آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
←ساختار کتاب و محتوا
(←پانویس) |
|||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''آلاءُ الرَّحمن فی تَفْسیر الْقُرآن'''، تفسیر قرآن کریم به زبان عربی مشتمل بر تفسیر سوره‌های حمد، بقره، آل‌عمران و همچنین سوره نساء تا آیه 57 است. نویسنده این تفسیر [[محمد جواد بن حسن بلاغی نجفی|محمدجواد بلاغی]] (۱۲۸۲-۱۳۵۲ق)، [[تفسیر|مفسر]]، [[فقیه]] و [[کلام|متکلم]] [[امامیه|امامی]] قرن ۱۴ [[هجری قمری]] است. | '''آلاءُ الرَّحمن فی تَفْسیر الْقُرآن'''، تفسیر قرآن کریم به زبان عربی مشتمل بر تفسیر سوره‌های حمد، بقره، آل‌عمران و همچنین سوره نساء تا آیه 57 است. نویسنده این تفسیر [[محمد جواد بن حسن بلاغی نجفی|محمدجواد بلاغی]] (۱۲۸۲-۱۳۵۲ق)، [[تفسیر|مفسر]]، [[فقیه]] و [[کلام|متکلم]] [[امامیه|امامی]] قرن ۱۴ [[هجری قمری]] است. به گفته سید محمدعلی ایازی جلد نخست این تفسیر در زمان حیات مولف در نجف در سال 1350ق به چاپرسید و جلد دوم آن به جهت مرگ مولف در اثناء تالیف به صورت ناقص در سال 1355ق چاپ شد. | ||
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
به نقل از [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، بلاغی در نامهای به شاگرد خود، [[میرزا محمدعلی اردوبادی]]، انگیزه نگارش این تفسیر را کمبود برخی معارف شیعی در تفاسیر مهم شیعه و بیان نشدن مزایای قرآن نسبت به سایر کتب آسمانی در آنها میداند.<ref>دایرة المعارف بزرگ اسلامی، 1369ش، ج1، ص541.</ref> | به نقل از [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، بلاغی در نامهای به شاگرد خود، [[میرزا محمدعلی اردوبادی]]، انگیزه نگارش این تفسیر را کمبود برخی معارف شیعی در تفاسیر مهم شیعه و بیان نشدن مزایای قرآن نسبت به سایر کتب آسمانی در آنها میداند.<ref>دایرة المعارف بزرگ اسلامی، 1369ش، ج1، ص541.</ref> | ||
مؤلف آلاء الرحمن از بحث‌های خشک علمی، لغوی، منطقی، فلسفی و کلامی پرهیز کرده است، ولی گاهی، با بهره‌گیری از روش ترکیبی در زمینههای گوناگون، از [[فلسفه]]، لغت و روایات برای تبیین یک مفهوم استفاده کرده است. مفسّران پس از وی در [[ایران]] از پژوهش‌های او بهره گرفتهاند. | مؤلف آلاء الرحمن از بحث‌های خشک علمی، لغوی، منطقی، فلسفی و کلامی پرهیز کرده است، ولی گاهی، با بهره‌گیری از روش ترکیبی در زمینههای گوناگون، از [[فلسفه]]، لغت و روایات برای تبیین یک مفهوم استفاده کرده است. مفسّران پس از وی در [[ایران]] از پژوهش‌های او بهره گرفتهاند. به گفته ایازی روش مفسر تحلیلی استدلالی و بااستفاده از روایات اهل بیت است.<ref>ایازی، تازه‌های نگارش و نشر، </ref> | ||
==ساختار کتاب و محتوا== | ==ساختار کتاب و محتوا== | ||
تفسیر آلاء الرحمن به علت اینکه در سالهای اخر عمر بلاغی نگاشته شده است ناتمام مانده و صرفا شامل سه سوره فاتحه، بقره، آل عمران، 57 آیه ابتدایی سوره نساء و آیه 6 سوره مائده است. اولین چاپ این تفسیر به صورت دو جلد در یک مجلد، سال 1351ق در شهر صیدا کشور لبنان منتشر شده است. | تفسیر آلاء الرحمن به علت اینکه در سالهای اخر عمر بلاغی نگاشته شده است ناتمام مانده و صرفا شامل سه سوره فاتحه، بقره، آل عمران، 57 آیه ابتدایی سوره نساء و آیه 6 سوره مائده است. اولین چاپ این تفسیر به صورت دو جلد در یک مجلد، سال 1351ق در شهر صیدا کشور لبنان منتشر شده است. | ||
* جلد اول: این جلد دارای یک مقدمه | * جلد اول: شامل تفسیر سوره های حمد، بقره و آل‌عمران است. در ابتدای این جلد او با ذکر مقدمه‌ای که دارای چهار فصل و یک خاتمه است به بیان امور زیر پرداخته: | ||
*# فصل اول اعجاز و مانند ناپذیری قرآن: بلاغی معتقد است معجزه کاری است خارج از قدرت بشر و قوانین علمی و آموزشی که فرد آن را برای اثبات ادعای نبوت خود می‌آورد.<ref>میرزا، آشنایی با آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، ص183.</ref> او با ذکر برخی وجوه اعجازی قرآن ازجمله اعجاز تاریخی، اعجاز در استدلال و اعجاز در قانونگذاری عادلانه قرآن را متفاوت و برتر از سایر معجزات برمیشمارد.<ref>میرزا، آشنایی با تفسیر آلاء الرحمن، ص184-194.</ref> | |||
*# فصل دوم توحید مصاحف: بلاغی در این فصل به مسئله [[کتابت قرآن|گردآوری و یکی‌کردن مصحف‌ها]] در زمان [[خلفای سه‌گانه]] اشاره میکند.<ref>میرزا، آشنایی با تفسیر آلاء الرحمن، ص194-196.</ref> او همچنین مسئله تحریف قرآن نسبت به زیادی یا نقصان را نمی‌پذیرد و قرآن کنونی را همان قرآن نازل شده بر پیامبر میداند. بلاغی کلام [[میرزا حسین نوری|محدث نوری]] مبنی بر تحریف نقصانی قرآن را مردود و مستند به روایات ضعیف و غیرقابل اعتنا دانسته است.<ref>میرزا، آشنایی با تفسیر آلاء الرحمن، ص196-204.</ref> | |||
*# فصل سوم باعنوان قرائت قرآن: بلاغی در این فصل بابیان پیوستگی ماده و صورت قرآن، قرائت های مشهور را منافی با این مسئله نمی‌داند.<ref>میرزا، سیری در مقدمه تفسیر آلاء الرحمن، ص230.</ref> او قرائتهای غیر مشهور قرآن را دارای اشکالاتی چون ضعف سند، تناقض با قرائات مشهور و خبر واحد غیر عادل بودن این قرائات است.<ref>میرزا، سیری در مقدمه تفسیر آلاء الرحمن، ص230-234.</ref> | |||
*# فصل چهارم تفسیر قرآن: بلاغی این فصل را به گفتارهایی در مورد ویژگی‌های زبان عربی گذرانده است. او در دو گفتار نخست به تاثیر و نقش آشنایی کامل و تدبر در الفاظ قرآن در تفسیر پرداخته است. بلاغی می‌گوید با گسترش اسلام فهم زبان قرآن نیز مخلوط به کژتابی‌هایی شده است که لغت‌دانانی چون جوهری<ref>میرزا، سیری در مقدمه تفسیر آلاء الرحمن، ص235. | |||
[[ویژه:Categories|رده‌ها]]</ref> و ادیبانی چون زمخشری نیز در آن دچار لغزش هستند.<ref>میرزا، سیری در مقدمه تفسیر آلاء الرحمن، ص240 و 239.</ref> او باور دارد در تفسیر تقلید از لغت‌دانان و ادیبان صحیح نیست و مفسر باید با ممارست در زبان عربی و تدبر، معنای مناسب مفردات و نقشها را دریابد.<ref>میرزا، سیری در مقدمه تفسیر آلاء الرحمن، ص234 و 239.</ref> گفتار سوم او مربوط به تطبیق غلط مصادیق بر عناوین کلی قرآن است. او معتقد است باید یا به اجماع علما بر مصادیق منصوص تکیه کرد یا به اهل بیت(ع) که طبق روایات شیعه و سنی در حدیث ثقلین مورد ستایش واقع شده اند.<ref>میرزا، سیری در مقدمه تفسیر آلاء الرحمن، ص242.</ref> بلاغی در گفتار چهارم معتقد است با توجه به قرآن جایگاه اصلی ادراک دل است نه مغز.<ref>میرزا، سیری در مقدمه تفسیر آلاء الرحمن، ص243.</ref> | |||
* جلد دوم شامل تفسیر [[سوره نساء]] تا بخش کوچکی از آیه ۵۷ است. پایان جزء دوم، به تفسیر آیه ۶ [[سوره مائده]] اختصاص دارد. بلاغی در ذیل آیه ۴۳ [[سوره نساء]] که مباحث مربوط به [[تیمم]] را بیان کرده در پایان بحث نوشته است:«و للكلام في التيمم تتمة تأتي ان شاء الله في آية المائدة» باقی مانده مباحث در آیه ۶ [[سوره مائده]] گفته خواهد شد.<ref>آلاء الرحمن، ج۲، ص۱۳۳.</ref> به همین جهت وقتی در سوره نساء آیه ۵۷ (لَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ) به مناسبت [[حدیث|روایت]]ی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] درباره [[حورالعین| زنان بهشتی]] و پاک بودنشان از هر ناپاکی و [[حدث اکبر]] و [[حدث اصغر]]، تفسیر آیه ۵۷ سوره نساء را رها کرده <ref>آلاءالرحمن، ج۲، ص۱۴۴.</ref> و بحث تفسیری آیه ۶ سوره مائده را که قبلاً هم وعده‌اش را داده بود در چندین صفحه مطرح میکند. | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۸۲: | خط ۶۲: | ||
*مشار، خانبابا، فهرست چاپی عربی، ص۵؛ معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، قم، مهر، ۱۳۹۶ق، ۱/ید. | *مشار، خانبابا، فهرست چاپی عربی، ص۵؛ معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، قم، مهر، ۱۳۹۶ق، ۱/ید. | ||
*واعظ خیابانی، علی، علماء معاصرین، به کوشش محمدباقر آقاخویی کلکته چی، تهران، مطبعه اسلامیه، ۱۳۶۶ق، صص۱۶۳-۱۶۴. | *واعظ خیابانی، علی، علماء معاصرین، به کوشش محمدباقر آقاخویی کلکته چی، تهران، مطبعه اسلامیه، ۱۳۶۶ق، صص۱۶۳-۱۶۴. | ||
موسوی بجنوردی، کاظم، دایرة المعارف بزرگ اسلامی | |||
میرزا، علیرضا، آشنایی با آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، فصلنامه علوم و معارف قرآنی، شماره 4، | |||
میرزا، علیرضا، سیری در مقدمه آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن | |||
مقاله آلاء الرحمن فی تفسیر قرآن | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||