حبیب‌الله رشتی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''میرزا حبیب الله رشتی''' (۱۲۳۴-۱۳۱۲ق) از [[مجتهد|فقیهان]] صاحب‌نام قرن سیزده هجری٬ از شاگردان [[محمدحسن نجفی|محمد حسن نجفی]] و [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] و استاد عالمانی چون [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی|سید محمدکاظم یزدی]]، [[آقا ضیاء عراقی|آقا ضیاءالدین عراقی]]، [[محمدحسین غروی نائینی|میرزا محمدحسین نائینی]]، [[سید محمدباقر درچه‌ای]]  و [[سید ابوالحسن اصفهانی]] بود. مهم‌ترین کتاب او [[بدایع الافکار]] است.

میرزا حبیب الله رشتی فرزند میرزا محمد علی خان فرزند جهانگیرخان قوچانی گیلانی، از [[فقه|فقهای]] نامدار جهان تشیع در دوران خود بود. میرزا محمد علی از بزرگان گیلان بود.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق٬ ج۴، ص۵۵۹.</ref> اجداد رشتی اصالتا اهل [[قوچان]] بودند که در سال‌های آغازین قرن یازدهم [[سال هجری قمری|هجری قمری]] به [[گیلان]] فرستاده شده و از آن پس در گیلان ساکن شدند.<ref>املشی، گوشه‌هایی از تاریخ گیلان، ص۳۵.</ref>  وی در سال ۱۲۳۴ق در [[املش]] به دنیا آمد.<ref>ر.ک: دایره المعارف تشیع، ج۲، ص۵۰۹؛ انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ۱۳۸۰ق٬ ص۲۶۱</ref>

محقق رشتی شب [[پنج شنبه (روز)|پنج شنبه]] [[۱۴ جمادی‌الثانی]] [[سال ۱۳۱۲ هجری قمری|۱۳۱۲ق]] در [[نجف]] در ۷۸ سالگی دنیای فانی را وداع گفت و در یکی از [[حجره]] های صحن [[حرم امام علی(ع)]] آرام گرفت.<ref>مدرس تبریزی،  ریحانه الادب، ۱۳۶۹ش٬ ج۲، ص۳۰۸.</ref> در ماتم او مجالسی از جمله در تهران برگزار شد و برخی شعرا در رثایش شعر گفتند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق٬ ج۴ ٬ ص۵۶۱. </ref>  

شیخ حبیب الله رشتی سه پسر داشت؛ محمد٬ اسماعیل و اسحاق که هر سه آنها جزو عالمان دین و مروجان مذهب بودند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق٬ ج۴ ٬ ص۵۶۱. </ref>

حبیب الله در خانه، نخست به یادگیری [[قرآن]] پرداخت. آنگاه برای آموختن علوم دینی در دوازده سالگی به [[لنگرود]] و سپس [[رشت]] رفت.<ref>نقل از: حاج فتح الله صوفی.</ref> سپس برای تکمیل تحصیلات خود، به [[حوزه علمیه قزوین]] رهسپار شد و در درس [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]]، شیخ [[عبدالکریم ایروانی]] حضور یافت.<ref>انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ۱۳۸۰ق٬ ص۲۶۲</ref> در ۲۵ سالگی به [[اجتهاد]] دست یافت.<ref>رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش٬ ج۵، ص۱۷۴.</ref> بعد از آن به مدت چهار سال مرجع امور دینی مردم املش شد. آنگاه در سال ۱۲۶۳ق در [[نجف]] به حلقه درسی [[محمد حسن نجفی]] وارد شد و از او [[اجازه اجتهاد]] گرفت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق٬ ج۹، ص۱۴۹.</ref>

بعد از درگذشت نجفی، در سال ۱۲۶۶ق، در محفل درس [[شیخ مرتضی انصاری]] شرکت کرد.<ref>انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ۱۳۸۰ق٬ ص۲۶۲ و ۹۵؛ مدرس تبریزی،  ریحانه الادب، ۱۳۶۹ش٬ ج۲، ص۳۰۹.</ref>

وی با اینکه سرآمد شاگردان [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] بود، بعد از درگذشت شیخ، [[وجوهات شرعی]] را نمی‌پذیرفت و هیچگاه به دنبال [[مرجع تقلید|مرجعیت]] نبود<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق٬ ج۴، ص۵۵۹؛ حسینی، مردان علم در میدان عمل، نشر اسلامی٬ ص۱۹۳؛ مدرسی، تاریخ روابط ایران و عراق، ۱۳۵۱ش٬ ص۲۰۸.</ref> و در مقابل اصرار شاگردان برای قبول مرجعیت، آنان را به [[سید محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]] ارجاع می‌داد.<ref>مطلبی٬ نجوم امت (حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا حبیب الله رشتی رضوان الله علیه)٬ ۱۳۷۰ش٬ ص۶۵</ref>

{| class="wikitable"

{{پایان}}

از شاگردان میرزا حبیب الله رشتی می‌توان به اسامی زیر اشاره کرد:

{{ستون-شروع|3}}

{{پایان}}

[[سید حسن صدر]] می‌گوید: استاد من در فتوا، ورع شدیدی داشت. دائم‌العباده بود و غالباً سکوت می‌کرد. همیشه در حال ذکر یا نماز بود حتی در سفر، [[زهد|زهدی]] عظیم داشت و بسیار روان تدریس می‌کرد.<ref>صدر، تكملة أمل الآمل‏، ۱۴۲۹ق٬ ج۲ ٬ ص۳۱۰.</ref>

[[سید محسن امین]] او را فقیهی اصولی دانسته که  موسس در [[اصول فقه|علم اصول]] و استاد علمای زمانش بود و چون او کسی فکری عمیق نداشت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق٬ ج۴، ص.۵۶۰</ref>

{{یادداشت‌ها}}

{{منابع}}

*«[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7821/100346/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D8%AD%D8%A8%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%91%D9%87-%D8%AE%D9%88%DB%8C%DB%8C علامه میرزا حبیب اللّه خویی]»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.

{{فقیهان شیعه در قرن ۱۳ق}}

* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/226903/%D8%AD%D8%A8%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B1%D8%B4%D8%AA%DB%8C مقاله حبیب الله دشتی در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]

* [http://rch.ac.ir/article/Details?id=13951 مقاله حبیب الله دشتی در دانشنامه جهان اسلام]