هشام بن حکم: تفاوت میان نسخه‌ها
←وفات
(←منابع) |
(←وفات) |
||
| خط ۲۰۳: | خط ۲۰۳: | ||
دربارۀ چگونگی درگذشت هشام سه گزارش در دست است. نخستین گزارش از [[شیخ صدوق|ابن بابویه]] است.<ref>۱۳۶۳ش، ج۲، ص۳۶۲ ۳۶۸</ref> وی جریان مناظرۀ هشام را با [[ضرار بن ضبی]] و [[عبدالله بن یزید اباضی]]، در موضوع [[امامت]]، بیان کرده است. به نوشتۀ وی، در این مناظره، هشام به گونه‌ای بر ضرورت امامت استدلال کرد که [[هارون الرشید]] که مخفیانه مناظره را می‌شنید، دستور به دستگیری هشام داد و هشام که از خشم هارون آگاه شد، به بهانه‌ای از مجلس بیرون رفت و به سمت [[کوفه]] گریخت. و نزد [[بشیر نبال|بشیر نبّال]]، از حاملان [[حدیث]] و از [[یاران امام صادق(ع)]]، رفت. وی در آنجا به شدت بیمار شد و بر اثر آن درگذشت. | دربارۀ چگونگی درگذشت هشام سه گزارش در دست است. نخستین گزارش از [[شیخ صدوق|ابن بابویه]] است.<ref>۱۳۶۳ش، ج۲، ص۳۶۲ ۳۶۸</ref> وی جریان مناظرۀ هشام را با [[ضرار بن ضبی]] و [[عبدالله بن یزید اباضی]]، در موضوع [[امامت]]، بیان کرده است. به نوشتۀ وی، در این مناظره، هشام به گونه‌ای بر ضرورت امامت استدلال کرد که [[هارون الرشید]] که مخفیانه مناظره را می‌شنید، دستور به دستگیری هشام داد و هشام که از خشم هارون آگاه شد، به بهانه‌ای از مجلس بیرون رفت و به سمت [[کوفه]] گریخت. و نزد [[بشیر نبال|بشیر نبّال]]، از حاملان [[حدیث]] و از [[یاران امام صادق(ع)]]، رفت. وی در آنجا به شدت بیمار شد و بر اثر آن درگذشت. | ||
دو گزارش دیگر از [[کشی|کشّی]] است. یکی از آنها راجع به مناظرۀ هشام با [[سلیمان بن جریر]]، در موضوع [[امامت]]، است. در این مناظره، هشام [[امام علی(ع)]] را [[مفترض الطاعه]] معرفی کرده و نکاتی در ارتباط با قیام و قعود امام بیان کرده است هشام، که از خشم هارون آگاه بود، به [[مدائن]] رفت. هشام سپس به کوفه رفت و در خانۀ [[ابن شرف]] درگذشت.<ref>کشّی، ص۲۶۱ ۲۶۲</ref> | دو گزارش دیگر از [[کشی|کشّی]] است. یکی از آنها راجع به مناظرۀ هشام با [[سلیمان بن جریر]]، در موضوع [[امامت]]، است. در این مناظره، هشام [[امام علی(ع)]] را [[مفترض الطاعه]] معرفی کرده و نکاتی در ارتباط با قیام و قعود امام بیان کرده است هشام، که از خشم هارون آگاه بود، به [[مدائن]] رفت. هشام سپس به کوفه رفت و در خانۀ [[ابن شرف]] درگذشت.<ref>کشّی، ص۲۶۱ -۲۶۲</ref> | ||
در گزارش دوم،<ref>همان، ص۲۶۶ ۲۶۷</ref> داستانی از یونس نقل شده که در آن هشام به شبهۀ [[یحیی بن خالد برمکی]] در مورد اعتقاد [[امامیه]] به [[امامت|امام]] زنده پاسخ گفته است. وقتی این پاسخ به یحیی بن خالد رسید، وی آن را به هارون گزارش کرد و هارون به دنبال هشام فرستاد، ولی او گریخته بود. هشام پس از این جریان، ۲ ماه یا اندکی بیشتر زنده نماند، تا اینکه در منزل محمد و حسین حنّاطین درگذشت. | در گزارش دوم،<ref>همان، ص۲۶۶- ۲۶۷</ref> داستانی از یونس نقل شده که در آن هشام به شبهۀ [[یحیی بن خالد برمکی]] در مورد اعتقاد [[امامیه]] به [[امامت|امام]] زنده پاسخ گفته است. وقتی این پاسخ به یحیی بن خالد رسید، وی آن را به هارون گزارش کرد و هارون به دنبال هشام فرستاد، ولی او گریخته بود. هشام پس از این جریان، ۲ ماه یا اندکی بیشتر زنده نماند، تا اینکه در منزل محمد و حسین حنّاطین درگذشت. | ||
با توجه به این روایت‌ها، سال وفات هشام را – که | با توجه به این روایت‌ها، سال وفات هشام را – که دربارۀ آن آرای گوناگونی وجود دارد – می‌توان تعیین کرد. بنابر رأی کشّی،<ref>ص ۲۵۶</ref> وی در سال ۱۷۹ق، در زمان [[خلافت]] هارون الرشید، در [[کوفه]] درگذشته است. به نظر می‌رسد که این قول با قراین و شواهد یاد شده سازگار، و از این رو صحیح است. پس، این ادعا که وی اندک زمانی پس از سقوط [[برامکه]] و در زمان خلافت [[مأمون عباسی]] (ﺣﻜومت: ۱۹۸ -۲۱۸ق.) درگذشته است،<ref>رجوع کنید به: ابن ندیم، ص۲۲۴</ref> یا در سال ۱۹۹ق، پس از رفتن از [[کوفه]] به بغداد از دنیا رفته است،<ref>رجوع کنید به: نجاشی، ص۴۳۳</ref> از وثاقت برخوردار نیست. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||