حق والدین: تفاوت میان نسخه‌ها
←اهمیت حق والدین
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) (اصلاح نویسه‌های عربی) |
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = {{حدیث|وَاعْبُدُوا اللَّـهَ وَلَا تُشْرِ‌کُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا|ترجمه=و خدا را بپرستید، و چیزی را با او شریک مگردانید؛ و به پدر و مادر احسان کنید.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> نساء، ۳۶، ترجمه [[محمدمهدی فولادوند|فولادوند]]. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = {{حدیث|وَاعْبُدُوا اللَّـهَ وَلَا تُشْرِ‌کُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا|ترجمه=و خدا را بپرستید، و چیزی را با او شریک مگردانید؛ و به پدر و مادر احسان کنید.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> نساء، ۳۶، ترجمه [[محمدمهدی فولادوند|فولادوند]]. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | ||
رعایت حق والدین از دستورات مهمّ الهی شمرده شده<ref>سپاه پاسداران، معارف قرآن، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۷۸.</ref> و پس از حق خدا، آن را بزرگترین حق بر گردن فرزند دانسته‌اند.<ref>رشید رضا، تفسیر المنار، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۱۸۶؛ فضل الله، من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۷، ص۲۵۹..</ref><br> | رعایت حق والدین از دستورات مهمّ الهی شمرده شده<ref>سپاه پاسداران، معارف قرآن، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۷۸.</ref> و پس از حق خدا، آن را بزرگترین حق بر گردن فرزند دانسته‌اند.<ref>رشید رضا، تفسیر المنار، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۱۸۶؛ فضل الله، من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۷، ص۲۵۹..</ref><br> | ||
نیکی و [[احسان به والدین]] که از جمله حقوق پدر و مادر شمرده | نیکی و [[احسان به والدین]] که از جمله حقوق پدر و مادر شمرده می‌شود،<ref>ابوالسعود، تفسیر ابی السعود، ۱۹۸۳م، ج۳، ص۱۹۸.</ref> چندین بار در [[قرآن]] مورد تأکید قرار گرفته است.<ref> وَصَّینَا الاْنسانَ بِوالِدَیهِ حُسناً/ إحساناً رجوع کنید به عنکبوت: ۸؛ اَحقاف: ۱۵ </ref> ذکر این سفارش در قالب مکرر «وباالوالدین إحساناً» بلافاصله پس از امر به «[[عبادت]] [[خدا]]» و نهی از «[[شرک]] ورزیدن به او» <ref> رجوع کنید به بقره: ۸۳؛ نساء: ۳۶؛ اَنعام: ۱۵۱؛ اِسراء: ۲۳ </ref> و نیز مقارنت «سپاسگزاری از پدر و مادر» با «[[شکر|شکرگزاری]] از خدا» <ref> اشْکُرْ لی و لِوالِدَیکَ رجوع کنید به لقمان: ۱۳ـ۱۴ </ref> از اهمیت ممتاز این آموزه اخلاقی و دینی حکایت دارد. این آموزه در ادیان پیش از [[اسلام]] نیز وجود داشته، چنان‌که مشابه همین تعبیر در کتاب‌های [[عهد عتیق]] نیز آمده است <ref> رجوع کنید به سفر لاویان، ۱۹: ۲ـ۴؛ نیز رجوع کنید به سفر خروج، ۱۲: ۲۰؛ سفر تثنیه، ۵: ۱۶ </ref> ازاین‌رو، برخی مؤلفان غربی آن را با ده فرمان [[حضرت موسی]] مقایسه کرده‌اند. <ref> رجوع کنید به رابرتس، ص ۴۶ـ۴۹؛ هیرشفلد، ص ۸۱؛ گایگر، ص ۸۴ </ref> | ||
بیان قرآن درباره وجه این سفارش، زحمات والدین، به ویژه مادران، به هنگام تربیت فرزندان در کودکی است. <ref> رجوع کنید به اسراء: ۲۴؛ لقمان: ۱۳ـ۱۴؛ احقاف: ۱۵ </ref> به اعتقاد برخی مفسران، امر به [[احسان به والدین]] در کنار پرستش [[خدا]]، از آن‌روست که پدر و مادر سبب ظاهری در هستی یافتن فرزندان هستند. <ref> رجوع کنید به فخررازی؛ بیضاوی، ذیل اسراء: ۲۳؛ ابن‌کثیر، ذیل نساء: ۳۶؛ عنکبوت: ۸؛ فیض کاشانی، ذیل اسراء: ۲۳ </ref> | بیان قرآن درباره وجه این سفارش، زحمات والدین، به ویژه مادران، به هنگام تربیت فرزندان در کودکی است. <ref> رجوع کنید به اسراء: ۲۴؛ لقمان: ۱۳ـ۱۴؛ احقاف: ۱۵ </ref> به اعتقاد برخی مفسران، امر به [[احسان به والدین]] در کنار پرستش [[خدا]]، از آن‌روست که پدر و مادر سبب ظاهری در هستی یافتن فرزندان هستند. <ref> رجوع کنید به فخررازی؛ بیضاوی، ذیل اسراء: ۲۳؛ ابن‌کثیر، ذیل نساء: ۳۶؛ عنکبوت: ۸؛ فیض کاشانی، ذیل اسراء: ۲۳ </ref> | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
در روایات مصادیق گوناگون حقوق مادی و معنوی والدین ذکر شده است. | در روایات مصادیق گوناگون حقوق مادی و معنوی والدین ذکر شده است. | ||
*در احادیث بر حفظ حیات والدین تأکید شده است، چنان‌که؛ | *در احادیث بر حفظ حیات والدین تأکید شده است، چنان‌که؛ | ||
** فرزندان از آسیب رساندن به پدر و مادر نهی شده‌اند. <ref> رجوع کنید به ابن‌ماجه، ج ۲، ص۸۹۰ </ref> | **فرزندان از آسیب رساندن به پدر و مادر نهی شده‌اند. <ref> رجوع کنید به ابن‌ماجه، ج ۲، ص۸۹۰ </ref> | ||
** کشتن آنان بزرگترین کفر و ناسپاسی تلقی شده است. <ref> کلینی، ج ۲، ص ۳۴۸ </ref> | **کشتن آنان بزرگترین کفر و ناسپاسی تلقی شده است. <ref> کلینی، ج ۲، ص ۳۴۸ </ref> | ||
** به فرزندان توصیه شده است در [[انفاق|انفاقِ]] مال، پدر و مادر را بر دیگران مقدّم دارند <ref> رجوع کنید به همان، ج ۴، ص ۱۳؛ طبرانی، ج ۳، ص ۳۳۲ </ref> و در رفع نیازهای مادّی آنان، حتی اگر مستغنی باشند، اهتمام ورزند. <ref> کلینی، ج ۲، ص ۱۵۷ </ref> | **به فرزندان توصیه شده است در [[انفاق|انفاقِ]] مال، پدر و مادر را بر دیگران مقدّم دارند <ref> رجوع کنید به همان، ج ۴، ص ۱۳؛ طبرانی، ج ۳، ص ۳۳۲ </ref> و در رفع نیازهای مادّی آنان، حتی اگر مستغنی باشند، اهتمام ورزند. <ref> کلینی، ج ۲، ص ۱۵۷ </ref> | ||
* رعایت آداب معاشرت از دیگر حقوق والدین است، مانند اینکه فرزند باید هم‌نشین نیکویی برای آنان باشد، ایشان را به نام نخواند، جلوتر از آنان راه نرود و پیش از ایشان و نیز پشت به آنان ننشیند؛ <ref> رجوع کنید به بخاری، ۱۴۰۶، ص ۲۱؛ کلینی، ج ۲، ص ۱۵۸ـ۱۵۹؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، ج ۴، ص ۳۷۲ </ref> و چنانچه او را بخوانند، به سرعت اجابت کند، حتی اگر در [[نماز]] باشد. <ref> راوندی کاشانی، ص ۹۲؛ متقی، ج ۱۶، ص ۴۷۰ </ref> همچنین اگر رفتار و گفتار آن دو برخلاف میل او بود، از روی ترش کردن یا دشنام دادن به آنان و حتی گفتن «اُف»، که کمترین مرتبه ناسپاسی نسبت به والدین است، بپرهیزد، <ref> کلینی، ج ۲، ص ۳۴۹؛ طوسی، التبیان؛ سیوطی، ذیل اسراء: ۲۳ </ref> زیرا اندوهگین کردن ایشان از مصادیق عقوق آنان است؛ <ref> ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، همانجا </ref> | *رعایت آداب معاشرت از دیگر حقوق والدین است، مانند اینکه فرزند باید هم‌نشین نیکویی برای آنان باشد، ایشان را به نام نخواند، جلوتر از آنان راه نرود و پیش از ایشان و نیز پشت به آنان ننشیند؛ <ref> رجوع کنید به بخاری، ۱۴۰۶، ص ۲۱؛ کلینی، ج ۲، ص ۱۵۸ـ۱۵۹؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، ج ۴، ص ۳۷۲ </ref> و چنانچه او را بخوانند، به سرعت اجابت کند، حتی اگر در [[نماز]] باشد. <ref> راوندی کاشانی، ص ۹۲؛ متقی، ج ۱۶، ص ۴۷۰ </ref> همچنین اگر رفتار و گفتار آن دو برخلاف میل او بود، از روی ترش کردن یا دشنام دادن به آنان و حتی گفتن «اُف»، که کمترین مرتبه ناسپاسی نسبت به والدین است، بپرهیزد، <ref> کلینی، ج ۲، ص ۳۴۹؛ طوسی، التبیان؛ سیوطی، ذیل اسراء: ۲۳ </ref> زیرا اندوهگین کردن ایشان از مصادیق عقوق آنان است؛ <ref> ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، همانجا </ref> | ||
* حفظ حریم خصوصی پدر و مادر؛ <ref> رجوع کنید به کلینی، ج ۶، ص ۵۰۳؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، همانجا </ref> | *حفظ حریم خصوصی پدر و مادر؛ <ref> رجوع کنید به کلینی، ج ۶، ص ۵۰۳؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، همانجا </ref> | ||
* فروتنی کامل در برابر آنان در قول و رفتار؛ <ref> طبری؛ فضل‌بن حسن طبرسی، ذیل اسراء: ۲۴ </ref> | *فروتنی کامل در برابر آنان در قول و رفتار؛ <ref> طبری؛ فضل‌بن حسن طبرسی، ذیل اسراء: ۲۴ </ref> | ||
* سپاسگزاری از ایشان؛ | *سپاسگزاری از ایشان؛ | ||
* [[دعا]] در حق آنان؛ | *[[دعا]] در حق آنان؛ | ||
* یاری دادن والدین در امور خیر. <ref> ابن‌بابویه، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص ۲۵۸ </ref> | *یاری دادن والدین در امور خیر. <ref> ابن‌بابویه، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص ۲۵۸ </ref> | ||
==حقوق پس از مرگ والدین== | ==حقوق پس از مرگ والدین== | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
*[[حق فرزندان]] | *[[حق فرزندان]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||