مرتضی مطهری: تفاوت میان نسخه‌ها

| وبگاه رسمی =

}}

پیش از [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]]، مبارزات فکری مطهری در مقابله با جریانات فکری مارکسیستی در [[ایران]] نقش قابل توجهی در رویگردانی جوانان از این تفکرات داشت. او از بنیان‌گذاران [[حسینیه ارشاد]] است.  

مرتضی مطهری در سال ۱۳۳۱ش [[ازدواج]] کرد.<ref>«حکمت مطهَّر (ویژه سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری)»، گلبرگ، اردیبهشت ۱۳۸۳، شماره۵۰</ref> فرزندان او سه پسر و چهار دخترند. مشهورترین فرزند او [[علی مطهری]] است که دو دوره نماینده مجلس شورای اسلامی شده است. محمد مطهری دیگر فرزند مطهری، تحصیل‌کرده [[حوزه علمیه قم]] است و در دانشگاه تورنتوی [[کانادا]] تا دکترای فلسفه دین تحصیل کرده است. [[علی اردشیر لاریجانی]]، رییس سابق مجلس شورای اسلامی در ایران، یکی از دامادهای مطهری است.

[[پرونده:مطهری و پدرش و علامه طباطبائی و شریعتی.jpg|بندانگشتی|شهید مطهری، محمدتقی شریعتی، پدرش شیخ محمدحسین و استادش [[علامه طباطبایی]] ]]

و در مسجد بالا سر [[حرم حضرت معصومه(س)]] نزدیک مرقد آیات عظام [[عبدالکریم حائری یزدی|حائری]]، [[سید صدرالدین صدر|صدر]]، [[سید محمدتقی خوانساری|خوانساری]]، [[دفن]] شد.<ref>شفیعی دارابی، یادواره شهید مطهری، ۱۳۶۰ش٬ ص۹۷.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] به مناسبت شهادت ایشان پیامی صادر کرد.<ref>سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۱۶۸.</ref>

مطهری برای تبیین اندیشه‌ها و آموزه‌های [[شیعه]] تلاش فراوانی کرد و آثار متعددی پدید آورد. او در این زمینه دیدگاه‌های خاص خود را نیز مطرح می‌کرد که گاه با باورهای رایج در فضای مذهبی [[شیعیان]] ایران هم‌خوانی نداشت و برخی از علمای سنتی نظریات او را نمی‌پسندیدند.

===[[ولایت فقیه]]===

شهید مطهری معتقد است [[ولایت فقیه| ولی فقیه]] مانند رییس جمهور یا نخست وزیر رییس دولت نیست؛ بلکه به عنوان یک ایدئولوگ از بالا جریانات را هدایت و کنترل می‌کند و بر آنها نظارت دارد: «ولایت فقیه به این معنا نیست که فقیه خود در راس دولت قرار بگیرد و عملا [[حکومت]] کند. نقش فقیه در یک کشور اسلامی؛ یعنی، کشوری که در آن مردم، [[اسلام]] را به عنوان یک ایدیولوژی پذیرفته و به آن ملتزم و متعهد هستند، نقش یک ایدیولوگ است، نه نقش یک حاکم. وظیفه ایدئولوگ این است که بر اجرای درست و صحیح ایدئولوژی نظارت داشته باشد. او صلاحیت مجری قانون و کسی را که می خواهد رییس دولت بشود و کارها را در کادر ایدیولوژی اسلام به انجام برساند، مورد نظارت و بررسی قرار دهد».<ref>مطهری٬ پیرامون انقلاب اسلامی، صدار٬ ص۸۵. (جهت آگاهی و مطالعه بیشتر رک : کتاب اندیشه سیاسی آیت الله مطهری نوشته نجف لک زایی. )</ref>

[[پرونده:سخنرانی در مسجد ارشاد.jpg|250px|بندانگشتی|سخنرانی در [[حسینیه ارشاد]]]]

مطهری کتاب [[حماسه حسینی (کتاب)|حماسه حسینی]] را با نگاهی انتقادی به باورهای رایج درباره عاشورا و [[سوگواری|عزاداری‌ها]] و حتی تاریخ عاشورا منتشر کرد. او در کتاب خود برخی از نقل‌های تاریخی معروف مثل [[عروسی قاسم| عروسی قاسم بن حسن]] در [[کربلا]] را نفی کرد؛<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج١٧ ص٩١.</ref> و نیز وجود دختری به نام [[رقیه دختر امام حسین(ع)|رقیه]] را تحریف شمرد.<ref>مطهرى، يادداشت‌هاى استاد مطهرى، ١٣٧٨ش، ج٢، ص٨٠.</ref>

او معتقد بود که باور مردم نسبت به [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]] گرفتار تحریف معنوی شده و بیشتر مردم به جای الگوگیری از [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] معتقد شده‌اند که امام حسین فدا شده تا آنها به بهشت بروند.

مطهری در کتاب مساله حجاب با نگاهی سهل‌گیرتر نسبت به [[حجاب]] اظهار نظر کرده است و همین باعث شد تا برخی از علمای سنتی او را مورد انتقاد قرار دهند. مطهری خود برخی از این انتقادات را در چاپ‌های بعدی کتاب منتشر کرد.

مطهری معتقد بود که روحانیت [[شیعه]] عوام‌زده شده است. وی علت این اشکال را وابسته بودن معیشت روحانیون به مردم می‌دانست و بر این نظر بود که برای جبران این معضل باید ساختار مالی [[حوزه علمیه]] تغییر کند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج٢٤ ص٤٩٨.</ref>وی همچنان تز «اسلام منهای روحانیت» را همواره یک تز استعماری دانسته و معتقد است هیچ چیز نمی‌تواند جانشین روحانیت بشود. <ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۲۴، ص۵۰۹.</ref>

شهید مطهری اولین کسی بود که به هنرمندی و قدرت بیان دکتر شریعتی پی برد و او و پدرش [[محمدتقی شریعتی]] را برای همکاری در [[حسینیه ارشاد]] دعوت کرد. دیدگاه شهید مطهری درباره دکتر شریعتی سیر نزولی داشت؛ یعنی پس از تحولات حسینیه ارشاد و انتشار آثار دکتر شریعتی، از خوش‌بینی و امیدواری به آینده او، به بدبینی و ناامیدی تنازل کرد. ولی شهید مطهری به خاطر اینکه رژیم شاه بهره‌برداری نکند، هیچگاه علنا اظهار نظر نمی‌کرد بلکه امیدوار بود که وی را به اصلاح آثارش ترغیب کند و تا حدی نیز موفق شد؛ حتی دکتر شریعتی قول اصلاح آثار خود را داده بود. بعد از اینکه شریعتی در [[۲۹ خرداد]] ۱۳۵۶ در لندن از دنیا رفت به دنبال بحث‌هایی که در مورد آثار او در جامعه مطرح بود، در [[آذر]] ۱۳۵۶ اعلامیه‌ای با امضای مطهری و [[مهدی بازرگان|مهندس بازرگان]] منتشر شد که در آن ضمن اشاره به نقاط مثبت آثار او، نقاط منفی آثار وی نیز تذکر داده شده بود.<ref>رجوع کنید به: سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۲۲۹ـ۲۰۸.</ref>

{{اصلی|فهرست آثار مرتضی مطهری}}

[[پرونده:آثار شهید مطهری.jpg|بندانگشتی|300px]]

[[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی]] (نور) نرم افزار مجموعه آثار شهید مطهری را به سفارش انتشارات صدرا (مرکز نشر آثار استاد شهید مطهری) به زبان فارسی تولید و عرضه کرده است.<ref>[http://www.noorsoft.org/fa/product/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B7%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%AD%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-2 آثار استاد شهید مطهری رحمه الله].</ref> این مرکز، همچنین نرم افزار یادداشت‌های شهید مطهری را در موضوعات گوناگون تولید کرده است.<ref>[http://www.noorsoft.org/fa/product/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C-%D9%85%D8%B7%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%AD%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-12 یادداشت های استاد شهید مرتضی مطهری رحمه الله].</ref>

[[پرونده:علامه طباطبایی و شهید مطهری.mp4|راست|بندانگشتی|توصیف مرتضی مطهری از زبان علامه طباطبایی]]

شخصیت‌هایی مانند [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]]، [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] و [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت الله خامنه‌ای]]، از شخصیت مرتضی مطهری تجلیل کرده‌اند. برخی از این موارد عبارتند از:

[[اکبر هاشمی رفسنجانی]] براین باور است که اگر استاد مطهری زنده بود می‌توانستیم بزرگترین دانشگاه تاریخ اسلام را در دنیا به وجود بیاوریم.

{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[مرتضی مطهری]] درباره اهمیت دادن به نماز:{{سخ}}

نمازی که انسان به استقبالش می‌رود؛ اول ظهر که می‌شود با آرامش کامل می‌رود وضو می‌گیرد، وضوی با آدابی، بعد می‌آید در مصلّای خود [[اذان]] و [[اقامه]] می‌گوید و با خیال راحت و فراغ خاطر نماز می‌خواند. «السّلام علیکم» را که گفت فوراً در نمی‌رود، مدتی بعد از نمازْ با آرامش قلب [[تعقیبات|تعقیب]] می‌خواند و [[ذکر]] خدا می‌گوید. این علامت این است که نماز در این خانه احترام دارد.

در [http://www.mortezamotahari.com/fa/thesisalphabet.html پایگاه جامع استاد شهید مطهری] حدود ۱۲۰ پایان‌نامه با موضوع بررسی افکار شهید مطهری ثبت شده است.

در [http://www.mortezamotahari.com/fa/thesisalphabet.html پایگاه جامع استاد شهید مطهری] بیش از ۹۰۰ مقاله با محوریت بررسی تفکرات و نظرات شهید مطهری فهرست شده است. به نظر می‌رسد مقالات منتشر شده در این زمینه بیش از این مقدار باشد.

شهید مطهری در [[ سال ۱۳۴۶ هجری شمسی |سال ۱۳۴۶ش]] برای نزدیکی به [[حسینیه ارشاد]]، به خانه‌ای در محله قلهک نقل مکان کرد و ۹ سال در آن خانه سکونت کرد و بیش­ترین آثار خود را در این خانه تالیف کرد. این خانه در [[سال ۱۳۸۶ هجری شمسی|سال ۱۳۸۶ شمسی]] تبدیل به موزه شهید مطهری شده است. خانه دو طبقه دارد. در طبقه اول دست‌نوشته‌ها و وسایل شخصی شهید مطهری و در طبقه دوم که قرائت‌خانه‌ای هم دارد، کتاب‌های آن شهید به نمایش درآمده است. شناسایی، گردآوری، ساماندهی، معرفی و نگهداری از آثار استاد شهید از اصلی‌ترین اهداف این خانه تاریخی است. فضای مناسبی هم برای پژوهشگرانی که قصد مطالعه آثار استاد مطهری را دارند، در آنجا مهیاست. برگزاری سمینارها و نشست‌هایی با موضوع آثار استاد نیز از مهم‌ترین برنامه‌های گروهی این خانه موزه است. <ref>[https://www.isna.ir/news/95112215129/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AC%D8%A7-%D8%AE%D8%A7%D8%B5-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D9%84%D8%A8-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA خانه موزه شهید مطهری].</ref>

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

*امام خمینی، روح‌الله،  صحيفه امام‏، تهران: موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ۱۳۸۹ش‏.

*[http://www.mortezamotahari.com/FA/Default.html پایگاه جامع استاد شهید مرتضی مطهری]

*[http://motahari.ir/content/185?a=portal.announcement.id&id=663 دانلود آثار شهید مطهری]