حماس: تفاوت میان نسخه‌ها

| بنیانگذار(ان)  = شیخ احمد یاسین  

|شخصیت‌های برجسته =

| تأسیس        = ۱۹۸۷م/[[سال ۱۳۶۶ هجری شمسی|۱۳۶۶ش]]

| انحلال        =  

| پانوشت      =  

}}  

'''حَماس''' با نام کامل '''حركة المقاومة الإسلامية''' (جنبش مقاومت اسلامی) از جنبش‌های اسلامی و [[محور مقاومت|نیروهای مقاومت]] در [[فلسطین]] است که در پی [[اشغال فلسطین]] و با هدف آزادسازی سرزمین‌های اشغالی فلسطین در سال ۱۹۸۷م/[[سال ۱۳۶۶ هجری شمسی|۱۳۶۶ش]] شکل گرفت. این جنبش از شاخه‌های [[اخوان المسلمین|اِخوان‌المسلمین]] است و اعضای آن [[اهل سنت و جماعت|سُنی‌مذهب]] هستند.

این جنبش در سال ۲۰۰۵م وارد عرصه سیاست شد و در انتخابات سال ۲۰۰۷م با پیروزی بر گروه فتح، اداره ناحیه [[نوار غزه|نوار غَزه]] را به عهده گرفت. در سال‌های بعد، در راستای آزادسازی فلسطین و در مقابله با تهاجمات رژیم صهیونیستی، بارها علیه اسرائیل اقدام به عملیات نظامی کرده و از مردم غزه دفاع نموده است.

طرفداران حماس، این گروه را به عنوان یک [[محور مقاومت|نیروی مقاومت]] در منطقه می‌دانند که در راستای قانونی مشخص، اقدام می‌کند.<ref>«گروه اسلامگرای حماس چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی.</ref> برخی کشورها تنها شاخه نظامی حماس، یعنی گردان‌های عزالدین قسام را تروریستی می‌دانند؛ ولی سازمان ملل هنوز هیچ یک از بخش‌های حماس را تروریستی معرفی نکرده است.{{مدرک}} در مقابل، کشورهایی همچون [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]]، [[بریتانیا]] و اعضاء اتحادیه اروپا، حماس و یا شاخه نظامی آن را در لیست گروه‌های تروریستی قرار داده‌اند و ازاین‌رو، آن را تحریم کرده‌اند.<ref>«گروه اسلامگرای حماس چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی.</ref>

[[پرونده:دیدار احمد یاسین با رهبر ایران.jpg|200px|بندانگشتی|دیدار شیخ احمد یاسین، رهبر حماس با [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]]، رهبر ایران در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۷۷ش.]]

منابع منتقد حماس، همواره [[ایران]] را به عنوان بزرگترین حامی مالی، لجستیکی، نظامی و تسلیحاتی حماس می‌دانند.<ref>«گزارش واشینگتن‌پست از «نقش تهران» در تأمین نیازهای آموزشی و تسلیحاتی حماس»، رادیو فردا.</ref> ایران در سال ۱۹۹۱م با توجه به اشتراک در اهداف، از حماس حمایت کرد. دامنه این حمایت‌ها تا تأسیس دفتر سیاسی در [[تهران]] و سفر رهبران حماس به ایران ادامه یافت. هر چند در میانه جنگ دولت [[سوریه]] با شورشیان مسلح و گروه تروریستی [[داعش]]، به دلیل اختلاف‌نظر برخی از اعضای حماس و [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] درباره گروه های مسلح در سوریه، برای مدتی رابطه آنان به سردی گرایید.<ref>عباسی و تبریزی، «بررسی روابط ایران و جنبش حماس بعد از بیداری اسلامی»، ص۵۵.</ref> مقاومت اسلامی حماس سعی می‌کند تا روابط خود را با گروه‌های شیعی چون [[حزب‌الله لبنان]] و دولت [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] حفظ کند و به دنبال روابط بهتر با دیگر کشورهای اسلامی همچون [[ترکیه]] و [[عربستان سعودی|عربستان]] است.<ref>«حماس: روابط ما با ایران دیرینه و مستمر است»، خبرگزاری فارس.</ref>

حماس بارها به تهاجمات اسرائیل پاسخ داده، با او وارد نبرد شده و شهرهای اسرائیل را با موشک هدف قرار داده است. تاکنون چندین جنگ بزرگ میان اسرائیل و گروه حماس در گرفته که با میانجیگری کشورهای اسلامی همچون [[قطر]] و یا سازمان ملل، به آتش‌بس انجامیده است. این گروه، منابع مالی محدودی اعم از [[زکات]] و [[وجوهات شرعی|وجوه شرعی]] فلسطینیان دارد و با کمک مالی مسلمانان و کشورهای همسو با خود همچون عربستان، [[مصر]]، [[اردن]]، ایران و [[سودان]] اداره می‌شود.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۲.</ref>

[[پرونده:تظاهرات در لندن در حمایت از طوفان الاقصی.jpg|بندانگشتی|تظاهرات ضد صهیونیستی در لندن پس از عملیات طوفان الاقصی، با شعار «آزادی فلسطین».]]

{{اصلی|طوفان الاقصی}}

Sen, "There is nothing surprising about Hamas’s operation", AlJazeera.</ref>  

تحلیل‌گران زیادی معتقدند که این عملیات، در واقع، نتیجهٔ طبیعی دهه‌ها ظلم و اشغال‌گری از سوی رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین بوده است.<ref>

Sen, "There is nothing surprising about Hamas’s operation", AlJazeera.</ref>

گفته شده جنبش مقاومت حماس در [[۱۸ آذر]] سال [[سال ۱۳۶۶ هجری شمسی|۱۳۶۶ش]]/ ۹ دسامبر ۱۹۸۷م همزمان با آغاز تظاهرات مردم فلسطین بر ضد رژیم اسرائیل‌ (انتفاضه اول){{یاد|در ۱۷ آ‌ذر ۱۳۶۶ش، بر اثر برخورد خوردوی اسرائیلی با چند خودروی فلسطینی، شماری از کارگران فلسطینی کشته شدند. این حادثه عامل جدی تحریک احساسات دینی و ملی مردم و شکل‌گیری تظاهرات مردمی بر ضد اسرائیل (انتفاضه اول) شد.(مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۰.)}} در فلسطین شکل گرفت.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۰.</ref> به نقل سایت الجزیره، حماس در دسامبر ۱۹۸۶م توسط شیخ احمد یاسین و بعضی از اعضای اخوان المسلمین همچون عبدالعزیز رنتیسی و محمود زهار تأسیس شد؛ اما تأسیسش در سال ۱۹۸۷م اعلام شد.<ref>«[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2014/2/10/حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس حرکة المقاومة الاسلامیة]»، الجزیرة.</ref> رهبری اولیه این جنبش برعهده یک گروه هفت‌نفره به ریاست شیخ احمد یاسین بود.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۰.</ref> احمد یاسین سال ها رهبری این گروه را برعهده داشت. او در سال ۲۰۰۴م توسط نیروهای اسرائیلی [[ترور]] شد. عبدالعزیز رِنتیسی، رهبر بعدی حماس نیز در همان سال کشته شد. سپس خالد مشعل رهبری حماس را برعهده گرفت و در سال ۲۰۱۷م، [[اسماعیل هنیه]] رهبر این گروه شد.<ref>«گروه اسلامگرای حماس چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی.</ref>

گفته شده حماس، مانند دیگر شاخه‌های اخوان المسلمین، بخش عمده ایدئولوژی خود را از حسن البناء، مؤسس و نظریه‌پرداز مصری اخوان المسلمین، گرفته است.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۰.</ref> ساختار تشکیلاتی جنبش حماس را مشابه ساختار کلی جنبش اخوان‌المسلمین و برپایه اصول اسلامی، شورا و رهبری ناشی از بیعت عمومی و اطاعت از رهبری می‌دانند.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۰.</ref> فعالیت‌های حماس را سه نهاد اصلی هدایت می‌کنند: دفتر سیاسی، دفتر تبلیغاتی و دفتر نظامی. شاخه نظامی این جنبش معروف به گردان‌های عِزّالدین قَسّام در سال ۱۳۷۰ش/۱۹۹۱م تأسیس شد.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، ص۸۱.</ref>

===میثاق‌نامه‌ها===

تأکید بر اسلامی بودن جنبش، تأکید بر دولت اسلامی و قانون اساسی براساس شریعت اسلام، تعلق فلسطین به تمام امت اسلامی تا روز قیامت و کوتاه نیامدن از آن، تأکید بر جهاد به عنوان امری اسلامی و تأکید بر آزادی کل سرزمین فلسطین از جمله مواردی است که در اساسنامه حماس آمده است.<ref>نگاه کنید به: فایضی، «[https://tabyincenter.ir/19010/%d9%85%d9%86%d8%b7%d9%82%d9%87-%d8%a7%db%8c/ مقایسه دو میثاق‌نامه حماس]»، اندیشکده راهبردی تبیین؛ «[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2017/5/2/ميثاق-حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس-1988 میثاق حرکة المقاومة الاسلامیة حماس (۱۹۸۸)]»، خبرگزاری الجزیرة.</ref> در ماده هشتم میثاق‌نامه، شعار حماس همان شعار اخوان المسلمین ذکر شده است.{{یاد|شعار حماس در ماده هشتم میثاق حماس: «الله غایتنا، والرسول قدوتنا، والقرآن دستورنا، والجهاد سبیلنا، والموت فی سبیل‌الله أسمی أمانینا؛ خداوند هدف ما، پیامبر الگوی ما، قرآن قانون اساسی ما، جهاد راه ما و مرگ در راه خدا، والاترین آرزوی ماست».(«[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2017/5/2/ميثاق-حركة-المقاومة-الإسلامية-حماس-1988 میثاق حرکة المقاومة الاسلامیة حماس (۱۹۸۸)]»، خبرگزاری الجزیرة.)}}

==تک‌نگاری==

*‌''تجربه حکومتی حماس؛ ارزیابی و چشم‌انداز'' نوشته سلمان رضوی و علی پاشاقاسمی،‌ تهران، مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، چاپ اول، ۱۳۹۱ش.

{{پانوشت}}

{{یادداشت}}

{{منابع}}

* «[https://www.mehrnews.com/news/5907484 ابعاد روانی عملیات «طوفان الاقصی» بر ارتش رژیم صهیونیستی]»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مهر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۹ مهر ۱۴۰۲ش.

==پیوند به بیرون==

[[رده:گروه‌های عضو جبهه مقاومت اسلامی]]