ان شاء الله: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
== معرفی و جایگاه == | == معرفی و جایگاه == | ||
«ان شاء اللّٰه» جمله شرطی به معنای «اگر خدا بخواهد» است و در مورد کارهایی که در آینده انجام خواهد شد بیان میشود.<ref>دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۵۵۴.</ref> گفته شده در عرف فارسی زبانان این کلام بهجای «آمین» در طلب اجابت دعا نیز کاربرد دارد.<ref>دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۵۵۴.</ref> از این «عبارت» به عنوان «استثناء» یاد میشود.<ref>دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۵۵۴.</ref> استثناء به معنای خارج کردن چیزی از یک حکم کلی است و کسی که ان شاء الله میگوید، در حقیقت آن کار را از وسع و قدرت خود خارج میکند و به مشیّت الهی گره میزند.<ref>راغب اصفهانی، مفردات ألفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ص۴۷۲؛ احمدنگری، جامع العلوم في اصطلاحات الفنون، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۹۲.</ref> | «ان شاء اللّٰه» جمله شرطی به معنای «اگر خدا بخواهد» است و در مورد کارهایی که در آینده انجام خواهد شد بیان میشود.<ref>دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۵۵۴.</ref> گفته شده در عرف فارسی زبانان این کلام بهجای «آمین» در طلب اجابت دعا نیز کاربرد دارد.<ref>دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۵۵۴.</ref> از این «عبارت» به عنوان «استثناء» یاد میشود.<ref>دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۵۵۴.</ref> استثناء به معنای خارج کردن چیزی از یک حکم کلی است و کسی که ان شاء الله میگوید، در حقیقت آن کار را از وسع و قدرت خود خارج میکند و به مشیّت الهی گره میزند.<ref>راغب اصفهانی، مفردات ألفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ص۴۷۲؛ احمدنگری، جامع العلوم في اصطلاحات الفنون، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۹۲.</ref> گفتن جمله «انشاءالله» به هنگام بیان تصمیمهای مربوط به آینده را نوعی ادب در پیشگاه خداوند دانستهاند که بیانگر [[توحید افعالی]] نیز است؛ به این بیان که در عين وجود [[جبر و اختیار|اختيار]] و آزادى اراده انسان، وجود هر چيز و هر كاری را به مشيت خدا وابسته میكند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۳۸۹.</ref> | ||
قرآن کریم در [[آیه مشیت|آیات ۲۳ و ۲۴ سوره کهف]] تصریح میکند که انسان نباید با قطعیت بگوید فردا چنین کاری را خواهم کرد و بداند که اگر بر اساس مشیّت الهی بود بر آن کار موفق خواهد شد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۲۷۰-۲۷۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۳۸۴.</ref> در آیات دیگر قرآن نیز به وابسته بودن افعال انسان به خواست خداوند اشاره شده است. همچون آیات [[آیه ۳۰ سوره انسان|۳۰ سوره انسان]]، [[آیه ۱۰۲ سوره صافات|۱۰۲ صافّات]]، [[آیه ۶۹ سوره کهف|۶۹ کهف]]، [[آیه ۳۳ سوره هود|۳۳ هود]]، [[آیه ۶۹ سوره یوسف|۶۹ یوسف]]، [[آیه ۸۹ سوره اعراف|۸۹]] و [[آیه ۱۸۸ سوره اعراف|۱۸۸ اعراف]].<ref>راغب اصفهانی، مفردات ألفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ص۴۷۲.</ref> | قرآن کریم در [[آیه مشیت|آیات ۲۳ و ۲۴ سوره کهف]] تصریح میکند که انسان نباید با قطعیت بگوید فردا چنین کاری را خواهم کرد و بداند که اگر بر اساس مشیّت الهی بود بر آن کار موفق خواهد شد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۲۷۰-۲۷۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۳۸۴.</ref> در آیات دیگر قرآن نیز به وابسته بودن افعال انسان به خواست خداوند اشاره شده است. همچون آیات [[آیه ۳۰ سوره انسان|۳۰ سوره انسان]]، [[آیه ۱۰۲ سوره صافات|۱۰۲ صافّات]]، [[آیه ۶۹ سوره کهف|۶۹ کهف]]، [[آیه ۳۳ سوره هود|۳۳ هود]]، [[آیه ۶۹ سوره یوسف|۶۹ یوسف]]، [[آیه ۸۹ سوره اعراف|۸۹]] و [[آیه ۱۸۸ سوره اعراف|۱۸۸ اعراف]].<ref>راغب اصفهانی، مفردات ألفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ص۴۷۲.</ref> | ||
در روایتی که [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] نقل کرده است، [[امام صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]] دستور نوشتن نامهای را دادند و پس از پایان کتابت، چون «ان شاء الله» در آن ذکر نشده بود دستور دادند تا در موارد لزوم در متن نامه این عبارت نوشته شود.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۷۳.</ref> روایتی دیگر در [[الکافی (کتاب)|کافی]] از [[عدی بن حاتم طائی|عدی بن حاتم]] نقل شده است که [[امام علی(ع)]] در [[جنگ صفین]] پس از [[سوگند|قسم خوردن]] نسبت به کشتن معاویه و یارانش «ان شاء الله» گفتند.<ref>کلینی، الکافی،۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۶۰.</ref> در همین کتاب بابی با عنوان «بَابُ الِاسْتِثْنَاءِ فِي الْيَمِينِ» (باب ان شاء الله گفتن هنگام قسم) وجود دارد که ۸ روایت در رابطه با لزوم بیان جمله استثناء در هنگام قسم خوردن برای انجام کار در آینده در این باب نقل شده است.<ref>کلینی، الکافی،۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۴۷-۴۴۹.</ref> | در روایتی که [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] نقل کرده است، [[امام صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]] دستور نوشتن نامهای را دادند و پس از پایان کتابت، چون «ان شاء الله» در آن ذکر نشده بود دستور دادند تا در موارد لزوم در متن نامه این عبارت نوشته شود.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۷۳.</ref> روایتی دیگر در [[الکافی (کتاب)|کافی]] از [[عدی بن حاتم طائی|عدی بن حاتم]] نقل شده است که [[امام علی(ع)]] در [[جنگ صفین]] پس از [[سوگند|قسم خوردن]] نسبت به کشتن معاویه و یارانش «ان شاء الله» گفتند.<ref>کلینی، الکافی،۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۶۰.</ref> در همین کتاب بابی با عنوان «بَابُ الِاسْتِثْنَاءِ فِي الْيَمِينِ» (باب ان شاء الله گفتن هنگام قسم) وجود دارد که ۸ روایت در رابطه با لزوم بیان جمله استثناء در هنگام قسم خوردن برای انجام کار در آینده در این باب نقل شده است.<ref>کلینی، الکافی،۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۴۷-۴۴۹.</ref> از برخی [[حدیث|روایات]] نیز استفاده میشود که اگر کسی خبر از انجام کاری در آینده بدون گفتن جمله «انشاءالله» بدهد خداوند او را به خود واگذار میکند و از چتر حمایتش بیرون میبرد.<ref>حویزی، نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۵۳.</ref> | ||
== مشیت تشریعی یا تکوینی == | == مشیت تشریعی یا تکوینی == | ||
[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]] با تحلیلی که از آیات ۲۳ و ۲۴ سوره کهف ارائه میکند، بر این باور است که مشیّت الهی در این آیه [[اراده تکوینی|تکوینی]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۲۷۰.</ref> از آنجاییکه همه اسباب و عوامل در هستی مخلوق خداوند و وابسته به اراده اوست، چیزی در هستی محقق شده و رخ میدهد که خداوند آن را اراده کرده باشد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۲۷۰.</ref> رخ ندادن کاری به این دلیل است که اسباب و عوامل لازم در مشیت الهی برای تحقق آن وجود نداشته است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۲۷۱.</ref> در نتیجه کسی که برای انجام کاری «ان شاء الله» میگوید یعنی تحقق این کار وابسته به عواملی است که مستقل نبوده و وابسته به اراده و مشیت خداست و اگر آن عوامل محقق شد این کار رخ خواهد داد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۲۷۱.</ref> | [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]] با تحلیلی که از آیات ۲۳ و ۲۴ سوره کهف ارائه میکند، بر این باور است که مشیّت الهی در این آیه [[اراده تکوینی|تکوینی]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۲۷۰.</ref> از آنجاییکه همه اسباب و عوامل در هستی مخلوق خداوند و وابسته به اراده اوست، چیزی در هستی محقق شده و رخ میدهد که خداوند آن را اراده کرده باشد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۲۷۰.</ref> رخ ندادن کاری به این دلیل است که اسباب و عوامل لازم در مشیت الهی برای تحقق آن وجود نداشته است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۲۷۱.</ref> در نتیجه کسی که برای انجام کاری «ان شاء الله» میگوید یعنی تحقق این کار وابسته به عواملی است که مستقل نبوده و وابسته به اراده و مشیت خداست و اگر آن عوامل محقق شد این کار رخ خواهد داد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۲۷۱.</ref> | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
* تفتازانی، مسعود بن عمر، شرح المقاصد، قم، الشریف الرضی، ۱۴۱۲ق. | * تفتازانی، مسعود بن عمر، شرح المقاصد، قم، الشریف الرضی، ۱۴۱۲ق. | ||
* دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران. مؤسسه انتشارات و چاپ، ۱۳۷۷ش. | * دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران. مؤسسه انتشارات و چاپ، ۱۳۷۷ش. | ||
* حویزی، عبدعلى بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، مصحح هاشم رسولی، قم، اسماعیلیان، ۱۴۱۵ق. | |||
* راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت،دار الشامیة، ۱۴۱۲ق. | * راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت،دار الشامیة، ۱۴۱۲ق. | ||
* سبحانی تبریزی، جعفر، دانشنامه کلام اسلامی، قم، موسسه امام صادق(ع)،۱۳۸۷ش. | * سبحانی تبریزی، جعفر، دانشنامه کلام اسلامی، قم، موسسه امام صادق(ع)،۱۳۸۷ش. |