پرش به محتوا

وقف: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۸۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۱ نوامبر ۲۰۲۳
اصلاح نویسه‌های عربی
بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح نویسه‌های عربی)
خط ۱۹: خط ۱۹:
وقف از [[ابواب فقه]] است و در کتاب‌های فقهی، از شرایطِ صحت و احکام آن بحث می‌شود.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸، ج۲، ص۱۶۵-۱۷۶؛ طباطبایی یزدی، تکملة العروة الوثقی، کتابفروشی داوری، ج۱، ص۱۸۴-۲۷۴.</ref> در کتاب‌های روایی، وقف در کنار [[صدقه]] و [[هبه]] و مانند آن آمده است.<ref>نگاه کنید به صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۲۳۷؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۰.</ref>
وقف از [[ابواب فقه]] است و در کتاب‌های فقهی، از شرایطِ صحت و احکام آن بحث می‌شود.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸، ج۲، ص۱۶۵-۱۷۶؛ طباطبایی یزدی، تکملة العروة الوثقی، کتابفروشی داوری، ج۱، ص۱۸۴-۲۷۴.</ref> در کتاب‌های روایی، وقف در کنار [[صدقه]] و [[هبه]] و مانند آن آمده است.<ref>نگاه کنید به صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۲۳۷؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۰.</ref>


در [[قرآن]]، عنوان وقف نیامده است؛ اما در کتاب‌های [[آیات الاحکام|آیات‌الاحکام]]، وقف در ردیف سُکنیٰ ( مسلط کردن دیگرى بر ملک خود جهت بهره بردارى خاص (سکونت) از آن به رایگان، با بقاى ملک بر ملکیت مالک آن <ref>موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي، فرهنگ فقه فارسي، ج۴، ص۴۹۵.</ref>) و [[صدقه]] و هبه معرفی شده و تحت عنوان کلی عطایای مُنجّزه (مالی که بدون دریافت عوض به دیگری پرداخت می‌شود) جای گرفته و مصداق برخی مفاهیم آیات قرآن همچون [[انفاق]] و بخشیدن مال شمرده شده است.<ref>نگاه کنید به فاضل مقداد، کنزالعرفان، مکتبةالمرتضویة، ج۲، ص۱۱۳.</ref>
در [[قرآن]]، عنوان وقف نیامده است؛ اما در کتاب‌های [[آیات الاحکام|آیات‌الاحکام]]، وقف در ردیف سُکنیٰ (مسلط کردن دیگرى بر ملک خود جهت بهره‌بردارى خاص از آن به رایگان، با بقاى ملک بر ملکیت مالک آن<ref>مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(ع)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت علیهم‌السلام، ۱۳۹۲-۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۹۵.</ref>) و [[صدقه]] و [[هبه]] معرفی شده و تحت عنوان کلی عطایای مُنجّزه (مالی که بدون دریافت عوض به دیگری پرداخت می‌شود) جای گرفته و مصداق برخی مفاهیم آیات قرآن همچون [[انفاق]] و بخشیدن مال شمرده شده است.<ref>نگاه کنید به فاضل مقداد، کنزالعرفان، مکتبةالمرتضویة، ج۲، ص۱۱۳.</ref>
 
بنابر روایات، صدقه جاریه (وقف) از چیزهایی است که پس از [[مرگ]] مؤمن ادامه می‌یابد و برای او سودمند خواهد بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن ابی‌جمهور، عوالی الئالی، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۲۶۰.</ref> البته در این روایات، واژه وقف کمتر استفاده شده و تعبیر [[صدقه]] رایج‌تر است؛<ref> طباطبایی یزدی، تکملة العروة الوثقی، کتابفروشی داوری، ج۱، ص۱۸۹.</ref> اما در روایات مربوط به احکام وقف، واژه وقف به کار رفته است.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۲۳۷-۲۴۳؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۵-۳۸.</ref>
بنابر روایات، صدقه جاریه(وقف) از چیزهایی است که پس از [[مرگ]] مؤمن ادامه می‌یابد و برای او سودمند خواهد بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن ابی‌جمهور، عوالی الئالی، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۲۶۰.</ref> البته در این روایات، واژه وقف کمتر استفاده شده و تعبیر [[صدقه]] رایج‌تر است؛<ref> طباطبایی یزدی، تکملة العروة الوثقی، کتابفروشی داوری، ج۱، ص۱۸۹.</ref> اما در روایات مربوط به احکام وقف، واژه وقف به کار رفته است.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۲۳۷-۲۴۳؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۵-۳۸.</ref>


وقف از موضوعات پربحث میان مسلمانان بوده و به‌جز نوشته‌های فقهی، کتاب‌های مستقل و همچنین مقالات بسیاری در این زمینه نوشته شده است. در کتاب مأخذشناسی وقف، نوشته سیداحمد سجادی، ۶۲۳۹ نوشته در زمینه وقف، شامل کتاب، مقاله، پایان‌نامه، نسخه خطی، خبر و گزارش مجلات معرفی شده است.<ref>طالعی، «معرفی و نقد "مأخذشناسی وقف"»، ص۲۵.</ref>
وقف از موضوعات پربحث میان مسلمانان بوده و به‌جز نوشته‌های فقهی، کتاب‌های مستقل و همچنین مقالات بسیاری در این زمینه نوشته شده است. در کتاب مأخذشناسی وقف، نوشته سیداحمد سجادی، ۶۲۳۹ نوشته در زمینه وقف، شامل کتاب، مقاله، پایان‌نامه، نسخه خطی، خبر و گزارش مجلات معرفی شده است.<ref>طالعی، «معرفی و نقد "مأخذشناسی وقف"»، ص۲۵.</ref>
خط ۶۲: خط ۶۱:
* وجود خارجی مشخص داشته باشد. طبق این شرط، نمی‌توانیم مالی را که پیش کسی داریم، وقف کنیم یا خانه‌ای را وقف کنیم، بدون اینکه مشخص کنیم کدام خانه مدنظر است.
* وجود خارجی مشخص داشته باشد. طبق این شرط، نمی‌توانیم مالی را که پیش کسی داریم، وقف کنیم یا خانه‌ای را وقف کنیم، بدون اینکه مشخص کنیم کدام خانه مدنظر است.
*گرفتن مال وقفی از واقف، جایز باشد. بنابراین واقف نمی‌تواند مالی را که از آنِ دیگری است، وقف کند؛ چون گرفتن آن مال جایز نیست و قابلیت ملکیت داشته باشد. بر اساس این شرط، برای نمونه، خوک را نمی‌توان وقف کرد؛ چون به ملکیت [[مسلمان]] در نمی‌آید.
*گرفتن مال وقفی از واقف، جایز باشد. بنابراین واقف نمی‌تواند مالی را که از آنِ دیگری است، وقف کند؛ چون گرفتن آن مال جایز نیست و قابلیت ملکیت داشته باشد. بر اساس این شرط، برای نمونه، خوک را نمی‌توان وقف کرد؛ چون به ملکیت [[مسلمان]] در نمی‌آید.
* قابلیت تسلیم داشته باشد، به همین جهت وقف بنده فراری صحیح نیست. <ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۴۴.</ref>
* قابلیت تسلیم داشته باشد، به همین جهت وقف بنده فراری صحیح نیست.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۴۴.</ref>
* بشود از منافع آن استفاده کرد و با این کار، اصل مال از بین نرود. بر پایه این شرط، پول را نمی‌توان وقف کرد؛ چون استفاده از منافع آن، مستلزم از بین رفتن اصل آن است.  
* بشود از منافع آن استفاده کرد و با این کار، اصل مال از بین نرود. بر پایه این شرط، پول را نمی‌توان وقف کرد؛ چون استفاده از منافع آن، مستلزم از بین رفتن اصل آن است.  
<ref> محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸، ج۲، ص۱۶۶-۱۶۷.</ref>
<ref> محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸، ج۲، ص۱۶۶-۱۶۷.</ref>
خط ۱۲۰: خط ۱۱۹:
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق و تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق و تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
* محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق و تصحیح عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
* محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق و تصحیح عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
* مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(ع)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بيت(ع)، ۱۳۹۲–۱۳۹۵ش.
* مشکینی، میرزاعلی، مصطلحات‌الفقه، قم، الهادی، ۱۴۲۸ق.
* مشکینی، میرزاعلی، مصطلحات‌الفقه، قم، الهادی، ۱۴۲۸ق.
* موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي، زير نظرآية‌اللّه سيد محمود هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه فارسي، بی تا، بی جا.
 
{{پایان}}
{{پایان}}