۱۷٬۸۰۹
ویرایش
کتب اربعه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
==جایگاه== | ==جایگاه== | ||
[[شیعیان]]، چهار کتاب [[کافی]]، [[تهذیب الاحکام|تهذیب]]، [[استبصار]] و [[من لایحضر]] را معتبرترین منابع [[حدیث|حدیثی]] خود می‌دانند و از آنها با عنوان «کتب اربعه» (کتاب‌های چهارگانه) یاد می‌کنند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۸۳-۳۸۴.</ref> البته بیشتر علماء شیعه، عمل به همه روایات این کتابها را [[واجب]] نمی‌دانند و برای عمل به آنها [[سند روایت|سندها]] و دلالت‌های روایات را بررسی می‌کنند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۸۳-۳۸۴.</ref>[[مرتضی مطهری|مطهری]] نویسنده و [[مجتهد|فقیه]] شیعی معتقد است که معتبرترین و مقدس‌ترین منابع [[شیعه]] بعد از قرآن، در حدیث، کتب اربعه است، یعنی کافی، من لایحضره الفقیه، تهذیب، استبصار. <ref>مطهری، آشنایی با قر آن، ج۱، ص۸.https://lms.motahari.ir/book-page/18/آشنایی%20با%20قرآن،%20ج%201?page=8 | [[شیعیان]]، چهار کتاب [[کافی]]، [[تهذیب الاحکام|تهذیب]]، [[استبصار]] و [[من لایحضر]] را معتبرترین منابع [[حدیث|حدیثی]] خود می‌دانند و از آنها با عنوان «کتب اربعه» (کتاب‌های چهارگانه) یاد می‌کنند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۸۳-۳۸۴.</ref> البته بیشتر علماء شیعه، عمل به همه روایات این کتابها را [[واجب]] نمی‌دانند و برای عمل به آنها [[سند روایت|سندها]] و دلالت‌های روایات را بررسی می‌کنند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۸۳-۳۸۴.</ref>[[مرتضی مطهری|مطهری]] نویسنده و [[مجتهد|فقیه]] شیعی معتقد است که معتبرترین و مقدس‌ترین منابع [[شیعه]] بعد از قرآن، در حدیث، کتب اربعه است، یعنی کافی، من لایحضره الفقیه، تهذیب، استبصار.<ref>مطهری، آشنایی با قر آن، ج۱، ص۸.https://lms.motahari.ir/book-page/18/آشنایی%20با%20قرآن،%20ج%201?page=8 | ||
</ref> | </ref> | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
[[شهید ثانی]] نخستین عالمی است که اصطلاح کتب اربعه را برای این چهار کتاب به کار برده است. او در سال ۹۵۰ق، در [[اجازه روایت|اجازه روایتی]]، اصطلاح «کتب الحدیث الأربعة» را به کار برد. سپس در چند اجازه روایت دیگر از این عبارت و عبارت «الكُتُب الأربَعَة» استفاده کرد.<ref>[http://toumar.info/fa/note/چهار-کتاب-حدیثی-امامیه-و-رواج-اصطلاح-الکتب-الأربعة-نقدی-بر-دیدگاه-اندرو-نیومن/ باقری، «چهار کتاب حدیثی امامیه و رواج اصطلاح «الکتب الأربعة»: نقدی بر دیدگاه اندرو نیومن».]</ref> | [[شهید ثانی]] نخستین عالمی است که اصطلاح کتب اربعه را برای این چهار کتاب به کار برده است. او در سال ۹۵۰ق، در [[اجازه روایت|اجازه روایتی]]، اصطلاح «کتب الحدیث الأربعة» را به کار برد. سپس در چند اجازه روایت دیگر از این عبارت و عبارت «الكُتُب الأربَعَة» استفاده کرد.<ref>[http://toumar.info/fa/note/چهار-کتاب-حدیثی-امامیه-و-رواج-اصطلاح-الکتب-الأربعة-نقدی-بر-دیدگاه-اندرو-نیومن/ باقری، «چهار کتاب حدیثی امامیه و رواج اصطلاح «الکتب الأربعة»: نقدی بر دیدگاه اندرو نیومن».]</ref> | ||
حدودا سه دهه بعد از این تاریخ، [[محقق اردبیلی]] این اصطلاح را در کتاب فقهی خود، [[مجمع الفائده و البرهان]] که آغاز نگارش آن سال ۹۷۷ق و پایان آن ۹۸۵ق بود به کار برد و بدین ترتیب این اصطلاح از فضای حدیثی به کتب فقهی نیز راه یافت. پس از آن به ترتیب در کتاب‌های [[زبدةالبیان|زُبدةالبیان]] (نوشته‌شده در ۹۸۹ق)، [[منتقی الجمان|مُنتَقَی الجُمان]] (نوشته‌شده در ۱۰۰۶ق) و [[الوافیه]] (نوشته‌شده در ۱۰۵۹ق) به کار رفت.<ref> | حدودا سه دهه بعد از این تاریخ، [[محقق اردبیلی]] این اصطلاح را در کتاب فقهی خود، [[مجمع الفائده و البرهان]] که آغاز نگارش آن سال ۹۷۷ق و پایان آن ۹۸۵ق بود به کار برد و بدین ترتیب این اصطلاح از فضای حدیثی به کتب فقهی نیز راه یافت. پس از آن به ترتیب در کتاب‌های [[زبدةالبیان|زُبدةالبیان]] (نوشته‌شده در ۹۸۹ق)، [[منتقی الجمان|مُنتَقَی الجُمان]] (نوشته‌شده در ۱۰۰۶ق) و [[الوافیه]] (نوشته‌شده در ۱۰۵۹ق) به کار رفت.<ref> باقری، «چهار کتاب حدیثی امامیه و رواج اصطلاح «الکتب الأربعة»: نقدی بر دیدگاه اندرو نیومن».</ref> | ||
== اعتبار کتب اربعه == | == اعتبار کتب اربعه == | ||
فقهای شیعه، اعتبار کلی کتب اربعه را پذیرفته‌اند. [[شیخ انصاری]] بعید ندانسته که باور به اعتبار کتب معروف از جمله این کتابها، از [[ضروری مذهب|ضروریات مذهب]] باشد.<ref>رک: انصاری، فرائد الاصول، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> با این حال در میان عالمان شیعه، دربارهٔ قطعیت یا عدم قطعیت صدور و پس از آن دربارهٔ اعتبار و صحت تمام روایات اختلاف است. در این باره می‌توان به سه دیدگاه اشاره کرد: | فقهای شیعه، اعتبار کلی کتب اربعه را پذیرفته‌اند. [[شیخ انصاری]] بعید ندانسته که باور به اعتبار کتب معروف از جمله این کتابها، از [[ضروری مذهب|ضروریات مذهب]] باشد.<ref>رک: انصاری، فرائد الاصول، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> با این حال در میان عالمان شیعه، دربارهٔ قطعیت یا عدم قطعیت صدور و پس از آن دربارهٔ اعتبار و صحت تمام روایات اختلاف است. در این باره می‌توان به سه دیدگاه اشاره کرد: | ||
* '''قطعیت صدور و اعتبار تمام روایات''': [[اخباریان]] تمام روایات کتب اربعه را معتبر دانسته و انتساب همه روایات این کتب را به [[معصومین|معصومان]] قطعی می‌دانند.<ref>استرآبادی، الفواید المدنیه، ص۱۱۲؛ الکرکی، هدایة الأبرار، ۱۳۹۶ق، ص۱۷.</ref> دیدگاه [[سید مرتضی]] به نظر اخباریان نزدیک است. او اکثر اخبار این کتابها را [[متواتر]] یا قطعی الصدور می‌داند.<ref>به نقل از حسن عاملی، معالم الاصول، ص۱۵۷</ref> | * '''قطعیت صدور و اعتبار تمام روایات''': [[اخباریان]] تمام روایات کتب اربعه را معتبر دانسته و انتساب همه روایات این کتب را به [[معصومین|معصومان]] قطعی می‌دانند.<ref>استرآبادی، الفواید المدنیه، ص۱۱۲؛ الکرکی، هدایة الأبرار، ۱۳۹۶ق، ص۱۷.</ref> دیدگاه [[سید مرتضی]] به نظر اخباریان نزدیک است. او اکثر اخبار این کتابها را [[متواتر]] یا قطعی الصدور می‌داند.<ref>به نقل از حسن عاملی، معالم الاصول، ص۱۵۷</ref> | ||
* '''صحت همه روایات و عدم قطعیت''': برخی از فقها مانند [[عبدالله فاضل تونی|فاضل تونی]]،<ref>فاضل تونی، الوافیه فی أصول الفقه، ۱۴۱۵ق، ص۱۶۶.</ref> [[ملا احمد نراقی]]<ref>ملااحمد نراقی، مناهج، ص۱۶۶</ref> و [[میرزا محمدحسین نایینی]]<ref>[https://www.shia-news.com/fa/news/263851 | * '''صحت همه روایات و عدم قطعیت''': برخی از فقها مانند [[عبدالله فاضل تونی|فاضل تونی]]،<ref>فاضل تونی، الوافیه فی أصول الفقه، ۱۴۱۵ق، ص۱۶۶.</ref> [[ملا احمد نراقی]]<ref>ملااحمد نراقی، مناهج، ص۱۶۶</ref> و [[میرزا محمدحسین نایینی]]<ref>[https://www.shia-news.com/fa/news/263851 کتب اربعه شیعه کدامند؟]، خبرگزاری شیعه‌نیوز.</ref> | ||
قطعیت همه روایات کتب اربعه را نپذیرفته‌اند اما به اعتبار روایات آن رأی داده‌اند. | قطعیت همه روایات کتب اربعه را نپذیرفته‌اند اما به اعتبار روایات آن رأی داده‌اند. | ||
* '''ظنی بودن اکثر و حجیت موثوق السندها''': رأی رایج فقیهان [[اصول|اصولی]] شیعه این است که غیر از اخبار معدود متواتر، دیگر اخبار کتاب کافی ظنی‌اند و تنها آن دسته که از نظر سند واجد شرایط اعتبارند، حجتند. اگرچه دربارهٔ شرایط اعتبار خبر اختلاف است.<ref> | * '''ظنی بودن اکثر و حجیت موثوق السندها''': رأی رایج فقیهان [[اصول|اصولی]] شیعه این است که غیر از اخبار معدود متواتر، دیگر اخبار کتاب کافی ظنی‌اند و تنها آن دسته که از نظر سند واجد شرایط اعتبارند، حجتند. اگرچه دربارهٔ شرایط اعتبار خبر اختلاف است.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۸۷–۹۷.</ref> | ||
== الکافی == | == الکافی == | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* [https://www.shia-news.com/fa/news/263851 کتب اربعه شیعه کدامند؟]، خبرگزاری شیعه‌نیوز. | |||
* [https://www.shia-news.com/fa/news/263851 | |||
* امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، قم، مرکز الغدیر للادراسات الاسلامیة، ۱۴۱۶ق/۱۹۹۵م. | * امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، قم، مرکز الغدیر للادراسات الاسلامیة، ۱۴۱۶ق/۱۹۹۵م. | ||
* انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۲۸ق. | * انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۲۸ق. | ||
* خویی، | * باقری، حمید، «[https://tumarandishe.ir/fa/note/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%A چهار کتاب حدیثی امامیه و رواج اصطلاح «الکتب الأربعة»: نقدی بر دیدگاه اندرو نیومن]»، وب‌گاه طومار اندیشه، دیده‌شده در ۶ فروردین ۱۳۹۷ش. | ||
* خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، قم، مرکز نشر الثقافة الإسلامیة فی العالم، ۱۳۷۲ش. | |||
* فاضل تونی، عبدالله بن محمد، الوافیة في أصول الفقه، تحقیق رضوی کشمیری، قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۱۵ق. | * فاضل تونی، عبدالله بن محمد، الوافیة في أصول الفقه، تحقیق رضوی کشمیری، قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۱۵ق. | ||
* کرکی، حسین بن | * استرآبادی، محمدامین بن محمد شریف، الفوائد المدنیة، تبریز، بی نا، ۱۳۲۱ق. | ||
* کرکی، حسین بن شهاب‌الدین، هدایة الأبرار إلی طریق الأئمة الأطهار، تحقیق رؤوف جمال الدین، نجف، مؤسسة احیاء الاحیاء، ۱۳۹۶ق. | |||
* مدیر شانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ شانزدهم، ۱۳۸۱ش. | * مدیر شانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ شانزدهم، ۱۳۸۱ش. | ||
* مدیرشانه‌چی، کاظم، تاریخ حدیث، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۷۷ش. | * مدیرشانه‌چی، کاظم، تاریخ حدیث، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۷۷ش. | ||