تمکین: تفاوت میان نسخه‌ها
لینک دهی
M.baradaran (بحث | مشارکتها) (اصلاح مطلب) |
M.baradaran (بحث | مشارکتها) (لینک دهی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
'''تمکین،''' اصطلاحی فقهی در باب نکاح به معنای اختیار دادن زن به همسرش برای | '''تمکین،''' اصطلاحی [[فقه|فقهی]] در باب [[نکاح]] به معنای اختیار دادن زن به همسرش برای برآورده کردن خواسته‌های مشروع جنسی است. تمکین در صورت نبودن مانع، بر زن [[واجب]] است و در صورت تمکین نکردن، [[ناشزه|ناشِزه]] نامیده می‌شود. [[نشوز|نُشوز]] دارای آثاری مثل از بین رفتن استحقاق زن نسبت به [[نفقه]] است. | ||
تمکین در ابواب فقهی دیگر نیز آمده و در تمام موارد به معنای اختیار دادن و مسلط کردن دیگران بر چیزی است. | تمکین در ابواب فقهی دیگر نیز آمده و در تمام موارد به معنای اختیار دادن و مسلط کردن دیگران بر چیزی است. | ||
==تعریف تمکین== | ==تعریف تمکین== | ||
تمکین اصطلاحی فقهی در باب نکاح به معنای اختیار دادن زن به همسرش برای خواسته‌های مشروع جنسی است.<ref>موسوعه فقهیه، ج۳۲، ص۲۳۵.</ref> | تمکین اصطلاحی [[فقه|فقهی]] در باب [[نکاح]] به معنای اختیار دادن زن به همسرش برای خواسته‌های مشروع جنسی است.<ref>موسوعه فقهیه، ج۳۲، ص۲۳۵.</ref> | ||
اما در کتاب‌های حقوقی تمکین دارای دو معنای اصطلاحی است. تمکین عام، به معنی قبول ریاست شوهر بر خانواده و محترم شمردن اراده او در امور خانواده و تمکین خاص ناظر به پاسخ دادن به خواسته‌های مشروع جنسی او است.<ref>سید حسن صفایی و اسدالله امامی، حقوق خانواده، ۱۳۷۱، ج۱، ص۱۷۳.</ref> | اما در کتاب‌های حقوقی تمکین دارای دو معنای اصطلاحی است. تمکین عام، به معنی قبول ریاست شوهر بر خانواده و محترم شمردن اراده او در امور خانواده و تمکین خاص ناظر به پاسخ دادن به خواسته‌های مشروع جنسی او است.<ref>سید حسن صفایی و اسدالله امامی، حقوق خانواده، ۱۳۷۱، ج۱، ص۱۷۳.</ref> | ||
==حکم و شرایط تمکین== | ==حکم و شرایط تمکین== | ||
زن جهت | زن جهت [[استمتاع]] (لذت‌جویی)، باید خود را در اختیار شوهر قرار دهد و جز با وجود مانع عقلى یا شرعی استمتاع را محدود نكند.<ref>جواهر الكلام، ج ۳۱، ص ۳۰۳.</ref> | ||
برخی از موانع: | برخی از موانع: | ||
*وجود موانعی از قبیل ایام | *وجود موانعی از قبیل ایام [[حیض]]، [[احرام]]، [[اعتکاف]] [[واجب]]، [[روزه]] [[واجب]]؛<ref>خمینی، تحریر الوسیله، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص ۳۱۴.</ref> | ||
*سفری که با اذن شوهر یا سفر واجب؛<ref>.خمینی، تحریرالوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۱۴.</ref> | *سفری که با اذن شوهر یا سفر واجب؛<ref>.خمینی، تحریرالوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۱۴.</ref> | ||
*بیماری مقاربتی شوهر؛<ref>صراط النجاة (المحشى للخوئی)، ج۱، ص: ۵۴۷.</ref> | *بیماری مقاربتی شوهر؛<ref>صراط النجاة (المحشى للخوئی)، ج۱، ص: ۵۴۷.</ref> | ||
*بیماری زوجه که مانع نزدیکی باشد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص ۳۱۲.</ref> | *بیماری زوجه که مانع [[نزدیکی]] باشد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص ۳۱۲.</ref> | ||
==آثار تمکین و عدم آن== | ==آثار تمکین و عدم آن== | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
'''برخی آثار تمکین:''' | '''برخی آثار تمکین:''' | ||
*در [[ازدواج موقت|ازدواج موقّت]]، استحقاق تمام | *در [[ازدواج موقت|ازدواج موقّت]]، استحقاق تمام [[مهریه]]، متوقّف بر تمكین زن در تمام مدت زوجیت است.<ref>نجفی، جواهر الكلام،۱۳۶۲ ش، ج۳۰، ص ۱۶۷.</ref> | ||
*طبق نظر مشهور | *طبق نظر مشهور [[فقها]]، در صورت تمکین زن، شوهر باید [[نفقه]] وی را پرداخت نماید.<ref> البحرانی، الحدائق الناضرة، ناشر: مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ج۲۵، ص ۹۹.</ref> این نفقه به عنوان دَیْن (بدهی) بر عهده شوهر است؛ خواه زن آن را مطالبه کند یا نکند.<ref>خمینی، تحریر الوسیله، ناشر: موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى( ره)، ج۲، ص۳۰۱.</ref> | ||
'''برخی آثار عدم تمکین:''' | '''برخی آثار عدم تمکین:''' | ||
در حقوق مدنی ایران برای عدم تمکین، آثار ذیل ذکر شده است: | در حقوق مدنی ایران برای عدم تمکین، آثار ذیل ذکر شده است: | ||
* عدم استحقاق زن نسبت به [[نفقه]]؛<ref>ماده ۱۱۰۸ مدنی.</ref> | *عدم استحقاق زن نسبت به [[نفقه]]؛<ref>ماده ۱۱۰۸ مدنی.</ref> | ||
* رفع مانع قانونی ازدواج مجدد مرد.<ref>ماده ؟؟؟ قانون حمایت از خانواده </ref> | *رفع مانع قانونی [[ازدواج مجدد]] مرد.<ref>ماده ؟؟؟ قانون حمایت از خانواده </ref> | ||
===رابطهٔ تمکین و مهریه=== | ===رابطهٔ تمکین و مهریه=== | ||
در این رابطه چند نظر است: | در این رابطه چند نظر است: | ||
#اگر مهر نقد باشد، زن می‌تواند پیش از دریافت مهریه، از تمکین امتناع کند به شرطی که تا آن زمان آمیزش نکرده باشد.<ref>نجفی، جواهر الكلام،۱۳۶۲ش، ج ۳۱، ص ۴۱.</ref> | #اگر [[مهریه|مهر]] [[نقدین|نقد]] باشد، زن می‌تواند پیش از دریافت مهریه، از تمکین امتناع کند به شرطی که تا آن زمان [[آمیزش]] نکرده باشد.<ref>نجفی، جواهر الكلام،۱۳۶۲ش، ج ۳۱، ص ۴۱.</ref> | ||
#اگر زوج قدرت پرداخت مهر را داشته باشد و زمان دریافت آن مشخص نباشد، زن می‌تواند تا زمانی که آمیزش نکرده، از تمکین امتناع کند.<ref>الحلّی، كتاب السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص ۵۹۱-۵۹۲.</ref> | #اگر زوج قدرت پرداخت مهر را داشته باشد و زمان دریافت آن مشخص نباشد، زن می‌تواند تا زمانی که آمیزش نکرده، از تمکین امتناع کند.<ref>الحلّی، كتاب السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص ۵۹۱-۵۹۲.</ref> | ||
#میان تمکین و مهر هیچ رابطه‌ای نیست و هر یک از زن و شوهر باید به وظیفه عمل کنند.<ref>بحرانی، الحدائق الناضرة، ج ۲۴، ص ۴۶۰-۴۶۲.</ref> | #میان تمکین و مهر هیچ رابطه‌ای نیست و هر یک از زن و شوهر باید به وظیفه عمل کنند.<ref>بحرانی، الحدائق الناضرة، ج ۲۴، ص ۴۶۰-۴۶۲.</ref> | ||
==تمکین در دیگر ابواب فقه== | ==تمکین در دیگر ابواب فقه== | ||
[[فقها]] در ابواب دیگر [[فقه]] نیز از عبارت «تمکین» سخن گفته‌اند.<ref>موسوعه فقهیه، ج۳۲، ص۲۳۲.</ref> در تمام این موارد، مقصود، مسلط کردن دیگران بر چیزی است. برای مثال: | |||
*تمکین دیگران بر نگاه‌کردن عورت به غیر همسر؛ | *تمکین دیگران بر نگاه‌کردن [[عورت]] به غیر همسر؛ | ||
*تمکین افراد غیرمکلّف نسبت به انجام | *تمکین افراد [[تکلیف|غیرمکلّف]] نسبت به انجام [[حرام|محرمات]]؛ | ||
*تمکین افراد غیرمکلّف برای ورود به | *تمکین افراد غیرمکلّف برای ورود به [[مسجد|مساجد]]؛ | ||
*تمکین مشتری برای تصرف در مال فروخته شده. که هر کدام از این موارد دارای احکام خاص خود است.<ref>موسوعه فقهیه، ج۳۲، ص۲۳۲ تا ۲۳۶.</ref> | *تمکین مشتری برای تصرف در مال فروخته شده. که هر کدام از این موارد دارای [[احکام شرعی|احکام]] خاص خود است.<ref>موسوعه فقهیه، ج۳۲، ص۲۳۲ تا ۲۳۶.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||