غالیان: تفاوت میان نسخه‌ها

=== کیسانیه ===

{{اصلی|کیسانیه}}

*'''کربیه:''' پیروان «ابن کَرب ضَریر» و یکی از فرقه‌های کیسانیه به شمار می‌روند.<ref>خوارزمی، مفاتیح العلوم، دار المتاب العربی، ص۴۹؛ نوبختی، فرق الشیعه، انتشارات دار الاضواء، ص۲۷.</ref> کروبیه بر این باور بودند که محمد بن حنفیه همان مهدی است و این اسم را امام علی برای او گذاشته است. همچنین معتقد بودند که او وفات نکرده است و در غیبت به سر می‌برد و مکان او معلوم نیست. از نظر آنان محمد بن حنفیه روزی ظهور خواهد کرد و مالک زمین خواهد شد و تا رجوع او هیچ امامی نخواهد بود.<ref>نوبختی، فرق الشیعه، انتشارات دار الاضواء، ص۲۷.</ref>

*'''حمزیه:''' پیروان «حمزة بن عُمارة بَربَری».<ref>اشعری قمی، المقالات و الفرق، ۱۳۶۱ش، ص۵۶.</ref> حمزه یکی از افراد مهم فرقه کروبیه و اهل مدینه بود که پس از چندی از این فرقه جدا شد و ادعا کرد که محمد بن حنفیه، خدا و ابن کرب، پیامبر او و خودش، امامی از طرف اوست.<ref>نوبختی، فرق الشیعه، انتشارات دار الاضواء، ص۲۷؛ اشعری قمی، المقالات و الفرق، ۱۳۶۱ش، ص۳۲-۳۳.</ref> همچنین گفته‌اند که او اباحی مسلک بود و می‌گفت هر کس امام خود را شناخت، در انجام هر کاری آزاد است.<ref>اشعری قمی، المقالات و الفرق، ۱۳۶۱ش، ص۳۲-۳۳.</ref> به‌گفته فرقه‌نویسان وقتی عقاید حمزه را به [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] خبر دادند، او را [[لعن|لعنت]] فرستاد و عقاید او را تکذیب کرد و از یاران خود خواست تا از او بیزاری بجویند.<ref>نوبختی، فرق الشیعه، انتشارات دار الاضواء، ص۲۸؛ اشعری قمی، المقالات و الفرق، ۱۳۶۱ش، ص۳۳.</ref>

===خطابیه===

{{اصلی|خطابیه}}

===مغیریه===

پیروان [[مغیرة بن سعید عجلی|مُغیرة بن سعید عِجلی]] به شمار می‌روند.<ref>نوبختی، فرق الشیعه، انتشارات دار الاضواء، ص۶۳؛ شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۰۷.</ref> به‌گزارش نوبختی در کتاب [[فرق الشیعة (کتاب)|فِرَقُ الشِّیعَه]] برخی از اصحاب مغیرة بن سعید او را امام می‌پنداشتند و بر این باور بودند که [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]، [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] و [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] درباره وی وصیت کرده و او را به جانشینی خود برگزیده‌اند.<ref>نوبختی، فرق الشیعة، انتشارات دار الاضواء، ص۶۳.</ref> آنان همچنین امامت امام صادق(ع) را منکر بودند و بر این اعتقاد بودند که پس از امام باقر، از خاندان و فرزندان امام علی، امامی پدید نیامد و تا ظهور مهدی، مغیرة بن سعید امام است.<ref>نوبختی، فرق الشیعة، انتشارات دار الاضواء، ص۶۳.</ref> مغیریه همچنین بر این عقیده بودند که [[محمد بن عبدالله بن حسن]]، معروف به نفس زکیه، همان مهدی موعود است و وقتی او کشته شد، گفتند او نمرده و زنده است و در کوهی در مکه که به آن «عَلَمیه» می‌گویند، زندگی می‌کند تا زمان ظهورش برسد.<ref>نوبختی، فرق الشیعه، انتشارات دار الاضواء، ص۶۲-۶۳؛ سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۷، ص۱۵.</ref>  

===منصوریه===

{{اصلی|منصوریه}}

===بشیریه===

{{اصلی|بشیریه}}

===سرّیه===

== فرقه‌های معروف به نام عقاید خود ==

در کتاب‌های ملل و نحل بر خی از فرقه‌های غالی با استفاده از اعتقاد اصلی آن فرقه‌ها نام‌گذاری و معرفی شده است.<ref>صفری فروشانی، غالیان (جریان‌ها و برآیندها)، ۱۳۷۸ش، ص۱۴۲.</ref> معرفی برخی از این فرقه‌ها و اعتقادات آنان به شرح زیر است:

*'''اثنینیه:''' گروهی از غالیان که پیامبر(ص) و امام علی(ع) هر دو را خدا می‌دانستند.<ref>صفری فروشانی، غالیان (جریان‌ها و برآیندها)، ۱۳۷۸ش، ص۱۴۳.</ref> دسته‌ای از آنان که خدایی پیامبر را مقدم دانسته به «میمیه» و گروه دیگری که خدایی امام علی را مقدم می‌دانستند به «عینیه» معروف بودند.<ref>صفری فروشانی، غالیان (جریان‌ها و برآیندها)، ۱۳۷۸ش، ص۱۴۳.</ref>

*'''مفوضه:''' گروهی از شیعیان که به تفویض قائلند.<ref>بشبیشی، الفرق الاسلامیة، ص۲۹.</ref> تفویض به یک معنا عبارت است از این باور که خداوند، پیامبر و امام علی را آفرید و سپس اموری همچون خلق کردن، مرگ و زندگی و رزق و روزی بندگان را به آنان واگذار نمود.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۰۰-۱۰۱.</ref>

*'''ذبابیه''' و '''غرامیه''' و '''ذمامیه:''' گروه‌های از غالیان به شمار می‌روند که همگی در این باور مشترکند که نبوت را حق امام علی دانسته و بر این اعتقاد بودند که جبرئیل به‌واسطه شباهت فراوان امام علی و پیامبر(ص)، در هنگام [[وحی|نزول وحی]] خطا کرد و وحی را بر پیامبر فرود آورد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به طعیمة، الغلو و الفرق الغالیه بین الاسلامیین، ۲۰۰۹م، ص۲۴۱؛ صفری فروشانی، غالیان (جریان‌ها و برآیندها)، ۱۳۷۸ش، ص۱۴۵-۱۴۸.</ref> [[سید محسن امین|سیدمحسن امین]] نسبت این فرقه‌ها به شیعه را  ادعایی بدون دلیل دانسته و مدعی است که اسم چنین فرقه‌هایی را در هیچ‌یک از آثار شیعی که در فرقه‌شناسی تدوین شده، نیافته است.<ref>امین، اعیان الشیعه، دار التعارف للمطبوعات، ج۱، ص۲۳.</ref> او بر این باور است که اسم این فرقه‌ها به قصد و انگیزه زشت جلوه دادن و بدگفتن از فرقه شیعه جعل گردیده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، دار التعارف للمطبوعات، ج۱، ص۲۳.</ref>  

==مدعیان نیابت امام غائب در دوره غیبت صغری==

گفته می‌شود در طول زمان [[غیبت صغرا|غیبت صغری]]، بعضی از افراد سرشناس [[شیعه]]، راه [[غلو]] در پیش گرفته، ادعاهای گزافی درباره خود و گاه درباره ائمه(ع) مطرح کردند و به دروغ مدعی [[نیابت خاصه]] از سوی [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|حضرت حجت(ع)]] بودند.<ref>صفری فروشانی، غالیان (جریان‌ها و برآیندها)، ۱۳۷۸ش، ص۱۳۱-۱۳۲.</ref> آنان پیروانی نیز پیدا کردند و به گروه‌هایی تبدیل شدند.<ref>صفری فروشانی، غالیان (جریان‌ها و برآیندها)، ۱۳۷۸ش، ص۱۳۲.</ref> برخی از این گروه‌ها عبارت بودند از:  

==تأثیرات مخرب غالیان بر شیعه==

*شیخ طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفة الرجال، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.

*شیخ طوسی، محمد بن حسن، کتاب الغیبة، تصحیح عبادالله تهرانی و علی‌احمد ناصح، قم، دار المعارف الإسلامیة، ۱۴۱۱ق.

*شیخ مفید، محمد بن محمد، تصحیح الاعتقادات، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق.

*صدر، سید محمدباقر، بحوث فی شرح العروة الوثقی، قم، مجمع الشهید آیت‌الله الصدر العلمی، ۱۴۰۸ق.