صفویان: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
(تمیزکاری) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
'''صفویه''' یا '''صفویان''' (حک ۹۰۷ -۱۱۳۵ ق) سلسلهای از حاکمان [[شیعه]] [[ایران]] که با رسمی کردن مذهب شیعه در [[ایران]] کوشیدند هویتی یگانه به مردم [[ایران]] ببخشند و در نتیجه نخستین حکومت شیعه در سراسر ایران را شکل دادند. | '''صفویه''' یا '''صفویان''' (حک ۹۰۷ -۱۱۳۵ ق) سلسلهای از حاکمان [[شیعه]] [[ایران]] که با رسمی کردن مذهب شیعه در [[ایران]] کوشیدند هویتی یگانه به مردم [[ایران]] ببخشند و در نتیجه نخستین حکومت شیعه در سراسر ایران را شکل دادند. | ||
صفویان اعضای یک طریقت صوفیانه بودند که در قرن هفتم قمری توسط [[صفیالدین اردبیلی]] بنیانگذاری شد. در نیمه دوم قرن نهم تحت رهبری [[شیخ جنید صفوی|شیخ جنید]] و [[شیخ حیدر صفوی|شیخ حیدر]] جد و پدر [[اسماعیل اول صفوی |شاه اسماعیل]]، نهضتی مذهبی، سیاسی و نظامی صورت یافت که سرانجام در آغاز قرن دهم توانست با فتح [[تبریز]] به دست سپاه [[قزلباش]] و رهبری [[اسماعیل اول صفوی|اسماعیل]] قدرت سیاسی را در دست گیرد. حکومت صفویه تا سال ۱۱۳۵ق که [[اصفهان]] توسط شورشیان افغان سقوط کرد ادامه یافت. | صفویان اعضای یک [[طریقت|طریقت صوفیانه]] بودند که در قرن هفتم قمری توسط [[صفیالدین اردبیلی]] بنیانگذاری شد. در نیمه دوم قرن نهم تحت رهبری [[شیخ جنید صفوی|شیخ جنید]] و [[شیخ حیدر صفوی|شیخ حیدر]] جد و پدر [[اسماعیل اول صفوی |شاه اسماعیل]]، نهضتی مذهبی، سیاسی و نظامی صورت یافت که سرانجام در آغاز قرن دهم توانست با فتح [[تبریز]] به دست سپاه [[قزلباش]] و رهبری [[اسماعیل اول صفوی|اسماعیل]] قدرت سیاسی را در دست گیرد. حکومت صفویه تا سال ۱۱۳۵ق که [[اصفهان]] توسط شورشیان افغان سقوط کرد ادامه یافت. | ||
ایران عصر صفوی در زمینههای نظامی، [[فقه|فقهی]] و هنری پیشرفتهای چشمگیری به دست آورد. دعوت از [[مجتهد|فقهای]] بنامِ تشیع خصوصا از [[جبلعامل| | ایران عصر صفوی در زمینههای نظامی، [[فقه|فقهی]] و هنری پیشرفتهای چشمگیری به دست آورد. دعوت از [[مجتهد|فقهای]] بنامِ تشیع خصوصا از [[جبلعامل| | ||
خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
{{حکومتهای ایران پس از اسلام}} | {{حکومتهای ایران پس از اسلام}} | ||
== صفویه و تشیع == | ==صفویه و تشیع== | ||
===رسمی شدن مذهب شیعه=== | ===رسمی شدن مذهب شیعه=== | ||
صفویه در دوران حکومت خود تشیع را مذهب رسمی ایران اعلام کردند. با اینکه برخی از پژوهشگران از آمادگی اجتماعی ایرانیان برای قبول تشیع سخن رانده و به گسترش تشیع در سالهای پیش از قدرت گیری صفویان در ایران اشاره کردهاند،<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین،فرهنگ و سیاست، ج۱، ص۲۱</ref> منابع تاریخ صفویان، به اقدامات سختگیرانه شاه اسماعیل صفوی برای رسمیت بخشیدن به آیین تشیع در ایران معترفند. شاه اسماعیل دستور داد خطیبان مساجد خطبه به نام امامان دوازدگانه بخوانند و خلفای سهگانه را [[لعن]] و نفرین کنند. وی همچنین گروهی به نام تبرائیان را تشکیل داد که در خیابانها حرکت میکردند و با صدای بلند [[لعن]] خلفا میگفتند.<ref>قاضی احمد قمی، خلاصة التواریخ، ج۱، ص: ۷۳</ref> شاه اسماعیل همچنین دستور داد اذان را به روش شیعیان بگویند و هر کس نماز را به مذهب امامیه برپا نکند از دم تیغ بگذرانند.<ref>جنابدی، روضه الصفویه، ص۱۵۴</ref> برخی از منابع از قتل تعداد زیادی از مخالفان تشیع که در برابر سیاست جدید مذهبی ایستادگی میکردند، سخن راندهاند.<ref>نک: شیخ نوری و پرغو، چگونگی رسمیت یافتن تشیع توسط صفویان، ص۴-۵</ref> در مقابل، برخی پژوهشگران علی رغم تهدیدهای شاه اسماعیل، تغییر آیین ایرانیان به تشیع را، حرکتی آرام و تدریجی و بدون برخورد دانستهاند.<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، ج۱، ص۳۴</ref> برخی نیز گزارشهایی را که درباره شدت عمل اسماعیل نسبت به شیعیان در منابع عصر صفوی منعکس شده حاصل داستان پردازی تاریخ نگاران به شمار آورده و با واقعیت تاریخی مطابق نمیدانند و به ارائه شواهدی علیه چنین انگارهای پرداختهاند.<ref>صفا و رضایی، آرایههای داستانی منابع عصر صفوی و رسمیت تشیع در ایران، ص۱۰۸، ۱۱۵</ref> | صفویه در دوران حکومت خود تشیع را مذهب رسمی ایران اعلام کردند. با اینکه برخی از پژوهشگران از آمادگی اجتماعی ایرانیان برای قبول تشیع سخن رانده و به گسترش تشیع در سالهای پیش از قدرت گیری صفویان در ایران اشاره کردهاند،<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین،فرهنگ و سیاست، ج۱، ص۲۱</ref> منابع تاریخ صفویان، به اقدامات سختگیرانه شاه اسماعیل صفوی برای رسمیت بخشیدن به آیین تشیع در ایران معترفند. شاه اسماعیل دستور داد خطیبان مساجد خطبه به نام امامان دوازدگانه بخوانند و خلفای سهگانه را [[لعن]] و نفرین کنند. وی همچنین گروهی به نام تبرائیان را تشکیل داد که در خیابانها حرکت میکردند و با صدای بلند [[لعن]] خلفا میگفتند.<ref>قاضی احمد قمی، خلاصة التواریخ، ج۱، ص: ۷۳</ref> شاه اسماعیل همچنین دستور داد اذان را به روش شیعیان بگویند و هر کس نماز را به مذهب امامیه برپا نکند از دم تیغ بگذرانند.<ref>جنابدی، روضه الصفویه، ص۱۵۴</ref> برخی از منابع از قتل تعداد زیادی از مخالفان تشیع که در برابر سیاست جدید مذهبی ایستادگی میکردند، سخن راندهاند.<ref>نک: شیخ نوری و پرغو، چگونگی رسمیت یافتن تشیع توسط صفویان، ص۴-۵</ref> در مقابل، برخی پژوهشگران علی رغم تهدیدهای شاه اسماعیل، تغییر آیین ایرانیان به تشیع را، حرکتی آرام و تدریجی و بدون برخورد دانستهاند.<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، ج۱، ص۳۴</ref> برخی نیز گزارشهایی را که درباره شدت عمل اسماعیل نسبت به شیعیان در منابع عصر صفوی منعکس شده حاصل داستان پردازی تاریخ نگاران به شمار آورده و با واقعیت تاریخی مطابق نمیدانند و به ارائه شواهدی علیه چنین انگارهای پرداختهاند.<ref>صفا و رضایی، آرایههای داستانی منابع عصر صفوی و رسمیت تشیع در ایران، ص۱۰۸، ۱۱۵</ref> | ||
خط ۱۲۱: | خط ۱۲۱: | ||
پیام دوستانه و محبتآمیز [[شاه سلطان حسین]] به آخرین سفیر عثمانی، یعنی احمد درّی افندی، حاکی از این صفا و صمیمیت است: «من دعا گوی ایشانم (سلطان عثمانی). ایشان پدر در پدر خواندگار غازی و پیوسته اوقاتشان را در جنگ با کافران گذرانیدهاند. و دعای ایشان بر ما واجب عینی است.»<ref>وحید قزوینی، عباسنامه، ص۵۰؛ محمد امین ریاحی، سفارتنامههای ایران، ص۴۵.</ref> | پیام دوستانه و محبتآمیز [[شاه سلطان حسین]] به آخرین سفیر عثمانی، یعنی احمد درّی افندی، حاکی از این صفا و صمیمیت است: «من دعا گوی ایشانم (سلطان عثمانی). ایشان پدر در پدر خواندگار غازی و پیوسته اوقاتشان را در جنگ با کافران گذرانیدهاند. و دعای ایشان بر ما واجب عینی است.»<ref>وحید قزوینی، عباسنامه، ص۵۰؛ محمد امین ریاحی، سفارتنامههای ایران، ص۴۵.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشتها}} | {{یادداشتها}} | ||
==منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابن بزاز، صفوه الصفا، چاپ سنگی، بمبی، بینا، ۱۳۲۹ شمسی | * ابن بزاز، صفوه الصفا، چاپ سنگی، بمبی، بینا، ۱۳۲۹ شمسی | ||
خط ۱۸۲: | خط ۱۸۲: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* مقاله [http://www.shareh.com/persian/magazine/tarikh_i/26/06.htm برگی از پیشینه تلاش ایرانیان برای اتحاد مسلمانان، نوشته دکتر ابوالفضل عابدینی] | *مقاله [http://www.shareh.com/persian/magazine/tarikh_i/26/06.htm برگی از پیشینه تلاش ایرانیان برای اتحاد مسلمانان، نوشته دکتر ابوالفضل عابدینی] | ||
* [http://prana.persianblog.ir/post/305/ صفویان و عثمانیان] | *[http://prana.persianblog.ir/post/305/ صفویان و عثمانیان] | ||
* [http://www.ensani.ir/fa/content/11405/default.aspx روابط خارجی ایران عصر صفوی] | *[http://www.ensani.ir/fa/content/11405/default.aspx روابط خارجی ایران عصر صفوی] | ||
* [http://www.donya-e-eqtesad.com/news/626332/ ایران و روسیه در عصر صفوی-1] | *[http://www.donya-e-eqtesad.com/news/626332/ ایران و روسیه در عصر صفوی-1] | ||
* [http://m-hosseini.ir/safavid/index-2.htm مجموعه مقالات صفویه] | *[http://m-hosseini.ir/safavid/index-2.htm مجموعه مقالات صفویه] | ||
{{صفویه}} | {{صفویه}} | ||
{{شاهان ایران از صفویه تا پهلوی}} | {{شاهان ایران از صفویه تا پهلوی}} |