پرش به محتوا

آیه امانت: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۸۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۰ دسامبر ۲۰۲۳
خط ۲۹: خط ۲۹:
}}{{پاک کن}}
}}{{پاک کن}}


==منظور از امانت در آیه==
== علت شهرت آیه ==
آیه ۷۲ سوره احزاب، از آن جهت که از «امانتی» سخن گفته که خدا در اختیار انسان قرار داده، بسیار مورد بحث مفسران قرار گرفته است. مفسران ذیل این آیه از این‌که این مانت چیست و چرا آسمان‌ها و زمین ان را نپذیرفته‌اند و انسان قبول کرده بسیار بحث کرده‌اند. افزونبر این در عرفان هم در خصوص این مسئله بحث شده است. در ادبیات عرفانی، نیز عارفان و شاعرانی چون خواجه عبدالله انصاری و حافظ و مولوی به آن اشاره کرده‌اند.
 
برای مثال حافظ سروده است:{{شعر۲|عرض=۷۰
| آسمان بار امانت نتوانست کشید| قرعه فال به نام من دیوانه زدند}}
در شعری از [[مولانا]] نیز چنین امده است:<ref>مولانا، جلال الدین، کلیات شمس، ۱۳۵۵ش، غزل شماره ۲۶۷۴</ref>
{{شعر۲|عرض=۷۰
| نپذیرفت آسمان بار امانت| که عاشق بود و ترسید از خطایی}}
[[خواجه عبدالله انصاری]] نیز در مناجاتی به درگاه خداوند می‌گوید: «الهی اگر نه امانت را امینم، آن زمان که امانت می‌نهادی، دانستی که چنینم.»<ref>محمدجواد شریعت، سخنان پیر هرات، «رساله دل و جان»، تهران، سپهر، ۱۳۶۱، ص۳</ref>
 
==منظور از «امانت» در آیه==
بیشتر مفسران در عظمت شأن امانت الاهی اتفاق نظر دارند<ref>ابوالفتوح رازی، روح الجنان، ج۴، ص۳۴۹_۳۵۰؛محمد غزالی، مکاشفة القلوب، ج۱، ص۵۷_۵۸</ref> اما در شناخت مفهوم این تعبیر و نیز مقام و موقعیت انسان نسبت به حمل آن، اختلافاتی وجود دارد.
بیشتر مفسران در عظمت شأن امانت الاهی اتفاق نظر دارند<ref>ابوالفتوح رازی، روح الجنان، ج۴، ص۳۴۹_۳۵۰؛محمد غزالی، مکاشفة القلوب، ج۱، ص۵۷_۵۸</ref> اما در شناخت مفهوم این تعبیر و نیز مقام و موقعیت انسان نسبت به حمل آن، اختلافاتی وجود دارد.


خط ۶۳: خط ۷۳:
# در دیدگاه برخی مفسّران آیه درصدد مدح انسان و بیان عظمت و کرامت اوست و به ویژگی ممتاز وی بر سایر موجودات اشاره می‌کند. در این دیدگاه، حتی ظلوم و جهول هم مدح انسان است. انسان ظلوم است، چرا که همه حدود و تقیدات را پاره می‌کند و به مقام اطلاق می‌رسد، و جهول است، چرا که از هرچه غیر خداست غافل می‌باشد و به مقام فنا رسیده‌است.<ref>سلطان علیشاه، بیان السعادة فی مقامات العبادة، چ دوم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۴۴، ج۳، ص۲۵۷</ref>
# در دیدگاه برخی مفسّران آیه درصدد مدح انسان و بیان عظمت و کرامت اوست و به ویژگی ممتاز وی بر سایر موجودات اشاره می‌کند. در این دیدگاه، حتی ظلوم و جهول هم مدح انسان است. انسان ظلوم است، چرا که همه حدود و تقیدات را پاره می‌کند و به مقام اطلاق می‌رسد، و جهول است، چرا که از هرچه غیر خداست غافل می‌باشد و به مقام فنا رسیده‌است.<ref>سلطان علیشاه، بیان السعادة فی مقامات العبادة، چ دوم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۴۴، ج۳، ص۲۵۷</ref>
# برخی از مفسّران نیز آیه را به طور کلی در ذمّ انسان می‌دانند و هدف آن را بیان جرأت او بر گناه و نفاق و شرک به عنوان خصوصیت منحصر به فرد او می‌شمارند. این مفسّران حمل امانت را به معنای خیانت و تضییع می‌دانند.<ref>امین الدین ابوعلی طبرسی، جوامع الجامع، ج۳، ص۳۳۶</ref>
# برخی از مفسّران نیز آیه را به طور کلی در ذمّ انسان می‌دانند و هدف آن را بیان جرأت او بر گناه و نفاق و شرک به عنوان خصوصیت منحصر به فرد او می‌شمارند. این مفسّران حمل امانت را به معنای خیانت و تضییع می‌دانند.<ref>امین الدین ابوعلی طبرسی، جوامع الجامع، ج۳، ص۳۳۶</ref>
== آیه امانت در ادبیات فارسی ==
اهمیت مفهوم آیه امانت، در آثار عرفانی و ادبی، اعم از نثر و نظم بازتاب بسیاری دارد و ادیبان در موارد متعددی به این مفهوم استشهاد کرده‌اند. شاید معروف‌ترین این موارد همان بیت معروف [[حافظ]] است که گفته‌است:
{{شعر۲|عرض=۷۰
| آسمان بار امانت نتوانست کشید| قرعه فال به نام من دیوانه زدند}}
و در شعری دیگر:
{{شعر۲|عرض=۷۰
| بار غم او عرض به هر کس که نمودم| عاجز شد و این قرعه به نامم زسر افتاد}}
[[مولانا]] نیز در یکی از غزل‌های خود چنین می‌گوید:<ref>مولانا، جلال الدین، کلیات شمس، ۱۳۵۵ش، غزل شماره ۲۶۷۴</ref>
{{شعر۲|عرض=۷۰
| نپذیرفت آسمان بار امانت| که عاشق بود و ترسید از خطایی}}
[[خواجه عبدالله انصاری]] نیز در مناجات به درگاه خداوند می‌گوید:
<ref>محمدجواد شریعت، سخنان پیر هرات، «رساله دل و جان»، تهران، سپهر، ۱۳۶۱، ص۳</ref>
:«الهی اگر نه امانت را امینم، آن زمان که امانت می‌نهادی دانستی که چنینم.»


== پانویس ==
== پانویس ==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۰۹۹

ویرایش