الحسن و الحسین سیدا شباب اهل الجنة: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حدیث سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّة''' [[حدیث|روایتی]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] دربارهٔ [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]، که بیان‌گر برتری آن‌دو بر سایر بهشتیان است. برخی عالمان شیعه، از برتریِ [[حسنین|حَسنین(ع)]] در [[بهشت]]، چنین استفاده کردند که آنها در دنیا نیز باید برتر بوده و مورد اطاعت قرار گیرند.<br>

این حدیث توسط بیست و پنج تن از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] همچون امام علی(ع)، [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عُمَر]] گزارش شده و عالمانی از [[اهل سنت و جماعت|سنی]] و [[شیعه]] آن را [[تواتر|روایتی متواتر]] شمرده‌اند.<br>

متن حدیث چنین است: {{عربی|«<big>اَلْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّة</big>؛ حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشت هستند.»<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۱۲؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۱۷۹؛ ترمذی، سنن الترمذی، ۱۳۹۵ق، ج۵، ص۶۵۶؛ ابن‌ابی‌شیبه، المصنّف، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳۷۸، ح۳۲۱۷۶.</ref>}} این روایت با عباراتی دیگر نیز در منابع حدیثی [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نقل شده است؛ از جمله: «الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ أَبُوهُمَا خَیْرٌ مِنْهُمَا»؛ (حسن و حسین دو سرور جوانان اهل [[بهشت|بهشت‌اند]] و [[امام علی علیه‌السلام|پدرشان]] از آن دو بهتر است)<ref>حِمیَری، قرب الإسناد، ۱۴۱۳ق، ص۱۱۱؛ ابن‌ماجة، سنن ابن‌ماجه، دار إحیاء الکتب العربیة، ج۱، ص۴۴.</ref> و «الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ أَنَّ فَاطِمَةَ سَیِّدَةُ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّة»؛ (حسن و حسین دو سرور جوانان اهل بهشت‌اند و فاطمه سرور زنان بهشت است).<ref>شیخ مفید، الأمالی، ۱۴۱۳ق، ص۲۳؛ أحمد بن حنبل، مسند أحمد، ۱۴۲۱ق، ج۳۸، ص۳۵۳، ح۲۳۲۹.</ref>

«سَیّد» برای کسی استعمال شده که دارای ریاست، بزرگی و شرافت است.<ref>بحرانی‏، منار الهدی، ۱۴۰۵ق‏، ص۵۸۲.</ref> همچنین کسی که در جمیع صفات نیک بر دیگران برتری دارد را سید نامیده‌اند.<ref>سمعانی، تفسیر القرآن، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۳۱۶؛ خازن، لباب التأویل، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۲۴۲.</ref>

شیخ علی بحرانی (وفات: [[سال ۱۳۴۰ هجری قمری|۱۳۴۰ق]]) از عالمان شیعه، با استناد به روایتی که سروران اهل محشر را سروران اهل دنیا دانسته،<ref>ابن‌أبی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۴۰۴ق، ج‏۷، ص۶۴.</ref> معتقد است، حدیث سیدا شباب اهل الجنه دلالت دارد بر اینکه امام حسن و امام حسین(ع) افضل و اشرفِ اهل بهشت‌اند؛ ازاین‌رو در دنیا نیز باید اشرف بوده و مورد اطاعت قرار گیرند.<ref>بحرانی‏، منار الهدی، ۱۴۰۵ق‏، ص۵۸۲.</ref><br>

برخی عالمان اهل سنت با اشاره به روایاتی که بهشتیان را جوان توصیف می‌کنند،<ref>شیخ مفید، الإختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۳۵۸؛ ترمذی، سنن الترمذی، ۱۳۹۵ق، ج۴، ص۶۷۹.</ref> اضافهٔ شباب (جوان) به اهل الجنّه را بیانیه و برای توضیح آن دانسته‌اند؛<ref>مناوی، فیض القدیر، ۱۳۵۶ق، ج۶، ص۱۵۱.</ref> یعنی مفهوم روایت چنین است که [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]] سرور همهٔ اهل بهشت هستند،<ref>سِندی، حاشیة السِندی، دار الجیل، ج۱، ص۵۷.</ref> که البته [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] و حضرت علی(ع) از عمومیت آن استثنا شده‌اند.<ref>فتحی، «حدیث سیدا شباب أهل الجنه و مسأله افضلیت امام»، ص۵۹.</ref>

به گفته برخی پژوهش‌گران، حدیث سیدا شباب اهل الجنه - با نقل‌های متفاوتش - توسط بیست و پنج تن از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]]، از جمله [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمَر]] گزارش شده است.<ref>فتحی، «حدیث سیدا شباب أهل الجنه و مسأله افضلیت امام»، ص۶۲.</ref>

[[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] حدیث‌شناس شیعی، این روایت را نزد عالمان شیعه و سنی [[تواتر|متواتر]] می‌داند.<ref>مجلسی، حق الیقین، انتشارات اسلامیه‏، ص۲۸۷.</ref> عده‌ای از عالمان و بزرگان اهل‌سنت از جمله [[سیوطی|سُیوطی]] و [[محمد ناصرالدین البانی|ناصرالدین اَلبانی]] نیز به تواتر این حدیث تصریح کرده‌اند.<ref>مناوی، التیسیر بشرح الجامع الصغیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۵۰۷؛ البانی، سلسلة الاحادیث الصحیحة، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۳۱.</ref>

[[احمد بن علی طبرسی|طبرسی]] در کتاب [[الاحتجاج علی اهل اللجاج (کتاب)|احتجاج]] نقل کرده است، در مناظره [[یحیی بن أکثم]] با [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد(ع)]]، یحیی از امام پرسید: نظر شما دربارهٔ این روایت که «ابوبکر و عمر سرور پیران أهل بهشت‌اند» چیست؟ امام فرمود:

*ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، قم، مکتبة آیةالله المرعشی النجفی‏، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.

*ابن‌ماجة، محمد بن یزید القزوینی، سنن ابن‌ماجه، تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی، بی‌جا، دار إحیاء الکتب العربیة، بی‌تا.

*اصفهانی، ابونعیم، تاریخ اصفهان، تحقیق حسن کسروی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق.

*بحرانی‏، شیخ علی، منار الهدی فی النص علی إمامة الأئمة الإثنی عشر(ع)، تحقیق عبد الزهراء خطیب‏، بیروت‏، دار المنتظر، ۱۴۰۵ق‏.

*حِمیَری، عبدالله بن جعفر، قرب الإسناد، قم، مؤسسهٔ آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.

*خازن، علاءالدین، لباب التأویل فی معانی التنزیل، تصحیح: محمدعلی شاهین، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.

*سمعانی، منصور بن محمد، تفسیر القرآن، تحقیق: یاسر بن ابراهیم، ریاض، دار الوطن، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.

*سِندی، نور الدین، حاشیة السندی علی سنن ابن‌ماجه، بیروت، دار الجیل، بی‌تا.

*طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج علی أهل اللجاج، مشهد، نشر مرتضی‏، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.

*مجلسی، محمدباقر، حق الیقین، تهران، انتشارات اسلامیه‏، بی‌تا.