آیه: تفاوت میان نسخهها
←معنای دیگر آیه
خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
برای آیه معنای عامی نیز بیان شده و آن این که آیات الهی اموری هستند که به وجود آفریدگار، قدرت، حکمت، عظمت و سایر صفات علیای او گواهی میدهند. از این رو، در مورد همه آفریدگان به کار میرود. قرآن کریم در موارد زیادی پس از ذکر پدیدههای جهان آفرینش میفرماید: (إِنَّ فی ذلک لآیات) ; «به راستی که در آن (پدیدههای شگفت انگیز جهان) نشانه هایی [برای خدا و صفات او] است.<ref>جمعی از نویسندگان، قرآن شناسی، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۳۳</ref> | برای آیه معنای عامی نیز بیان شده و آن این که آیات الهی اموری هستند که به وجود آفریدگار، قدرت، حکمت، عظمت و سایر صفات علیای او گواهی میدهند. از این رو، در مورد همه آفریدگان به کار میرود. قرآن کریم در موارد زیادی پس از ذکر پدیدههای جهان آفرینش میفرماید: (إِنَّ فی ذلک لآیات) ; «به راستی که در آن (پدیدههای شگفت انگیز جهان) نشانه هایی [برای خدا و صفات او] است.<ref>جمعی از نویسندگان، قرآن شناسی، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۳۳</ref> | ||
نکته قابل توجه این که در قرآن کلمه «[[معجزه]]» استعمال نشده است و به جای آن اصطلاح «آیه» و | نکته قابل توجه این که در قرآن کلمه «[[معجزه]]» استعمال نشده است و به جای آن اصطلاح «آیه» و «بَیِّنه» به کار رفته است<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۵ش، ج۲، ص۱۶۱; مصباح یزدی، راه و راهنما شناسی، ۱۳۸۳ش، ص۸۲</ref>و اصطلاح «معجزه» را غالباً متکلمان به کار بردهاند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۵ش، ج۲، ص۱۶۱; علامه حلی، ایضاح المراد، ۱۳۹۵ش، ص۳۸۱.</ref> | ||
وجه تناسب بین معنای اصطلاحی و لغوی آیه این است که آیات قرآنی از یک سو معجزه است، چون کسی نمیتواند همانند آن را بیاورد و از جهتی علامت صدق آورنده آن، مایه عبرت برای اهل ذکر، حاوی برهان و دلیل بر محتوای خود که هدایت و علم برای انسانها، و نیز بیان گر قدرت، علم، حکمت و سایر صفات الهی است.<ref>زرقانی، مناهل العرفان، دار احیاء تراث العربی، ج۱، ص۳۳۹</ref> | وجه تناسب بین معنای اصطلاحی و لغوی آیه این است که آیات قرآنی از یک سو معجزه است، چون کسی نمیتواند همانند آن را بیاورد و از جهتی علامت صدق آورنده آن، مایه عبرت برای اهل ذکر، حاوی برهان و دلیل بر محتوای خود که هدایت و علم برای انسانها، و نیز بیان گر قدرت، علم، حکمت و سایر صفات الهی است.<ref>زرقانی، مناهل العرفان، دار احیاء تراث العربی، ج۱، ص۳۳۹</ref> | ||
آیه بودن چیزی به اعتبارها و جهات گوناگون فرق کرده و قابل شدت و ضعف است؛ مثلاً بخشی از قرآن به اعتبار عجز بشر از آوردن مثل آن، آیه خداست. احکام و تکالیف الهی به اعتبار حصول [[تقوا]] و [[تقرّب]] به سبب آنها، آیات خداوند هستند. موجودات عینی به اعتبار این که وجود و خصوصیات وجودیشان، به وجود و خصوصیات وجودی خداوند دلالت میکند، آیات خداوند میباشند. انبیا و اولیای الهی به جهت این که در قول و عمل، مردم را به خدا دعوت میکنند باز از آیات الهی هستند ; مثلا از [[امام صادق(ع)]] و [[امام رضا(ع)]] درباره آیه: (وَعلامات وبِالنَّجمِ هُمْ یهْتَدُون) سؤال شده که فرمود: مراد از «نجم» [[رسول خدا (ص)]] و مراد از «علامات» [[ائمه(ع)]] میباشند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۰۷؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۲۵۰</ref>امور خارق العاده و معجزات انبیا نیز به خصوص «آیه» نامیده میشوند، زیرا هم دلالت روشن تری به قدرت و عظمت الهی دارند و هم نشانه | آیه بودن چیزی به اعتبارها و جهات گوناگون فرق کرده و قابل شدت و ضعف است؛ مثلاً بخشی از قرآن به اعتبار عجز بشر از آوردن مثل آن، آیه خداست. احکام و تکالیف الهی به اعتبار حصول [[تقوا]] و [[تقرّب]] به سبب آنها، آیات خداوند هستند. موجودات عینی به اعتبار این که وجود و خصوصیات وجودیشان، به وجود و خصوصیات وجودی خداوند دلالت میکند، آیات خداوند میباشند. انبیا و اولیای الهی به جهت این که در قول و عمل، مردم را به خدا دعوت میکنند باز از آیات الهی هستند ; مثلا از [[امام صادق(ع)]] و [[امام رضا(ع)]] درباره آیه: (وَعلامات وبِالنَّجمِ هُمْ یهْتَدُون) سؤال شده که فرمود: مراد از «نجم» [[رسول خدا (ص)]] و مراد از «علامات» [[ائمه(ع)]] میباشند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۰۷؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۲۵۰</ref>امور خارق العاده و معجزات انبیا نیز به خصوص «آیه» نامیده میشوند، زیرا هم دلالت روشن تری به قدرت و عظمت الهی دارند و هم نشانه صدقِ انبیاء در دعوی [[نبوت]] هستند.<ref>مصباح یزدی، قرآن شناسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۳</ref> | ||
=== آیات تشریعی و تکوینی === | === آیات تشریعی و تکوینی === |