احسان به والدین: تفاوت میان نسخه‌ها

احسان به والدین (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۰ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۹

۵ بایت حذف‌شده ، ‏۲۰ نوامبر ۲۰۲۳

←‏مفهوم‌شناسی و جایگاه

دیداریویکی‌متن

Rezai.mosavi

confirmed، protected، templateeditor

۴٬۰۶۱

ویرایش

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 == مفهوم‌شناسی و جایگاه==
 {{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = {{حدیث|وَقَضَیٰ رَ‌بُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْ‌هُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِ‌یمًا وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّ‌حْمَةِ وَقُل رَّ‌بِّ ارْ‌حَمْهُمَا کَمَا رَ‌بَّیَانِی صَغِیرً‌ا |ترجمه=و پروردگارت فرمان داده که جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید. هر گاه یکی از آن دو، یا هر دوی آنها، نزد تو به سن پیری رسند، کمترین اهانتی به آنها روا مدار و بر آنها فریاد مزن و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو و بالهای تواضع خویش را از محبّت و لطف، در برابر آنان فرود آر و بگو: «پروردگارا! همان‌گونه که آنها مرا در کوچکی تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده»}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> [[سوره اسراء|سوره اِسراء]]، آیه ۲۴-۲۳، ترجمه [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
-احسان به والدین از دستورات مورد تأکید [[قرآن]] است<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۱۲، ص۷۴.</ref> که در آیات متعددی هم‌ردیفِ فرمان به پرستش [[خدا]] قرار گرفته است.<ref>نگاه کنید به سوره نساء، آیه ۳۶؛ سوره انعام، آیه ۱۵۱؛ سوره اسراء، آیه ۲۳.</ref> [[تفسیر قرآن|مفسران قرآن]] این امر را نشانه اهمّیت نیکی به پدر و مادر<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۸۶؛ قاسمی، محاسن التأویل، ۱۴۱۸ق، ج۶، ص۴۵۳.</ref> و جایگاه رفیع اطاعت از این دستور نزد خداوند می‌دانند<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۰، ص۳۲۳؛ سید قطب، فی ظلال القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۲۲۲۲.</ref> و [[مجتهد|فقیهان]] نیز آن را بر فرزندان [[واجب]] شمرده‌اند.<ref>نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۱، ص۲۴؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، موسوعة الفقه الإسلامی، ج۳، ص۸۵.</ref><br>
+احسان به والدین از دستورات مورد تأکید [[قرآن]]<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۱۲، ص۷۴.</ref> و در آیات متعددی هم‌ردیفِ فرمان به پرستش [[خدا]] قرار گرفته است.<ref>نگاه کنید به سوره نساء، آیه ۳۶؛ سوره انعام، آیه ۱۵۱؛ سوره اسراء، آیه ۲۳.</ref> [[تفسیر قرآن|مفسران قرآن]] این امر را نشانه اهمّیت نیکی به پدر و مادر<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۸۶؛ قاسمی، محاسن التأویل، ۱۴۱۸ق، ج۶، ص۴۵۳.</ref> و جایگاه رفیع اطاعت از این دستور نزد خداوند می‌دانند<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۰، ص۳۲۳؛ سید قطب، فی ظلال القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۲۲۲۲.</ref> و [[مجتهد|فقیهان]] نیز آن را بر فرزندان [[واجب]] شمرده‌اند.<ref>نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۱، ص۲۴؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، موسوعة الفقه الإسلامی، ج۳، ص۸۵.</ref> همچنین در برخی کتاب‌های اخلاقی از  احسان به والدین به عنوان شریفترین و برترین چیزی که موجب سعادت و نزدیکی به خداست یاد شده است.<ref>قمی، اخلاق و آداب، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۲.</ref><br>
 در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] در ذیل [[آیه احسان به والدین|آیه ۲۳ سوره اسراء]] آمده است: قراردادنِ [[توحید]] در کنار احسان به پدر و مادر، استفاده از واژه «قضی» و مطلق بودن «احساناً» در این آیه بیان‌گر تأکید فراوان قرآن بر رفتار نیک با پدر و مادر است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۱۲، ص۷۴.</ref><br>احسان به والدین به‌معنای نهایت تعظیم نسبت به پدر و مادر دانسته شده<ref>گنابادی، تفسیر بیان السعادة، ۱۴۰۸ق، ج۲ ص۴۳۸.</ref> و هرگونه نیکی که سزاوار مقام آن دو باشد را شامل می‌شود.<ref>ثقفی تهرانی، تفسیر روان جاوید، ۱۳۹۸ق، ج۳، ص۳۵۱.</ref> همچنین مطلق بودن «والدین» را بیان‌گر شمول آن بر هر پدر و مادری می‌دانند؛ نیکوکار باشد یا بدکردار،<ref>ابن‌شعبه حرّانی، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۳۶۷؛ شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۱۲۴؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۵۰.</ref> کافر باشد و یا مسلمان.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۱۲، ص۷۴؛ میرزای قمّی، جامع الشتات، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۴۱.</ref>
@@ خط ۳۰: / خط ۳۰: @@
   {{جعبه نقل قول | عنوان = [[امام صادق (ع)]] | نقل‌قول = {{حدیث|اِن اَحبَبتَ اَن یَزیدَ اللّهُ فی عُمُرِکَ فَسُرَّ اَبَـوَیکَ. |ترجمه=اگر دوست داری که خداوند عمرت را زیاد کند، پدر و مادرت را شاد کن.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> کوفی اهوازی، الزهد، ۱۴۰۲ق، ص۳۵. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
 در منابع حدیثی برای احسان به والدین آثار مختلف مادی و معنوی بیان شده است؛ از جمله: از بین رفتن [[فقیر|فقر]]،<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۸۹.</ref> افزایش [[رزق]] و روزی،<ref>طبرسی، مشکاة الأنوار، ۱۳۸۵ق، ص۱۶۶.</ref> طول عمر،<ref>طبرسی، مشکاة الأنوار، ۱۳۸۵ق، ص۱۶۶.</ref> آسان شدنِ [[سکرات موت|سَکرات مرگ]]،<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۸۹.</ref>
-خشنودی خدا و آمرزش گناهان،<ref>کوفی اهوازی، الزهد، ۱۴۰۲ق، ص۳۵.</ref> آسان شدن حسابرسیِ اعمال<ref>قطب الدین راوندی، الدعوات (سلوة الحزین)، ۱۴۰۷ق، ص۱۲۶.</ref> و در نهایت جایگاه [[بهشت]] در [[قیامت]].<ref>شعیری، جامع الاخبار، مطبعة حیدریة، ص۱۰۶.</ref> در برخی کتاب‌های اخلاقی نیز از  احسان به والدین به عنوان شریفترین و برترین چیزی که موجب سعادت و نزدیکی به خداست یاد شده است.<ref>قمی، اخلاق و آداب، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۲.</ref><br>
+خشنودی خدا و آمرزش گناهان،<ref>کوفی اهوازی، الزهد، ۱۴۰۲ق، ص۳۵.</ref> آسان شدن حسابرسیِ اعمال<ref>قطب الدین راوندی، الدعوات (سلوة الحزین)، ۱۴۰۷ق، ص۱۲۶.</ref> و در نهایت جایگاه [[بهشت]] در [[قیامت]].<ref>شعیری، جامع الاخبار، مطبعة حیدریة، ص۱۰۶.</ref>
 همچنین در روایات آمده است نگاه مهربانانهٔ فرزند به والدینش موجب باز شدن درهای رحمت خدا شده<ref>شعیری، جامع الاخبار، مطبعة حیدریة، ص۱۰۱.</ref> و ثواب [[حج|حج مقبول]] را برای او خواهد داشت.<ref>ابن‌ابی الدنیا، مکارم الاخلاق، ۲۰۰۴م، ص۷۴.</ref> و نیز برای نگاه رضایت‌مندانه والدین به فرزند، پاداش آزاد کردن برده از جانب فرزند ذکر شده است.<ref>ابن‌ابی الدنیا، مکارم الاخلاق، ۲۰۰۴م، ص۷۴.</ref> در کتاب کافی از امام صادق(ع) نقل شده که انسان در ازای احسان به والدین و انجام کارهایی نیک همچون [[نماز]] و [[صدقه]] [برای والدینی که از دنیا رفته‌اند]، ثواب همان اعمال و حتی بیش از آن را دریافت خواهد کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۹.</ref> در احادیثی دیگر هم به تأثیرات عدم رعایت احسان به والدین چون انحراف از اطاعت خدا، بطلان [[شکر]]، انقطاع نسل<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۱۰۵۹.</ref> و محروم شدن از بهشت<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۴۹.</ref> اشاره شده است.