حد سرقت: تفاوت میان نسخه‌ها

حد سرقت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۰۸

۲٬۰۰۳ بایت حذف‌شده ، ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۳

تلخیص بخش مربوط به قانون مجازات

دیداریویکی‌متن

R.pouresmaeil

Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor

۲٬۴۴۸

ویرایش

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 '''حَدّ سرقت''' مجازات عمل دزدی است، که بر اساس [[قرآن|قرآن کریم]] و [[حدیث|روایات]] در چهار مرحله، متناسب با دفعات دزدی اعمال می‌شود. مرتبه نخست این مجازات بر اساس نظر اختصاصی [[فقه امامیه]]، قطع چهار انگشت دست راست (بجز شست) است. در مرتبه دوم قطع پای چپ از قسمت برآمدگی روی‌پا، مرتبه سوم حبس ابد و مرتبه چهارم [[اعدام]] است.
-[[مجتهد|فقهای شیعه]] برای اجرای حد سرقت شرایطی را برای سارق، مال مسروقه، و نحوه اثبات سرقت برای [[قضاوت|قاضی]] مطرح کرده‌اند. این شرایط در قانون مجازات اسلامی نیز ذکر شده است.
+[[مجتهد|فقهای شیعه]] برای اجرای حد سرقت شرایطی را برای سارق، مال مسروقه، و نحوه اثبات سرقت برای [[قضاوت|قاضی]] مطرح کرده‌اند. این شرایط در قانون مجازات اسلامی نیز ذکر شده‌‌ است و در صورت نبود شرایط سارق [[تعزیر]] می‌شود.
 در رابطه با حد سرقت آثاری نگاشته شده اند که از جمله آن‌ها می‌توان به کتاب «[[احکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة (کتاب)|احکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة]]» نوشته [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله مرعشی نجفی]] از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]] اشاره نمود.
 ==معرفی و اهمیت ==
-{{اصلی|سرقت}}
 یکی‌‌ از مجازات‌های بیان شده در قرآن کریم و روایات نقل شده از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام]] و [[امامان شیعه]]، مجازات عمل دزدی است.<ref>آیه ۳۸ سوره مائده؛ حرعاملی، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، ۱۴۱۶ق، ج۲۸، ص۲۴۱-۳۰۵.</ref> [[سرقت|دزدی]] را به برداشتن مال دیگری به صورت مخفیانه معنا کرده‌اند.<ref>فاضل جواد، مسالک الأفهام، ۱۳۶۵ش، ج۴، ص۲۰۳.</ref> فقهای شیعه در آثار خود به بررسی این مجازات پرداخته‌‌اند.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۵۹؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۱۵؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۶۷-۴۷۲؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۰۹.</ref> گرچه اصل مجازات دزد میان مسلمانان اجماعی است، اما در جزئیات آن اختلاف وجود دارد.<ref>سید مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۵۲۸-۵۲۹.</ref> فقهای شیعه بر اساس روایات، به صورت [[اجماع|اجماعی]] حکم به قطع انگشتان دست راست در مرتبه اول دزدی داده‌اند.<ref>مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۳۱۶.</ref> [[سید مرتضی]](فقیه و [[کلام امامیه|متکلم شیعه]] ۴۳۶-۳۵۵ق) این نظر را مختص به [[امامیه]] می‌داند.<ref>سید مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۵۲۸-۵۲۹.</ref>
 [[مرتضی مطهری]] در تبیین حکمت این حکم بیان می‌کند که دست تا وقتی ارزشمند است که فرد ارزش آن را حفظ کند.<ref>مطهری، سیری در سیره نبوی، صدرا، ص۱۴۶.</ref> اگر دست به خیانت و دزدی باز شد و امنیت جامعه را به خطر انداخت همین دست بی‌ارزش شده و [[اسلام]] به خاطر مصلحت بالاتری دستور به قطع آن می‌دهد.<ref>مطهری، سیری در سیره نبوی، صدرا، ص۱۴۶.</ref>
+در فصل هفتم [[قانون مجازات اسلامی]] ماده ۲۶۷، مصوب [[سال ۱۳۹۲ هجری شمسی|سال ۱۳۹۲ش]] توسط [[مجلس شورای اسلامی]]، شرایطی برای اجرای حد سرقت بیان شده است.<ref>[https://dotic.ir/news/5271 «قانون مجازات اسلامي»]، پایگاه ملی اطلاع رسانی قوانین و مقررات کشور.</ref> در صورت نبود آن شرایط حد جاری نمی‌گردد و سارق [[تعزیر]] خواهد شد.<ref>[https://dotic.ir/news/5271 «قانون مجازات اسلامي»]، پایگاه ملی اطلاع رسانی قوانین و مقررات کشور.</ref>
 ==آیات و روایات==
 {{اصلی|آیه حد سرقت}}
-در‌ قرآن کریم مجازات عمل سرقت در آیه ۳۸ سوره مائده بیان شده‌است که به [[آیه حد سرقت]] معروف است.<ref>فاضل جواد، مسالک الأفهام، ۱۳۶۵ش، ج۴، ص۲۰۳.</ref>‌ فقیهان برای اثبات مرتبه نخست حدّ و مجازات عمل سرقت، به این آیه استناد کرده‌اند.<ref>سید مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۵۲۸-۵۲۹؛ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ص۱۹؛‌ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۴۵۲؛ علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۳۷۴ش، ج۹، ص۲۴۹.</ref> خداوند در این آیه می‌فرماید:
+در‌ قرآن کریم مجازات عمل سرقت در آیه ۳۸ سوره مائده بیان شده‌است که به آیه حد سرقت معروف است.<ref>فاضل جواد، مسالک الأفهام، ۱۳۶۵ش، ج۴، ص۲۰۳.</ref>‌ فقیهان برای اثبات مرتبه نخست حدّ و مجازات عمل سرقت، به این آیه استناد کرده‌اند.<ref>سید مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۵۲۸-۵۲۹؛ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ص۱۹؛‌ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۴۵۲؛ علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۳۷۴ش، ج۹، ص۲۴۹.</ref> خداوند در این آیه می‌فرماید:
 «وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَیدِیهُمَا جَزَاءً بِمَا کسَبَا نَکالًا مِنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَزِیزٌ حَکیمٌ؛ دست زن و مرد دزد را به کیفر اعمالشان ببُرید، این عقوبتی است که خدا مقرر کرده و خدا مقتدر و به مصالح خلق داناست».
@@ خط ۲۳: / خط ۲۴: @@
 *[[محمد بن یعقوب کلینی|شیخ کلینی]] در کتاب «[[الکافی (کتاب)|الکافی]]» ‌‌۶۸‌‌‌ روایت ذیل ۱۰ باب.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ۲۲۱-۲۳۴.</ref>
 *[[شیخ صدوق|شیخ صدوق‌‌‌]] در «[[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لا یحضره الفقیه]]» ۳۴ روایت در بابی تحت عنوان «باب حدالسرقة».<ref>ابن‌بابویه، من لا يحضره الفقيه‏، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۶۰-۷۰.</ref>‌‌
-*[[شیخ طوسی|شیخ‌طوسی‌‌]] در کتاب «[[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب الاحکام]]» ۱۵۶ روایت<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۹۹-۱۳۶.</ref> و در کتاب «[[الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار (کتاب)|استبصار]]» ۶۰ روایت تحت عنوان «ابواب السرقة».<ref>طوسی، الإستبصار فيما اختلف من الأخبار، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۲۳۸-۲۵۲.</ref>
+* [[شیخ طوسی|شیخ‌طوسی‌‌]] در کتاب «[[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب الاحکام]]» ۱۵۶ روایت<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۹۹-۱۳۶.</ref> و در کتاب «[[الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار (کتاب)|استبصار]]» ۶۰ روایت تحت عنوان «ابواب السرقة».<ref>طوسی، الإستبصار فيما اختلف من الأخبار، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۲۳۸-۲۵۲.</ref>
-* [[شیخ حر عاملی]] در کتاب «[[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعة]]» ۱۷۶ روایت، ذیل ۳۵ باب تحت عنوان «ابواب حدالسرقة».<ref>حرعاملی، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، ۱۴۱۶ق، ج۲۸، ص۲۴۱-۳۰۵.</ref>
+*[[شیخ حر عاملی]] در کتاب «[[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعة]]» ۱۷۶ روایت، ذیل ۳۵ باب تحت عنوان «ابواب حدالسرقة».<ref>حرعاملی، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، ۱۴۱۶ق، ج۲۸، ص۲۴۱-۳۰۵.</ref>
 یکی‌‌ از مشهورترین روایات این باب، روایتی است از [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد(ع)]] در مجلس [[معتصم عباسی]]، که وقتی علمای فرق مختلف اسلامی در مورد محل قطع دست دزد اختلاف کردند، ایشان با توجه به آیه ۳۸ سوره مائده و [[آیه ۱۸ سوره جن|۱۸ سوره جنّ]] محل قطع را مفصل انگشتان عنوان می‌کنند.<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۱۹-۳۲۰.</ref>
 ==مباحث فقهی==
-[[مجتهد|فقهای شیعه]] در رابطه با حد سرقت در پنج حیطه بحث کرده‌اند:<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۵۹؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۱۵؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۶۷-۴۷۲؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۰۹.</ref>
+[[مجتهد|فقهای شیعه]] در رابطه با حد سرقت در شش حیطه بحث کرده‌اند:<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۵۹؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۱۵؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۶۷-۴۷۲؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۰۹.</ref>
 #شرایط سارق: بلوغ، عقل، ارتفاع شبهه (سارق در این توهم نباشد که مال خودش است)، ارتفاع شرکت (سارق شریک در مال دزدیده شده نباشد)، هتک حرز (خود سارق به تنهایی یا با مشارکت دیگری مکانی که مال به قصد حفاظت در آن گذاشته شده را باز کند)، اخراج متاع (سارق به تنهایی یا با مشارکت دیگری اقدام به خارج کردن مال دزدی از حرز کرده باشد)، سارق، پدر صاحب مال دزدیده شده نباشد، سارق پنهانی مال را برداشته باشد.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۵۹-۱۶۰؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۱۵-۵۱۶؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۰-۱۰۶؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۰۹-۳۲۳.</ref>
@@ خط ۳۴: / خط ۳۵: @@
 #نحوه اثبات دزدی برای قاضی: شهادت دو شاهد [[عدالت (فقه)|عادل]] یا دو مرتبه اقرار توسط دزد.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۳؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۱؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۲۵۹-۲۶۰؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۴۸.</ref>
 #حد دزدی:‌‌‌ قطع چهار انگشت دست راست (بجز انگشت شست).<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۳؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۲؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۳۱۵؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۵۴-۳۵۵.</ref>
-#تکرار دزدی و حد آن: اگر در مرتبه اول دزدی حد جاری شده باشد و سپس بار دیگر دست به دزدی زده باشد حد آن قطع پای چپ‌‌‌ از پایین برجستگی پا است. در مرتبه سوم حبس ابد و در مرتبه چهارم دزدی هرچند در زندان مرتکب دزدی شود  اعدام می‌شود.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۳؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۲؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۳۱۵؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۵۴-۳۵۵.</ref>
+#تکرار دزدی و حد آن: اگر در مرتبه اول دزدی حد جاری شده باشد و سپس بار دیگر دست به دزدی زده باشد حد آن قطع پای چپ‌‌‌ از پایین برجستگی پا است. در مرتبه سوم حبس ابد و در مرتبه چهارم دزدی هرچند در زندان مرتکب دزدی شود، اعدام می‌شود.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۳؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۲؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۳۱۵؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۵۴-۳۵۵.</ref>
 #مسائل متفرقه مرتبط با حد:‌
 *واجب است سارق مال مسروقه را برگرداند.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۵؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۰۳؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۶۹.</ref>
-*اگر به صورت مشارکتی اقدام به دزدی کردند در این که حد اجرا می‌شود یا خیر اختلاف است.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۵؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۴؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۱۴؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۷۰.</ref>
+* اگر به صورت مشارکتی اقدام به دزدی کردند در این که حد اجرا می‌شود یا خیر اختلاف است.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۵؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۴؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۱۴؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۷۰.</ref>
 *اگر فردی مرتکب دو سرقت شود و در سرقت اولی دستگیر نشده باشد، اینکه با توجه به آخرین سرقت بر او حد زده می‌شود، یا به تعداد دزدی بر او حد می‌زنند، مورد اختلاف است.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۵؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۴؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۳۰؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۷۱.</ref>
-* حد زدن سارق باید مورد مطالبه صاحب مال باشد و [[حاکم شرع]] نمی‌تواند بدون آن سارق را حد بزند.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۵؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۴؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۳۸؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۷۴.</ref>
+*حد زدن سارق باید مورد مطالبه صاحب مال باشد و [[حاکم شرع]] نمی‌تواند بدون آن سارق را حد بزند.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۵؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۴؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۳۸؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۷۴.</ref>
 *اگر سارق مالی را از حرز خارج کند و سپس به آن برگرداند، حد ساقط نمی‌شود.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۶؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۵۰-۴۵۱؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۷۶.</ref> از نظر [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] اگر آن‌را به نحوی برگرداند که به مال صاحبش برگردد در آن صورت حد اجرا نمی‌شود.<ref>خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۴.</ref>
 *در‌ این که دزد باید در یک مرتبه مال را خارج کرده باشد، یا در موارد مختلف مال را خارج کند، حد اجرا می‌شود یا خیر اختلاف است.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۶؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۵؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۵۵؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص378.</ref>
 *اگر در حرز کاری کند که قیمت آن از نصاب (ربع دینار) کمتر شود و سپس خارج کند، حد اجرا نمی‌شود.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۶؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۵؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۷۲؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۷۸.</ref>
-* اگر در حرز مالی را ببلعد و بیرون حرز بیرون بیاید، در این که آیا حد اجرا می‌شود یا خیر اختلاف است.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۶؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۵؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۶۱؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۷۹.</ref>
+*اگر در حرز مالی را ببلعد و بیرون حرز بیرون بیاید، در این که آیا حد اجرا می‌شود یا خیر اختلاف است.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۶۶؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۲۵؛ مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۶۱؛ تبریزی، أسس الحدود و التعزیرات، ۱۳۷۶ش، ص۳۷۹.</ref>
 * سرقت از مال مشترک: اگر شریکی در مالی که مشترک بین او و دیگری است سرقت کند در اینکه دستش قطع می‌شود یا نه اختلاف شده است. برخی نظیر [[محقق حلی]] قائل شده است که اگر به اندازه سهم خودش سرقت نماید، دستش قطع نمی‌شود؛ ولی اگر به اندازه نصاب قطع، بیشتر از سهم خودش سرقت کند دستش قطع می‌گردد.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۹۵۲.</ref> اما [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] در شرح کلام محقق حلی قائل شده است که اگر این عمل به قصد سرقت نبوده باشد و فقط به قصد جدا نمودن سهم بدون اذن شریک بوده؛ در اینجا چون شبهه در بین است هر چند به اندازه نصاب قطع، بیشتر از سهمش از آن مال برداشته باشد، دستش قطع نمی‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۱، ص۴۸۳.</ref> اما [[شهید ثانی]] قائل به عدم قطع دست به دلیل وجود شبهه شده است؛ حتی در صورت قصد دزدی داشتن و حتی اگر به اندازه نصاب قطع، از سهم خود بیشتر برداشته باشد.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۲۲۶.</ref>
-==حد سرقت در قانون جمهوری اسلامی ایران==
-در فصل هفتم [[قانون مجازات اسلامی]] ماده ۲۶۷، مصوب سال ۱۳۹۲ش توسط [[مجلس شورای اسلامی]]، شرایط زیر برای اجرای حد سرقت بیان شده است:
-{{ستون-شروع|۲}}
-* الف ـ شیء مسروق شرعاً مالیت داشته باشد.
-* ب ـ مال مسروق در حرز باشد.
-* پ ـ سارق هتك حرز كند.
-* ت ـ سارق مال را از حرز خارج كند.
-* ث ـ هتك حرز و سرقت مخفیانه باشد.
-* ج ـ سارق پدر یا جد پدری صاحب مال نباشد.
-* چ ـ ارزش مال مسروق در زمان اخراج از حرز، معادل چهار و نیم نخود طلای مسكوك باشد.
-* ح ـ مال مسروق از اموال دولتی یا عمومی، وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد.
-* خ ـ سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد.
-* د ـ صاحب مال از سارق نزد مرجع قضایی شكایت كند.
-* ذ ـ صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد.
-* ر ـ مال مسروق قبل از اثبات سرقت تحت ید مالك قرار نگیرد.
-* ز ـ مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملكیت سارق در نیاید.
-* ژ ـ مال مسروق از اموال سرقت شده یا مغصوب نباشد.<ref>[https://dotic.ir/news/5271 «قانون مجازات اسلامي»]، پایگاه ملی اطلاع رسانی قوانین و مقررات کشور.</ref>
-{{پایان}}
 [[پرونده:کتاب احکام السرقه.jpg|بندانگشتی|تصویر جلد کتاب «[[احکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة (کتاب)|احکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة]]» نوشته [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله مرعشی نجفی]]]]
+==تک‌نگاری==
-در صورت این که هرکدام از این شرایط وجود نداشته باشند، مشمول سرقت تعزیری است.<ref>[https://dotic.ir/news/5271 «قانون مجازات اسلامي»]، پایگاه ملی اطلاع رسانی قوانین و مقررات کشور.</ref> در ماده ۲۷۸ همین قانون، مراحل حدّ سرقت به شرح زير است:
-الف ـ در مرتبه اول، قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است، به طوری كه انگشت شست و كف دست باقي بماند.
-ب ـ در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پايين برآمدگی است، به نحوی كه نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.
-پ ـ در مرتبه سوم، حبس ابد است.
-ت ـ در مرتبه چهارم، [[اعدام]] است هر چند سرقت در زندان باشد.<ref>[https://dotic.ir/news/5271 «قانون مجازات اسلامي»]، پایگاه ملی اطلاع رسانی قوانین و مقررات کشور.</ref>
-==تک‌نگاری ==
 [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله مرعشی نجفی]] در کتاب «[[احکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة (کتاب)|احکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة]]» در یک مقدمه و ۵ مقام به بررسی حد سرقت، شرایط آن و مسائل متفرقه مربوط به این مجازات پرداخته‌ است.<ref>مرعشی، أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة، ۱۳۸۲ش، ص۴۶۷-۴۷۲</ref> آثار دیگری در این رابطه نوشته شده است که می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
-*بررسی فقهی و کیفری جرم سرقت، مصطفی صالحی.<ref>[https://ketab.ir/book/23c60559-eb7c-46f8-a2bb-93fce2aa3ef5 «بررسی فقهی و کیفری جرم سرقت»]، سایت خانه کتاب و ادبیات ایران.</ref>
+* بررسی فقهی و کیفری جرم سرقت، مصطفی صالحی.<ref>[https://ketab.ir/book/23c60559-eb7c-46f8-a2bb-93fce2aa3ef5 «بررسی فقهی و کیفری جرم سرقت»]، سایت خانه کتاب و ادبیات ایران.</ref>
 *مبانی اجرای حد سرقت، فاطمه محمدی.<ref>[https://ketab.ir/book/7ebcf60b-0360-42b5-aaba-f22e277055d2 «مبانی اجرای حد سرقت»]، سایت خانه کتاب و ادبیات ایران.</ref>
-* جرم سرقت در رویه دادگاه‌ها، توحید زینالی.<ref>[https://ketab.ir/book/3327a36a-eaeb-4ed9-ad52-7b42af38b20d «جرم سرقت در رویه دادگاه‌ها»]، سایت خانه کتاب و ادبیات ایران.</ref>
+*جرم سرقت در رویه دادگاه‌ها، توحید زینالی.<ref>[https://ketab.ir/book/3327a36a-eaeb-4ed9-ad52-7b42af38b20d «جرم سرقت در رویه دادگاه‌ها»]، سایت خانه کتاب و ادبیات ایران.</ref>
 *سرقت حدی در فقه مقارن و قانون مجازات اسلامی، محسن روشن.<ref>[https://ketab.ir/book/74eadc17-cfe3-4a8c-8756-6ae04a730375 «سرقت حدی در فقه مقارن و قانون مجازات اسلامی»]، سایت خانه کتاب و ادبیات ایران.</ref>
 *سرقت در حقوق کیفری ایران (مطالعات تطبیقی)، محمدجعفر حبیب‌زاده.<ref>[https://ketab.ir/book/bc863442-c78c-475d-b6a6-ace12ed1c25a «سرقت در حقوق کیفری ایران (مطالعات تطبیقی)»]، سایت خانه کتاب و ادبیات ایران.</ref>
 *چگونگی مجازات سرقت (به همراه پرسش‌ها و پاسخ‌های پیرامون آن)، حمزه خلیلی.<ref>[https://ketab.ir/book/a36ee014-66a5-4c04-8a12-7271a601e148 «چگونگی مجازات سرقت (به همراه پرسش‌ها و پاسخ‌های پیرامون آن)»]، سایت خانه کتاب و ادبیات ایران.</ref>
 *بررسی قانون سرقت: جرم‌شناسی سرقت و مطالعه تطبیقی آن در فقه و قوانین موضوعه، حمید دهقان.<ref>[https://ketab.ir/book/2bb2043a-6fa6-4a5e-b8db-d48655242cb8 «بررسی قانون سرقت: جرم‌شناسی سرقت و مطالعه تطبیقی آن در فقه و قوانین موضوعه»]، سایت خانه کتاب و ادبیات ایران.</ref>
 *بررسی تطبیقی مجازات سرقت در جواهرالکلام، شرح لمعه و قوانین موضوعه، محسن عالیانی، فروزان علایی نوین.<ref>[https://ketab.ir/book/b8cf974f-44bd-4e77-bfc9-6b5b95419cc8 «بررسی تطبیقی مجازات سرقت در جواهرالکلام، شرح لمعه و قوانین موضوعه»]، سایت خانه کتاب و ادبیات ایران.</ref>