سیستانی-اهل-تسنن-برادر-ما-نیستند،-نفس-و-جان-ما-هستند-من-به-خطبه‌‎های-نماز-جمعه-اهل-سنت-بیشتر-از-خطبه‌‎های-شیعیان-گو آیت الله سیستانی: اهل تسنن برادر ما نیستند، نفس و جان ما هستند]، وبگاه پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه علمیه.</ref>




* '''مشارکت در تغییر نظام و قوانین عراق'''
*'''مشارکت در تغییر نظام و قوانین عراق'''
آیت‌الله سیستانی، پس از حمله نیروهای آمریکایی به [[عراق]] و برانداختن دولت [[صدام حسین]]، هیچ‌گاه خواهان مقاومت در برابر سقوط صدام نشد. گرچه همواره از پذیرفتن مقامات آمریکایی مانند جی گارنر و پل برمر پرهیز می‌کرد. او همچنین نقش کلیدی در تشویق مردم برای شرکت در انتخابات‌های مختلف برای تأسیس نظام جدید و تدوین قوانین جدید حاکم بر [[عراق]] داشت.<ref>[http://www.dinonline.com/doc/news/fa/3816 «فقیهی برای همه اعصار»]، سایت دین‌آنلاین.</ref>
آیت‌الله سیستانی، پس از حمله نیروهای آمریکایی به [[عراق]] و برانداختن دولت [[صدام حسین]]، هیچ‌گاه خواهان مقاومت در برابر سقوط صدام نشد. گرچه همواره از پذیرفتن مقامات آمریکایی مانند جی گارنر و پل برمر پرهیز می‌کرد. او همچنین نقش کلیدی در تشویق مردم برای شرکت در انتخابات‌های مختلف برای تأسیس نظام جدید و تدوین قوانین جدید حاکم بر [[عراق]] داشت.<ref>[http://www.dinonline.com/doc/news/fa/3816 «فقیهی برای همه اعصار»]، سایت دین‌آنلاین.</ref>


* '''حل نزاع مقتدا صدر و نیروهای آمریکایی و عراقی'''
*'''حل نزاع مقتدا صدر و نیروهای آمریکایی و عراقی'''
توقیف روزنامه الحوزه که مواضع اسلامی و ضدامریکایی [[مقتدی صدر]] در آن منتشر می‌شد،<ref>[http://www.snn.ir/mobile/mobiledetail/News/468725/179 صالح، «ستارگان علمی و جهادی در عراق چه کسانی هستند؟»]، خبرگزاری دانشجو.</ref> در سال [[سال ۱۳۸۳ هجری شمسی|۱۳۸۳ش]]، منجر به آغاز درگیری نظامی شبه‌نظامیان [[جیش المهدی]] با نیروهای آمریکایی حاضر در عراق شد.<ref>[http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1928768/ «خداحافظی مقتدا صدر از سیاست؛ نگاهی به زندگی وی»]، سایت دیپلماسی ایرانی.</ref> این بحران منجر به ورود تانک‌های ارتش آمریکا به [[کربلا]]، و درگیری بین نیروهای آمریکایی و طرفداران مقتدی صدر در شهرهای [[کربلا]]، [[نجف]] و [[کوفه]] شد و ده‌ها تن در جریان این درگیری‌ها کشته شدند.<ref>[http://www.aviny.com/news/83/02/19/03.aspx «درگیری خونین در نجف، ورود تانک‌های ارتش آمریکا به کربلا»]، سایت شهید آوینی.</ref> درگیری‌های متعدد بین سپاه مهدی، نیروهای آمریکایی و همچنین نیروهای عراقی، در اردیبهشت تا مرداد ۱۳۸۳ ادامه یافت و منجر به محاصره شهر نجف، وارد شدن آسیب به [[حرم امام علی(ع)]]، کشته شدن ده‌ها تن از ساکنان شهرهای شیعه‌نشین [[عراق]]، و سنگر گرفتن نیروهای جیش المهدی در [[حرم امام علی(ع)|حرم امام علی (ع)]] شد.<ref>[http://www.military.ir/forums/topic/27417-شروع-و-پایان-جیش‌المهدی،-گروه-نظامی-جریان-صدر/ «شروع و پایان جیش المهدی، گروه نظامی جریان صدر...»]، انجمن بزرگ میلیتاری.[http://www.snn.ir/mobile/mobiledetail/News/468725/179 «ستارگان علمی و جهادی در عراق چه کسانی هستند؟»]، خبرگزاری دانشجو.</ref> این بحران، سرانجام با ورود آیت‌الله سیستانی و طرح او برای حل مسالمت‌آمیز مسئله، [[۶ شهریور]] ۱۳۸۳ش پایان یافت. در این جریان، مسئولیت اداره [[حرم امام علی(ع)|حرم امام علی (ع)]] و [[مسجد کوفه]]، به مرجعیت واگذار شد.<ref>[http://shafaqna.com/persian/services/biography-elders/medical-travel/item/43020-سفر-درمانی-حضرت-آيت‌الله-سيستانی؛-بازگشت-به-عراق-و-حل-بحران-نجف-بخش-پایانی «سفر درمانی حضرت آیت‌الله سیستانی؛ بازگشت به عراق و حل بحران نجف]، خبرگزاری شفقنا.</ref>
توقیف روزنامه الحوزه که مواضع اسلامی و ضدامریکایی [[مقتدی صدر]] در آن منتشر می‌شد،<ref>[http://www.snn.ir/mobile/mobiledetail/News/468725/179 صالح، «ستارگان علمی و جهادی در عراق چه کسانی هستند؟»]، خبرگزاری دانشجو.</ref> در سال [[سال ۱۳۸۳ هجری شمسی|۱۳۸۳ش]]، منجر به آغاز درگیری نظامی شبه‌نظامیان [[جیش المهدی]] با نیروهای آمریکایی حاضر در عراق شد.<ref>[http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1928768/ «خداحافظی مقتدا صدر از سیاست؛ نگاهی به زندگی وی»]، سایت دیپلماسی ایرانی.</ref> این بحران منجر به ورود تانک‌های ارتش آمریکا به [[کربلا]]، و درگیری بین نیروهای آمریکایی و طرفداران مقتدی صدر در شهرهای [[کربلا]]، [[نجف]] و [[کوفه]] شد و ده‌ها تن در جریان این درگیری‌ها کشته شدند.<ref>[http://www.aviny.com/news/83/02/19/03.aspx «درگیری خونین در نجف، ورود تانک‌های ارتش آمریکا به کربلا»]، سایت شهید آوینی.</ref> درگیری‌های متعدد بین سپاه مهدی، نیروهای آمریکایی و همچنین نیروهای عراقی، در اردیبهشت تا مرداد ۱۳۸۳ ادامه یافت و منجر به محاصره شهر نجف، وارد شدن آسیب به [[حرم امام علی(ع)]]، کشته شدن ده‌ها تن از ساکنان شهرهای شیعه‌نشین [[عراق]]، و سنگر گرفتن نیروهای جیش المهدی در [[حرم امام علی(ع)|حرم امام علی (ع)]] شد.<ref>[http://www.military.ir/forums/topic/27417-شروع-و-پایان-جیش‌المهدی،-گروه-نظامی-جریان-صدر/ «شروع و پایان جیش المهدی، گروه نظامی جریان صدر...»]، انجمن بزرگ میلیتاری.[http://www.snn.ir/mobile/mobiledetail/News/468725/179 «ستارگان علمی و جهادی در عراق چه کسانی هستند؟»]، خبرگزاری دانشجو.</ref> این بحران، سرانجام با ورود آیت‌الله سیستانی و طرح او برای حل مسالمت‌آمیز مسئله، [[۶ شهریور]] ۱۳۸۳ش پایان یافت. در این جریان، مسئولیت اداره [[حرم امام علی(ع)|حرم امام علی (ع)]] و [[مسجد کوفه]]، به مرجعیت واگذار شد.<ref>[http://shafaqna.com/persian/services/biography-elders/medical-travel/item/43020-سفر-درمانی-حضرت-آيت‌الله-سيستانی؛-بازگشت-به-عراق-و-حل-بحران-نجف-بخش-پایانی «سفر درمانی حضرت آیت‌الله سیستانی؛ بازگشت به عراق و حل بحران نجف]، خبرگزاری شفقنا.</ref>


* '''فتوای جهاد علیه داعش'''
*'''فتوای جهاد علیه داعش'''
{{اصلی|فتوای جهاد علیه داعش}}
{{اصلی|فتوای جهاد علیه داعش}}
آیت‌الله سیستانی، پس از سقوط موصل در عراق و پیشروی گروه [[داعش]] به سوی مرکز و جنوب [[عراق]]، دفاع از کشور، ملت و مقدسات را واجب کفایی خواند و از شهروندانی که توانایی حمل سلاح و مبارزه با تروریست‌ها را دارند خواست به نیروهای امنیتی بپیوندند.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/2780657/ «نقش فتوای جهادی آیت‌الله سیستانی در جلوگیری از تجریه عراق»]، خبرگزاری مهر.</ref> این خواسته آیت‌الله سیستانی که از سوی [[عبدالمهدی کربلایی]]، امام جمعه [[کربلا]] و نماینده سید علی سیستانی اعلام شد، گرچه یک فتوا نبود،<ref>[http://www.bbc.com/persian/blogs/2016/05/160526_l44_nazeran_sistani_iraq_falluja معموری، «نقش آیت‌الله سیستانی در افزایش مسئولیت اخلاقی در جنگ با داعش»]، سایت بی‌بی‌سی.</ref> اما بنابر تحلیل‌ها، کارکرد فتوا را داشت و موجب شد بسیاری به صفوف مبارزه با داعش بپیوندند.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/2780657/ «نقش فتوای جهادی آیت‌الله سیستانی در جلوگیری از تجریه عراق».]، خبرگزاری مهر.</ref><ref>[http://www.rasanews.ir/textversion/detail/news/209461/23 «آیت‌الله سیستانی فتوای جهاد صادر کرد»]، خبرگزاری رسا.</ref>
آیت‌الله سیستانی، پس از سقوط موصل در عراق و پیشروی گروه [[داعش]] به سوی مرکز و جنوب [[عراق]]، دفاع از کشور، ملت و مقدسات را واجب کفایی خواند و از شهروندانی که توانایی حمل سلاح و مبارزه با تروریست‌ها را دارند خواست به نیروهای امنیتی بپیوندند.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/2780657/ «نقش فتوای جهادی آیت‌الله سیستانی در جلوگیری از تجریه عراق»]، خبرگزاری مهر.</ref> این خواسته آیت‌الله سیستانی که از سوی [[عبدالمهدی کربلایی]]، امام جمعه [[کربلا]] و نماینده سید علی سیستانی اعلام شد، گرچه یک فتوا نبود،<ref>[http://www.bbc.com/persian/blogs/2016/05/160526_l44_nazeran_sistani_iraq_falluja معموری، «نقش آیت‌الله سیستانی در افزایش مسئولیت اخلاقی در جنگ با داعش»]، سایت بی‌بی‌سی.</ref> اما بنابر تحلیل‌ها، کارکرد فتوا را داشت و موجب شد بسیاری به صفوف مبارزه با داعش بپیوندند.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/2780657/ «نقش فتوای جهادی آیت‌الله سیستانی در جلوگیری از تجریه عراق».]، خبرگزاری مهر.</ref><ref>[http://www.rasanews.ir/textversion/detail/news/209461/23 «آیت‌الله سیستانی فتوای جهاد صادر کرد»]، خبرگزاری رسا.</ref>
[[پرونده:Sistani-pop1.jpg|بندانگشتی|دیدار پاپ فرانسیس با آیت‌الله سیستانی در [[نجف]] ([[۱۶ اسفند]] [[سال ۱۳۹۹ هجری شمسی|۱۳۹۹ش]])]]
[[پرونده:Sistani-pop1.jpg|بندانگشتی|دیدار پاپ فرانسیس با آیت‌الله سیستانی در [[نجف]] ([[۱۶ اسفند]] [[سال ۱۳۹۹ هجری شمسی|۱۳۹۹ش]])]]


* '''ملاقات پاپ فرانسیس در منزل'''
*'''ملاقات پاپ فرانسیس در منزل'''
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان در جریان سفر به [[عراق]]، [[شنبه]] [[۱۶ اسفند]] [[سال ۱۳۹۹ هجری شمسی|۱۳۹۹ش]] به منزل آیت‌الله سیستانی در نجف اشرف رفت و با وی ملاقات کرد.<ref>[https://www.irna.ir/news/84253548/پاپ-فرانسیس-با-آیت-الله-سیستانی-در-نجف-اشرف-ملاقات-کرد پاپ فرانسیس با آیت‌الله سیستانی در نجف اشرف ملاقات کرد]، خبرگزاری ایرنا.</ref> آیت‌الله سیستانی در این دیدار درباره رنج‌های بسیاری از انسان‌ها در سرزمین‌های گوناگون و ظلم، سرکوب، فقر، سرکوب دینی و فکری و محرومیت از آزادی‌های اصلی و نبود عدالت اجتماعی به‌خصوص در منطقه خاورمیانه که دچار جنگ و خشونت است، سخن گفت و به تحریم‌های اقتصادی و آوارگی‌های اجباری در این منطقه و [[فلسطین]] پرداخت.<ref>[https://www.irna.ir/news/84253753/بیانیه-دفتر-آیت-الله-العظمی-سیستانی-از-دیدار-پاپ بیانیه دفتر آیت‌الله العظمی سیستانی از دیدار پاپ]، خبرگزاری ایرنا.</ref>
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان در جریان سفر به [[عراق]]، [[شنبه]] [[۱۶ اسفند]] [[سال ۱۳۹۹ هجری شمسی|۱۳۹۹ش]] به منزل آیت‌الله سیستانی در نجف اشرف رفت و با وی ملاقات کرد.<ref>[https://www.irna.ir/news/84253548/پاپ-فرانسیس-با-آیت-الله-سیستانی-در-نجف-اشرف-ملاقات-کرد پاپ فرانسیس با آیت‌الله سیستانی در نجف اشرف ملاقات کرد]، خبرگزاری ایرنا.</ref> آیت‌الله سیستانی در این دیدار درباره رنج‌های بسیاری از انسان‌ها در سرزمین‌های گوناگون و ظلم، سرکوب، فقر، سرکوب دینی و فکری و محرومیت از آزادی‌های اصلی و نبود عدالت اجتماعی به‌خصوص در منطقه خاورمیانه که دچار جنگ و خشونت است، سخن گفت و به تحریم‌های اقتصادی و آوارگی‌های اجباری در این منطقه و [[فلسطین]] پرداخت.<ref>[https://www.irna.ir/news/84253753/بیانیه-دفتر-آیت-الله-العظمی-سیستانی-از-دیدار-پاپ بیانیه دفتر آیت‌الله العظمی سیستانی از دیدار پاپ]، خبرگزاری ایرنا.</ref>


== مؤسسات وابسته ==
==مؤسسات وابسته==
مؤسسات و مراکز علمی و فرهنگی وابسته به آیت‌الله سیستانی، در نقاط مختلفی برپا شده است؛ از جمله [[قم]]، [[لندن]]، [[بیروت]]، [[استانبول]] و ایلام. برخی از این مراکز عبارتند از:
مؤسسات و مراکز علمی و فرهنگی وابسته به آیت‌الله سیستانی، در نقاط مختلفی برپا شده است؛ از جمله [[قم]]، [[لندن]]، [[بیروت]]، [[استانبول]] و ایلام. برخی از این مراکز عبارتند از:
# '''مؤسسه امام علی (ع)''' در قم، در سال ۱۳۷۳ش<ref>[http://www.alimamali.com/html/far/about/index.html «معرفی مؤسسه»]، سایت مؤسسه امام علی (ع).</ref> و با هدف ترجمه و نشر کتاب‌های اسلامی و معارف ائمه تأسیس شد و کتاب‌هایی به۲۵ زبان زنده دنیا چاپ کرده است. این مؤسسه، نمایندگی‌هایی در [[لندن]] و [[بیروت]] دارد که به ترتیب در سال ۱۴۱۶ و ۱۴۱۷ قمری تأسیس شده‌اند.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/547/ «مؤسسه امام علی (ع) - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
#'''مؤسسه امام علی (ع)''' در قم، در سال ۱۳۷۳ش<ref>[http://www.alimamali.com/html/far/about/index.html «معرفی مؤسسه»]، سایت مؤسسه امام علی (ع).</ref> و با هدف ترجمه و نشر کتاب‌های اسلامی و معارف ائمه تأسیس شد و کتاب‌هایی به۲۵ زبان زنده دنیا چاپ کرده است. این مؤسسه، نمایندگی‌هایی در [[لندن]] و [[بیروت]] دارد که به ترتیب در سال ۱۴۱۶ و ۱۴۱۷ قمری تأسیس شده‌اند.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/547/ «مؤسسه امام علی (ع) - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
# '''مؤسسه فرهنگی آل البیت (ع)''' در استانبول، در سال ۱۳۸۰ش و با هدف احیای فرهنگ اهل بیت و آشنا کردن مردم با این مکتب و حفظ ارزش‌های اسلامی و مذهبی در [[ترکیه]] تأسیس شد. برگزاری کلاس‌های قرآنی و عقیدتی، برگزاری مراسم مذهبی، تأسیس اولین کتابخانه تخصصی اهل بیت (ع) در ترکیه، برگزاری سمینارهای دینی و مذهبی، ترجمه و نشر کتب و مجلات دینی، از اقدامات این مؤسسه است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/550/ «مؤسسه فرهنگی آل البیت (ع) - استانبول»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> نمایندگی این مؤسسه در کشور آلمان، از سال ۱۳۸۴ش آغاز به کار کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/551/ «مؤسسه فرهنگی آل البیت (ع) - برلین»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
#'''مؤسسه فرهنگی آل البیت (ع)''' در استانبول، در سال ۱۳۸۰ش و با هدف احیای فرهنگ اهل بیت و آشنا کردن مردم با این مکتب و حفظ ارزش‌های اسلامی و مذهبی در [[ترکیه]] تأسیس شد. برگزاری کلاس‌های قرآنی و عقیدتی، برگزاری مراسم مذهبی، تأسیس اولین کتابخانه تخصصی اهل بیت (ع) در ترکیه، برگزاری سمینارهای دینی و مذهبی، ترجمه و نشر کتب و مجلات دینی، از اقدامات این مؤسسه است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/550/ «مؤسسه فرهنگی آل البیت (ع) - استانبول»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> نمایندگی این مؤسسه در کشور آلمان، از سال ۱۳۸۴ش آغاز به کار کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/551/ «مؤسسه فرهنگی آل البیت (ع) - برلین»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
# '''مرکز پژوهش‌های اعتقادی''' قم، با بخش‌هایی از جمله کتابخانه، هیئت ردّ شبهات، توجه به هدایت‌شدگان، اسناد و مدارک، همایش‌های اعتقادی و اینترنت، در حال فعالیت است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/559/ «مرکز پژوهش‌های اعتقادی - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
#'''مرکز پژوهش‌های اعتقادی''' قم، با بخش‌هایی از جمله کتابخانه، هیئت ردّ شبهات، توجه به هدایت‌شدگان، اسناد و مدارک، همایش‌های اعتقادی و اینترنت، در حال فعالیت است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/559/ «مرکز پژوهش‌های اعتقادی - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
# '''مرکز تحقیقات اسلامی المصطفی''' در قم، با هدف ایجاد بانک اطلاعات اعتقادی از مصادر شیعه و سنی تأسیس شده و اقدام به جمع‌آوری و تحقیق در سه هزار جلد کتاب برای تألیف دائرة المعارف عقایدی کرده است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/560/ «مرکز تحقیقات اسلامی المصطفی (ص) - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
#'''مرکز تحقیقات اسلامی المصطفی''' در قم، با هدف ایجاد بانک اطلاعات اعتقادی از مصادر شیعه و سنی تأسیس شده و اقدام به جمع‌آوری و تحقیق در سه هزار جلد کتاب برای تألیف دائرة المعارف عقایدی کرده است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/560/ «مرکز تحقیقات اسلامی المصطفی (ص) - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
# '''[[مرکز احیاء میراث اسلامی|مرکز احیای میراث اسلامی]]''' در قم، با هدف جمع‌آوری مصادر و منابع خطی فعالیت می‌کند.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/561/ «مرکز احیای میراث اسلامی - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
#'''[[مرکز احیاء میراث اسلامی|مرکز احیای میراث اسلامی]]''' در قم، با هدف جمع‌آوری مصادر و منابع خطی فعالیت می‌کند.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/561/ «مرکز احیای میراث اسلامی - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
# '''مرکز پژوهش‌های فلکی - نجومی''' در [[قم]]، در سال ۱۴۱۸ قمری تأسیس شده و آموزش‌هایی در زمینه نجوم، منظومه شمسی، علم فلک اسلامی و فیزیک نجومی ارائه می‌کند. تأسیس دانشکده فلکی نجومی و کتابخانه تخصصی نجومی، ترجمه مقالات نجومی، ساخت رصدخانه، چاپ آثار دانشمندان اسلامی درباره نجوم، و چاپ تقویم نجومی، از فعالیت‌های این مرکز است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/563/ «مرکز پژوهش‌های فلکی - نجومی - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
#'''مرکز پژوهش‌های فلکی - نجومی''' در [[قم]]، در سال ۱۴۱۸ قمری تأسیس شده و آموزش‌هایی در زمینه نجوم، منظومه شمسی، علم فلک اسلامی و فیزیک نجومی ارائه می‌کند. تأسیس دانشکده فلکی نجومی و کتابخانه تخصصی نجومی، ترجمه مقالات نجومی، ساخت رصدخانه، چاپ آثار دانشمندان اسلامی درباره نجوم، و چاپ تقویم نجومی، از فعالیت‌های این مرکز است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/563/ «مرکز پژوهش‌های فلکی - نجومی - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
# '''مجتمع فرهنگی امام صادق (ع)''' در [[بیروت]]، در سال ۱۳۸۵ش راه‌اندازی شد. دفتر پاسخ به سوالات شرعی، کتابخانه، و سالن همایش، در این مجتمع فعال است. علاوه بر این، یکی از اهداف این مرکز، ارائه خدمات خیریه اجتماعی و فرهنگی است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/564/ «مجتمع فرهنگی امام صادق(ع) - بیروت»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
#'''مجتمع فرهنگی امام صادق (ع)''' در [[بیروت]]، در سال ۱۳۸۵ش راه‌اندازی شد. دفتر پاسخ به سوالات شرعی، کتابخانه، و سالن همایش، در این مجتمع فعال است. علاوه بر این، یکی از اهداف این مرکز، ارائه خدمات خیریه اجتماعی و فرهنگی است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/564/ «مجتمع فرهنگی امام صادق(ع) - بیروت»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
# '''مرکز جهانی اطلاع‌رسانی آل البیت''' قم، در بهار ۱۳۷۷ش تأسیس شد و راه‌اندازی پایگاه اطلاع‌رسانی با عنوان «الشیعه» در نشانی http://www.al-shia.org ، با هدف نشر ارزش‌های شیعه و معارف اهل بیت،<ref>[http://farsi.al-shia.org/دسته/گوناگون/معرفی/ «صفحه معرفی سایت»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> یکی از اقدامات آن بود.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/565/ «مرکز جهانی اطلاع‌رسانی آل البیت (ع) - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> این پایگاه اینترنتی به۲۹ زبان فعال است.<ref>نگاه کنید به پایگاه اینترنتی الشیعه: al-shia.org</ref> مراکزی به همین نام در نجف،<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/566/ «مرکز اطلاع‌رسانی آل البیت (ع) - شبکه نجف اشرف»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> کربلا،<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/567/ «مرکز اطلاع‌رسانی آل البیت (ع)- شبکه کربلا»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> کاظمین<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/568/ «مرکز اطلاع‌رسانی آل البیت (ع) - شبکه کاظمین»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> [[اصفهان]]، تهران و ایلام<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/ «مراکز و موسسات»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> هم با هدف بهره‌برداری از خدمات اینترنتی در راستای تبلیغ اسلام و تشیع راه‌اندازی شده است.
#'''مرکز جهانی اطلاع‌رسانی آل البیت''' قم، در بهار ۱۳۷۷ش تأسیس شد و راه‌اندازی پایگاه اطلاع‌رسانی با عنوان «الشیعه» در نشانی http://www.al-shia.org ، با هدف نشر ارزش‌های شیعه و معارف اهل بیت،<ref>[http://farsi.al-shia.org/دسته/گوناگون/معرفی/ «صفحه معرفی سایت»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> یکی از اقدامات آن بود.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/565/ «مرکز جهانی اطلاع‌رسانی آل البیت (ع) - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> این پایگاه اینترنتی به۲۹ زبان فعال است.<ref>نگاه کنید به پایگاه اینترنتی الشیعه: al-shia.org</ref> مراکزی به همین نام در نجف،<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/566/ «مرکز اطلاع‌رسانی آل البیت (ع) - شبکه نجف اشرف»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> کربلا،<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/567/ «مرکز اطلاع‌رسانی آل البیت (ع)- شبکه کربلا»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> کاظمین<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/568/ «مرکز اطلاع‌رسانی آل البیت (ع) - شبکه کاظمین»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> [[اصفهان]]، تهران و ایلام<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/ «مراکز و موسسات»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> هم با هدف بهره‌برداری از خدمات اینترنتی در راستای تبلیغ اسلام و تشیع راه‌اندازی شده است.
# '''کتابخانه‌های تخصصی''' در قم، یکی دیگر از مراکز مورد حمایت آیت‌الله سیستانی است که در موضوعات مختلفی فعالیت می‌کنند:
#'''کتابخانه‌های تخصصی''' در قم، یکی دیگر از مراکز مورد حمایت آیت‌الله سیستانی است که در موضوعات مختلفی فعالیت می‌کنند:
:::::* [[کتابخانه تخصصی تفسیر و علوم قرآنی]] قم، در سال ۱۴۱۸ق با بیش از ۱۵ هزار جلد کتاب به زبان فارسی و عربی آغاز به کار کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/552/ «کتابخانه تخصصی تفسیر و علوم قرآنی - قم».]</ref>
:::::*[[کتابخانه تخصصی تفسیر و علوم قرآنی]] قم، در سال ۱۴۱۸ق با بیش از ۱۵ هزار جلد کتاب به زبان فارسی و عربی آغاز به کار کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/552/ «کتابخانه تخصصی تفسیر و علوم قرآنی - قم».]</ref>
:::::* [[کتابخانه تخصصی علوم حدیث]] قم، در سال ۱۴۱۸ق تأسیس شد و حاوی کتاب‌هایی در موضوعات [[حدیث]] شیعه، [[رجال]] و [[درایه]]، فرهنگ‌نامه‌ها و لغتنامه‌ها، مصادر حدیث به زبان‌های انگلیسی، فرانسه و آلمانی و همچنین مجله‌های حدیثی است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/553/ «کتابخانه تخصصی علوم حدیث - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
:::::*[[کتابخانه تخصصی علوم حدیث]] قم، در سال ۱۴۱۸ق تأسیس شد و حاوی کتاب‌هایی در موضوعات [[حدیث]] شیعه، [[رجال]] و [[درایه]]، فرهنگ‌نامه‌ها و لغتنامه‌ها، مصادر حدیث به زبان‌های انگلیسی، فرانسه و آلمانی و همچنین مجله‌های حدیثی است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/553/ «کتابخانه تخصصی علوم حدیث - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
:::::* [[کتابخانه تخصصی فقه و اصول]] قم، در سال ۱۴۲۰ قمری ([[سال ۱۳۷۸ هجری شمسی|۱۳۷۸ش]]<ref>«[https://rasanews.ir/fa/news/465367 جامع‌ترین کتابخانه فقه و اصول تحت اشراف آیت الله سیستانی]»، خبرگزاری رسا.</ref>) با ۱۵ هزار جلد کتاب و ۱۵۸۰ مجله تخصصی راه‌اندازی شده و حاوی کتاب‌هایی در موضوعات فقه، اصول، رجال و حقوق است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/554/ «کتابخانه تخصصی فقه و اصول - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
:::::*[[کتابخانه تخصصی فقه و اصول]] قم، در سال ۱۴۲۰ قمری ([[سال ۱۳۷۸ هجری شمسی|۱۳۷۸ش]]<ref>«[https://rasanews.ir/fa/news/465367 جامع‌ترین کتابخانه فقه و اصول تحت اشراف آیت الله سیستانی]»، خبرگزاری رسا.</ref>) با ۱۵ هزار جلد کتاب و ۱۵۸۰ مجله تخصصی راه‌اندازی شده و حاوی کتاب‌هایی در موضوعات فقه، اصول، رجال و حقوق است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/554/ «کتابخانه تخصصی فقه و اصول - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
:::::* [[کتابخانه تخصصی فلسفه و کلام]] قم، حاوی کتاب‌هایی در موضوعاتی از قبیل فلسفه، کلام، منطق، تاریخ، حکمت، عرفان و مذاهب فلسفی و ادیان مختلف است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/555/ «کتابخانه تخصصی فلسفه و کلام - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
:::::*[[کتابخانه تخصصی فلسفه و کلام]] قم، حاوی کتاب‌هایی در موضوعاتی از قبیل فلسفه، کلام، منطق، تاریخ، حکمت، عرفان و مذاهب فلسفی و ادیان مختلف است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/555/ «کتابخانه تخصصی فلسفه و کلام - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
:::::* کتابخانه تخصصی ادبیات قم، در سال ۱۴۱۸ قمری تأسیس شد و بیش از ۴۵ هزار جلد کتاب فارسی و عربی دارد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/556/ «کتابخانه تخصصی ادبیات - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
:::::*کتابخانه تخصصی ادبیات قم، در سال ۱۴۱۸ قمری تأسیس شد و بیش از ۴۵ هزار جلد کتاب فارسی و عربی دارد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/556/ «کتابخانه تخصصی ادبیات - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
:::::* [[کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران]] در قم، با چهار هزار کتاب در [[سال ۱۳۷۴ش]] تأسیس شد و کتاب‌های آن در سال ۱۳۹۰ش، ۱۱۵ هزار جلد بوده است. تاکنون ۱۶ عنوان کتاب از سوی این کتابخانه منتشر شده است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/558/ «کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
:::::*[[کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران]] در قم، با چهار هزار کتاب در [[سال ۱۳۷۴ش]] تأسیس شد و کتاب‌های آن در سال ۱۳۹۰ش، ۱۱۵ هزار جلد بوده است. تاکنون ۱۶ عنوان کتاب از سوی این کتابخانه منتشر شده است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/institute/558/ «کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>


دفتر آیت‌الله سیستانی، همچنین مراکزی را برای ارائه خدمات اجتماعی، در نقاط مختلف راه‌اندازی کرده است:
دفتر آیت‌الله سیستانی، همچنین مراکزی را برای ارائه خدمات اجتماعی، در نقاط مختلف راه‌اندازی کرده است:
# '''مجتمع فرهنگی مسکونی مدینة العلم''' در [[نجف]]، با هدف اسکان طلاب حوزه علمیه راه‌اندازی شده و شامل واحدهای مسکونی، مهد کودک، مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان، مراکز بهداشتی و تجاری و همچنین خدمات فرهنگی مانند کتابخانه است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1420/ «مجتمع فرهنگی مسکونی مدینة العلم ـ نجف اشرف»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> مجتمع فرهنگی مسکونی آیت‌الله سیستانی در [[قم]] نیز با هدف اسکان طلاب [[حوزه علمیه قم]]، در سال ۱۴۱۶ قمری راه‌اندازی شد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1421/ «مجتمع فرهنگی مسکونی حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی (دام ظله) ـ قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> دفتر آیت‌الله سیستانی همچنین در ساخت مجتمع مسکونی مهدیه قم که یکی دیگر از محل‌های سکونت طلاب [[حوزه علمیه قم]] است، مشارکت داشته است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1422/ «مجتمع مسکونی مهدیه - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> مجتمع مسکونی ثامن الحجج (ع) در مشهد<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1423/ «مجتمع مسکونی ثامن الحجج (علیه السلام) ـ مشهد»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> و مجتمع مسکونی امام هادی (ع) در قم<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1424/ «مجتمع مسکونی امام هادی (ع) - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> هم از همین نمونه‌اند.
#'''مجتمع فرهنگی مسکونی مدینة العلم''' در [[نجف]]، با هدف اسکان طلاب حوزه علمیه راه‌اندازی شده و شامل واحدهای مسکونی، مهد کودک، مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان، مراکز بهداشتی و تجاری و همچنین خدمات فرهنگی مانند کتابخانه است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1420/ «مجتمع فرهنگی مسکونی مدینة العلم ـ نجف اشرف»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> مجتمع فرهنگی مسکونی آیت‌الله سیستانی در [[قم]] نیز با هدف اسکان طلاب [[حوزه علمیه قم]]، در سال ۱۴۱۶ قمری راه‌اندازی شد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1421/ «مجتمع فرهنگی مسکونی حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی (دام ظله) ـ قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> دفتر آیت‌الله سیستانی همچنین در ساخت مجتمع مسکونی مهدیه قم که یکی دیگر از محل‌های سکونت طلاب [[حوزه علمیه قم]] است، مشارکت داشته است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1422/ «مجتمع مسکونی مهدیه - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> مجتمع مسکونی ثامن الحجج (ع) در مشهد<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1423/ «مجتمع مسکونی ثامن الحجج (علیه السلام) ـ مشهد»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> و مجتمع مسکونی امام هادی (ع) در قم<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1424/ «مجتمع مسکونی امام هادی (ع) - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> هم از همین نمونه‌اند.
# '''مدرسه‌های علمیه''' بلاغی<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/24539/ «مدرسه علامه بلاغی - نجف اشرف»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> و نجم الائمه<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1434/ «مدرسه دینی نجم الائمه - نجف اشرف»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> در نجف، مدرسه قرآنی کربلا<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1431/ «مدرسه قرآنی ـ کربلا»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> و همچنین مدرسه حضرت رقیه (س) در [[کربلا]] برای یتیمان،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1432/ «مدرسه حضرت رقیه (علیها السلام) برای ایتام ـ کربلا»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> زیر نظر دفتر آیت‌الله سیستانی ساخته شده و اداره می‌شود.
#'''مدرسه‌های علمیه''' بلاغی<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/24539/ «مدرسه علامه بلاغی - نجف اشرف»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> و نجم الائمه<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1434/ «مدرسه دینی نجم الائمه - نجف اشرف»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> در نجف، مدرسه قرآنی کربلا<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1431/ «مدرسه قرآنی ـ کربلا»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> و همچنین مدرسه حضرت رقیه (س) در [[کربلا]] برای یتیمان،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1432/ «مدرسه حضرت رقیه (علیها السلام) برای ایتام ـ کربلا»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> زیر نظر دفتر آیت‌الله سیستانی ساخته شده و اداره می‌شود.
# '''درمانگاه‌های خیریه''' امام صادق (ع) در قم،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1426/ «درمانگاه خیریه امام صادق (علیه السلام) - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> درمانگاه خیریه امام حسن مجتبی (ع) در ایلام،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1427/ «درمانگاه خیریه امام حسن مجتبی (علیه السلام) ـ ایلام»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> درمانگاه تخصصی امام حسین (ع) در کربلا،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1428/ «درمانگاه تخصصی امام حسین (علیه السلام) ـ کربلا»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> مرکز تخصصی و فوق تخصصی چشم‌پزشکی جواد الائمه (ع) در [[قم]]،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1429/ «مرکز تخصصی و فوق تخصصی چشم پزشکی جواد الائمه (علیه السلام) ـ قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> و همچنین مؤسسه رفاه اجتماعی العین که با هدف حمایت از یتیمان و مراقبت از آنها تأسیس شده،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1430/ «مؤسسه رفاه اجتماعی العین»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> بخشی دیگر از اقدامات اجتماعی دفتر آیت‌الله سیستانی است.
#'''درمانگاه‌های خیریه''' امام صادق (ع) در قم،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1426/ «درمانگاه خیریه امام صادق (علیه السلام) - قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> درمانگاه خیریه امام حسن مجتبی (ع) در ایلام،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1427/ «درمانگاه خیریه امام حسن مجتبی (علیه السلام) ـ ایلام»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> درمانگاه تخصصی امام حسین (ع) در کربلا،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1428/ «درمانگاه تخصصی امام حسین (علیه السلام) ـ کربلا»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> مرکز تخصصی و فوق تخصصی چشم‌پزشکی جواد الائمه (ع) در [[قم]]،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1429/ «مرکز تخصصی و فوق تخصصی چشم پزشکی جواد الائمه (علیه السلام) ـ قم»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> و همچنین مؤسسه رفاه اجتماعی العین که با هدف حمایت از یتیمان و مراقبت از آنها تأسیس شده،<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1430/ «مؤسسه رفاه اجتماعی العین»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> بخشی دیگر از اقدامات اجتماعی دفتر آیت‌الله سیستانی است.


== آثار ==
==آثار==
{{اصلی|فهرست آثار سید علی سیستانی}}
{{اصلی|فهرست آثار سید علی سیستانی}}
[[سید علی حسینی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]]، در زمینه‌های [[فقه]]، [[اصول فقه]]، [[حدیث]] و [[علم رجال|رجال]] دارای تألیفات و تقریراتی است. مجموعه [[تقریرنویسی|تقریرات]] او در در وبگاه «تقریرات» جمع‌آوری و قابل دریافت است.<ref>[http://ijtihadnet.ir/انتشار-تقریرات-جدید-از-دروس-خارج-آیت‌/ انتشار تقریرات جدید از دروس خارج آیت‌الله سیستانی]، وبگاه شبکه اجتهاد</ref>
[[سید علی حسینی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]]، در زمینه‌های [[فقه]]، [[اصول فقه]]، [[حدیث]] و [[علم رجال|رجال]] دارای تألیفات و تقریراتی است. مجموعه [[تقریرنویسی|تقریرات]] او در در وبگاه «تقریرات» جمع‌آوری و قابل دریافت است.<ref>[http://ijtihadnet.ir/انتشار-تقریرات-جدید-از-دروس-خارج-آیت‌/ انتشار تقریرات جدید از دروس خارج آیت‌الله سیستانی]، وبگاه شبکه اجتهاد</ref>


== تدریس و شاگردان ==
==تدریس و شاگردان==
[[درس خارج]] [[اصول فقه|علم اصول]] را از [[شعبان]] سال ۱۳۸۴ هجری قمری آغاز کرد و دوره سوم آن را در شعبان سال ۱۴۱۱ هجری به پایان برد و از جمله افرای که در دروس آیت‌الله سیستانی شرکت کردند:<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
[[درس خارج]] [[اصول فقه|علم اصول]] را از [[شعبان]] سال ۱۳۸۴ هجری قمری آغاز کرد و دوره سوم آن را در شعبان سال ۱۴۱۱ هجری به پایان برد و از جمله افرای که در دروس آیت‌الله سیستانی شرکت کردند:<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه آیت‌الله سیستانی»]، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref>
{{ستون|۳}}
{{ستون|۳}}
خط ۱۲۶: خط ۱۲۶:
{{پایان}}
{{پایان}}


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


== منابع ==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [http://farsi.al-shia.org/دسته/گوناگون/معرفی/ «صفحه معرفی سایت»]، پایگاه اطلاع‌رسانی الشیعه، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.
* [http://farsi.al-shia.org/دسته/گوناگون/معرفی/ «صفحه معرفی سایت»]، پایگاه اطلاع‌رسانی الشیعه، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.
confirmed، protected، templateeditor
۱۲٬۸۲۸

ویرایش