۱۷٬۸۱۲
ویرایش
مالک بن نویره: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
| نسب/قبیله = بنی‌تمیم | | نسب/قبیله = بنی‌تمیم | ||
| خویشاوندان سرشناس = مُتَمّم بن نویره | | خویشاوندان سرشناس = مُتَمّم بن نویره | ||
| تاریخ و مکان درگذشت = ۱۱ هجری قمری | | تاریخ و مکان درگذشت = [[سال ۱۱ هجری قمری|۱۱ق]] | ||
| نحوه درگذشت = قتل به دست [[خالد بن ولید]] | | نحوه درگذشت = قتل به دست [[خالد بن ولید]] | ||
| مدفن = | | مدفن = | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| حضور در جنگ‌ها = | | حضور در جنگ‌ها = | ||
| هجرت به = | | هجرت به = | ||
| دلیل شهرت = قتل بی‌دلیل در [[جنگ‌های رده]] | | دلیل شهرت = قتل بی‌دلیل در [[جنگ‌های رده|جنگ‌های رِدّه]] | ||
| نقش‌های برجسته = نماینده [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در جمع‌آوری [[زکات]] | | نقش‌های برجسته = نماینده [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در جمع‌آوری [[زکات]] | ||
| دیگر فعالیت‌ها = [[بیعت]] نکردن با ابوبکر | | دیگر فعالیت‌ها = [[بیعت]] نکردن با [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] | ||
| آثار = | | آثار = | ||
}} | }} | ||
'''مالک بن نُوَیْره''' (کشته‌شده: [[سال ۱۱ هجری قمری|۱۱ق]]) از [[صحابه|صَحابه رسول خدا(ص)]] بود که به دلیل انحراف اخلاقی [[خالد بن ولید|خالد بن وَلید]] کشته شد. ماجرای قتل مالک در [[جنگ‌های رده|جنگ‌های رِدّه]] از مسائل چالشی کلامی نزد [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سُنی]] است. شیعیان با استناد به کشته‌شدن بی‌دلیل مالک، [[عدالت صحابه|نظریه عدالت صحابه]] را نقد کرده‌اند. [[عمر بن خطاب|عُمَر بن خَطّاب]]، خالد بن ولید را به جرم قتل مالک، مستحق [[قصاص]] و به جرم همبسترشدن با همسر او، مستحق [[سنگسار]] می‌دانست. در مقابل [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] خالد را در اجتهاد خود معذور دانست. | '''مالک بن نُوَیْره''' (کشته‌شده: [[سال ۱۱ هجری قمری|۱۱ق]]) از [[صحابه|صَحابه رسول خدا(ص)]] بود که به دلیل انحراف اخلاقی [[خالد بن ولید|خالد بن وَلید]] کشته شد. ماجرای قتل مالک در [[جنگ‌های رده|جنگ‌های رِدّه]] از مسائل چالشی کلامی نزد [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سُنی]] است. شیعیان با استناد به کشته‌شدن بی‌دلیل مالک، [[عدالت صحابه|نظریه عدالت صحابه]] را نقد کرده‌اند. [[عمر بن خطاب|عُمَر بن خَطّاب]]، خالد بن ولید را به جرم قتل مالک، مستحق [[قصاص]] و به جرم همبسترشدن با همسر او، مستحق [[سنگسار]] می‌دانست. در مقابل [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] خالد را در اجتهاد خود معذور دانست. | ||
مطابق روایتی از [[فضل بن شاذان نیشابوری|فَضْل بن شاذان]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] مالک بن نویره را از اهل بهشت معرفی کرد و وی را به [[ولایت امام علی(ع)|خلافت امام علی(ع)]] رهنمون ساخت. به همین دلیل، هنگامی که مالک بن نویره پس از وفات پیامبر(ص) به مدینه آمد به ابوبکر اعتراض کرد که چرا طبق گفته پیامبر(ص)، [[خلافت]] را به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] واگذار نکرده است. به گفته محققان شیعه مالک به دلیل مشروع ندانستن خلافت ابوبکر از پرداخت [[زکات]] به حکومت خودداری می‌کرد و همین امر موجب | مطابق روایتی از [[فضل بن شاذان نیشابوری|فَضْل بن شاذان]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] مالک بن نویره را از اهل بهشت معرفی کرد و وی را به [[ولایت امام علی(ع)|خلافت امام علی(ع)]] رهنمون ساخت. به همین دلیل، هنگامی که مالک بن نویره پس از وفات پیامبر(ص) به مدینه آمد به ابوبکر اعتراض کرد که چرا طبق گفته پیامبر(ص)، [[خلافت]] را به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] واگذار نکرده است. به گفته محققان شیعه مالک به دلیل مشروع ندانستن خلافت ابوبکر از پرداخت [[زکات]] به حکومت خودداری می‌کرد و همین امر موجب کشته‌شدن او شد. | ||
برخی نویسندگان اهل‌سنت برای توجیه رفتار خالد بن ولید، مالک را [[ارتداد|مُرتَدّ]] دانسته‌اند. اما شیعیان و برخی سنی‌مذهبان با استدلال‌هایی نظیر شهادت‌دادن تعدادی از صحابه بر اسلام او و پرداختن دیه وی از سوی ابوبکر، ارتداد مالک را انکار کرده‌اند. | برخی نویسندگان اهل‌سنت برای توجیه رفتار خالد بن ولید، مالک را [[ارتداد|مُرتَدّ]] دانسته‌اند. اما شیعیان و برخی سنی‌مذهبان با استدلال‌هایی نظیر شهادت‌دادن تعدادی از صحابه بر اسلام او و پرداختن دیه وی از سوی ابوبکر، ارتداد مالک را انکار کرده‌اند. | ||
در موضوع مالک بن نویره کتاب‌هایی نوشته شده است که از جمله آنها | در موضوع مالک بن نویره کتاب‌هایی نوشته شده است که از جمله آنها «پژوهشی در حیات سیاسی و مبارزاتی مالک بن نویره» به قلم حسن علی‌پوروحید است. | ||
==معرفی و جایگاه== | ==معرفی و جایگاه== | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
==ارتداد یا اسلام مالک== | ==ارتداد یا اسلام مالک== | ||
شیعیان و برخی از اهل‌تسنن بر مسلمان بودن مالک ادله‌ای را ذکر کرده‌اند که برخی از آنها چنین است: | شیعیان و برخی از اهل‌تسنن بر مسلمان بودن مالک ادله‌ای را ذکر کرده‌اند که برخی از آنها چنین است: | ||
*اقرار مالک و یارانش به اسلام و اقامه نماز؛ | |||
*[[بینه شرعی|گواهی دادن]] تعدادی از صحابه بر اسلام آنان؛ | |||
*پرداختن [[دیه]] از سوی ابوبکر؛ | |||
*دستور ابوبکر بر جدایی خالد، از همسر مالک.<ref>نگاه کنید به: ابن‌أثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۷۷؛ غلامی، «جنگ‌های ارتداد و بحران جانشینی پس از پیامبر(ص)»، ص۴۰.</ref> | |||
با این حال اهل‌تسنن در مسلمان‌بودن او نظر یکسانی ندارند و بعضی او را مُرتَدّ دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: ابن‌اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۷۷.</ref> محمد حسین هِیْکَل با توجیه رفتار خالد بر این باور است که اگرچه همبسترشدن در عِدّه زن، مطابق شرع نیست، ولی نباید این حکم را در افراد نابغه‌ای چون خالد جاری دانست که به حاکمیت کمک می‌کرد.<ref>هِیْکَل، الصدیق ابوبکر، دار المعارف، ص۱۴۰.</ref> همچنین به باور وی، قتل مالک و همبسترشدن او با همسر مالک را در مقابل خدمات بسیار او به حکومت، مسئله‌ای ناچیز است.<ref>هِیْکَل، الصدیق ابوبکر، دار المعارف، ص۱۴۱.</ref> | با این حال اهل‌تسنن در مسلمان‌بودن او نظر یکسانی ندارند و بعضی او را مُرتَدّ دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: ابن‌اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۷۷.</ref> محمد حسین هِیْکَل با توجیه رفتار خالد بر این باور است که اگرچه همبسترشدن در عِدّه زن، مطابق شرع نیست، ولی نباید این حکم را در افراد نابغه‌ای چون خالد جاری دانست که به حاکمیت کمک می‌کرد.<ref>هِیْکَل، الصدیق ابوبکر، دار المعارف، ص۱۴۰.</ref> همچنین به باور وی، قتل مالک و همبسترشدن او با همسر مالک را در مقابل خدمات بسیار او به حکومت، مسئله‌ای ناچیز است.<ref>هِیْکَل، الصدیق ابوبکر، دار المعارف، ص۱۴۱.</ref> | ||
علامه امینی<ref>نگاه کنید به: امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۲۱۸-۲۲۹.</ref> و | [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]<ref>نگاه کنید به: امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۲۱۸-۲۲۹.</ref> و [[سید عبدالحسین شرف‌الدین|شرف‌الدین]]،<ref>نگاه کنید به: شرف‌الدین، النص و الاجتهاد، ۱۴۰۴ق، ص۱۱۶-۱۳۸.</ref> پس از نقل واقعه مربوط به مالک و خالد، توجیهات اهل‌تسنن برای دفاع از خالد را نقد کرده‌اند. [[عباس محمود عقاد|عباس محمود عَقّاد]] نویسنده مصری معتقد است، اگر چه روایت‌های نقل شده در مورد قتل مالک مختلف است، اما قطعا قتل مالک امری واجب و روشن نبود و ای کاش این واقعه در صفحات زندگانی خالد وجود نداشت.<ref>عقاد، عبقریة خالد، ۲۰۰۵م، ص۸۰.</ref> | ||
==تک‌نگاری‌ها== | ==تک‌نگاری‌ها== | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
* ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۳ق. | * ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۳ق. | ||
* سید مرتضی، علی بن الحسین، الشافی فی الإمامه، تهران، مؤسسة الصادق(ع)، ۱۴۱۰ق. | * سید مرتضی، علی بن الحسین، الشافی فی الإمامه، تهران، مؤسسة الصادق(ع)، ۱۴۱۰ق. | ||
* شرف‌الدین، عبدالحسین، النص و الاجتهاد، قم، ابومجتبی، ۱۴۰۴ق. | * شرف‌الدین، سید عبدالحسین، النص و الاجتهاد، قم، ابومجتبی، ۱۴۰۴ق. | ||
* صیامیان گرجی، زهیر، «رده، جنگ‌ها»، در جلد ۲۴ دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۸ش. | * صیامیان گرجی، زهیر، «رده، جنگ‌ها»، در جلد ۲۴ دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۸ش. | ||
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، بیروت دار التراث۱۳۸۷ق. | * طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، بیروت دار التراث۱۳۸۷ق. | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
{{صحابه}} | {{صحابه}} | ||
[[رده:صحابه]] | [[رده:صحابه]] | ||
[[رده:مقاله‌های بدون اولویت]] | [[رده:مقاله‌های بدون اولویت]] | ||