پرش به محتوا

حق والدین: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۰۲۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۰ نوامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:


==اهمیت حق والدین==
==اهمیت حق والدین==
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = {{حدیث|وَاعْبُدُوا اللَّـهَ وَلَا تُشْرِ‌کُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا|ترجمه=و خدا را بپرستید، و چیزى را با او شریک مگردانید؛ و به پدر و مادر احسان کنید.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> نساء، ۳۶، ترجمه [[محمدمهدی فولادوند|فولادوند]]. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = {{حدیث|وَاعْبُدُوا اللَّـهَ وَلَا تُشْرِ‌کُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا|ترجمه=و خدا را بپرستید، و چیزى را با او شریک مگردانید؛ و به پدر و مادر احسان کنید.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> نساء، ۳۶، ترجمه [[محمدمهدی فولادوند|فولادوند]]. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
در [[آیه|آیات]] [[قرآن]] چندین بار به نیکوکارى به والدین سفارش شده است. <ref> وَصَّینَا الاْنسانَ بِوالِدَیهِ حُسناً/ إحساناً رجوع کنید به عنکبوت: ۸؛ اَحقاف: ۱۵ </ref> ذکر این سفارش در قالب مکرر «وباالوالدین إحساناً» بلافاصله پس از امر به «[[عبادت]] [[خدا]]» و نهى از «[[شرک]] ورزیدن به او» <ref> رجوع کنید به بقره: ۸۳؛ نساء: ۳۶؛ اَنعام: ۱۵۱؛ اِسراء: ۲۳ </ref> و نیز مقارنت «سپاسگزارى از پدر و مادر» با «[[شکر|شکرگزارى]] از خدا» <ref> اشْکُرْ لى و لِوالِدَیکَ رجوع کنید به لقمان: ۱۳ـ۱۴ </ref> از اهمیت ممتاز این آموزه اخلاقى و دینى حکایت دارد. این آموزه در ادیان پیش از [[اسلام]] نیز وجود داشته، چنان‌که مشابه همین تعبیر در کتاب‌هاى [[عهد عتیق]] نیز آمده است <ref> رجوع کنید به سفر لاویان، ۱۹: ۲ـ۴؛ نیز رجوع کنید به سفر خروج، ۱۲: ۲۰؛ سفر تثنیه، ۵: ۱۶ </ref> ازاین‌رو، برخى مؤلفان غربى آن را با ده فرمان [[حضرت موسی]] مقایسه کرده‌اند. <ref> رجوع کنید به رابرتس، ص ۴۶ـ۴۹؛ هیرشفلد، ص ۸۱؛ گایگر، ص ۸۴ </ref>
در [[آیه|آیات]] [[قرآن]] چندین بار به نیکوکارى به والدین سفارش شده است. <ref> وَصَّینَا الاْنسانَ بِوالِدَیهِ حُسناً/ إحساناً رجوع کنید به عنکبوت: ۸؛ اَحقاف: ۱۵ </ref> ذکر این سفارش در قالب مکرر «وباالوالدین إحساناً» بلافاصله پس از امر به «[[عبادت]] [[خدا]]» و نهى از «[[شرک]] ورزیدن به او» <ref> رجوع کنید به بقره: ۸۳؛ نساء: ۳۶؛ اَنعام: ۱۵۱؛ اِسراء: ۲۳ </ref> و نیز مقارنت «سپاسگزارى از پدر و مادر» با «[[شکر|شکرگزارى]] از خدا» <ref> اشْکُرْ لى و لِوالِدَیکَ رجوع کنید به لقمان: ۱۳ـ۱۴ </ref> از اهمیت ممتاز این آموزه اخلاقى و دینى حکایت دارد. این آموزه در ادیان پیش از [[اسلام]] نیز وجود داشته، چنان‌که مشابه همین تعبیر در کتاب‌هاى [[عهد عتیق]] نیز آمده است <ref> رجوع کنید به سفر لاویان، ۱۹: ۲ـ۴؛ نیز رجوع کنید به سفر خروج، ۱۲: ۲۰؛ سفر تثنیه، ۵: ۱۶ </ref> ازاین‌رو، برخى مؤلفان غربى آن را با ده فرمان [[حضرت موسی]] مقایسه کرده‌اند. <ref> رجوع کنید به رابرتس، ص ۴۶ـ۴۹؛ هیرشفلد، ص ۸۱؛ گایگر، ص ۸۴ </ref>
خط ۶۳: خط ۶۲:
* یارى دادن والدین در امور خیر. <ref> ابن‌بابویه، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص ۲۵۸ </ref>
* یارى دادن والدین در امور خیر. <ref> ابن‌بابویه، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص ۲۵۸ </ref>


===حقوق پس از مرگ والدین===
==حقوق پس از مرگ والدین==
 
به فرزندان سفارش شده است پس از [[مرگ]] والدین نیز به ایشان احسان کنند، <ref> رجوع کنید به کلینى، ج ۲، ص ۱۵۹، ۱۶۳ </ref> از جمله با امورى چون طلب آمرزش، قرائت [[قرآن]]، پرداخت [[صدقه]]، پرداخت دیون مالى و دیگر تعهدات، [[صله رحم]] با نزدیکان و احترام به دوستان والدین و ارتباط با آنان <ref> رجوع کنید به بخارى، ۱۴۰۶، ص ۲۰؛ ابن‌ماجه، ج ۲، ص ۱۲۰۹؛ کلینى؛ فضل‌بن حسن طبرسى، همانجا‌ها </ref> و نیز به جاى آوردن [[نماز]]، [[روزه]] و [[حج]] از جانب والدین. <ref> رجوع کنید به کلینى، ج ۲، ص ۱۵۹ </ref> حتى در کتاب هاى فقهى به‌جاى آوردن قضاى نماز و روزه پدر بر پسر بزرگ او واجب شده‌است. <ref> براى نمونه رجوع کنید به محقق حلّى، قسم۴، ص۸۲۶ </ref> در صحیفه سجادیه <ref> صحیفه سجادیه، دعاى ۲۴ </ref> مجموعه کاملى از وظایف فرزند در قبال والدین در قالب [[دعا]] آمده است. <ref> براى نمونه‌هایى از ادعیه امامان شیعه در حق والدین رجوع کنید به طوسى، مصباح المتهجّد، ص ۹۹، ۱۰۱، ۱۴۶، ۲۶۷، ۳۰۰، ۳۱۳، ۶۱۳، ۷۲۷ </ref>
به فرزندان سفارش شده است پس از [[مرگ]] والدین نیز به ایشان احسان کنند، <ref> رجوع کنید به کلینى، ج ۲، ص ۱۵۹، ۱۶۳ </ref> از جمله با امورى چون طلب آمرزش، قرائت [[قرآن]]، پرداخت [[صدقه]]، پرداخت دیون مالى و دیگر تعهدات، [[صله رحم]] با نزدیکان و احترام به دوستان والدین و ارتباط با آنان <ref> رجوع کنید به بخارى، ۱۴۰۶، ص ۲۰؛ ابن‌ماجه، ج ۲، ص ۱۲۰۹؛ کلینى؛ فضل‌بن حسن طبرسى، همانجا‌ها </ref> و نیز به جاى آوردن [[نماز]]، [[روزه]] و [[حج]] از جانب والدین. <ref> رجوع کنید به کلینى، ج ۲، ص ۱۵۹ </ref> حتى در کتاب هاى فقهى به‌جاى آوردن قضاى نماز و روزه پدر بر پسر بزرگ او واجب شده‌است. <ref> براى نمونه رجوع کنید به محقق حلّى، قسم۴، ص۸۲۶ </ref> در صحیفه سجادیه <ref> صحیفه سجادیه، دعاى ۲۴ </ref> مجموعه کاملى از وظایف فرزند در قبال والدین در قالب [[دعا]] آمده است. <ref> براى نمونه‌هایى از ادعیه امامان شیعه در حق والدین رجوع کنید به طوسى، مصباح المتهجّد، ص ۹۹، ۱۰۱، ۱۴۶، ۲۶۷، ۳۰۰، ۳۱۳، ۶۱۳، ۷۲۷ </ref>


در احادیث تأکید شده که به جاى آوردن حق والدین امرى بس دشوار است <ref> رجوع کنید به مسلم‌بن حجاج، ج ۴، ص۲۱۸؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۷، ص ۵۴۷ </ref> و اداى این وظایف، هرچند فرزندان به سبب آن به سختى افتند، زحمات والدین را جبران نخواهد کرد. <ref> الفقه المنسوب للامام الرضا علیه‌السلام، ص ۳۳۴؛ حسن‌بن فضل طبرسى، ص۲۸۰؛ هیثمى، ج۸، ص۱۳۷؛ نورى، ج۱۵، ص۱۸۰ </ref>
در احادیث تأکید شده که به جاى آوردن حق والدین امرى بس دشوار است <ref> رجوع کنید به مسلم‌بن حجاج، ج ۴، ص۲۱۸؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۷، ص ۵۴۷ </ref> و اداى این وظایف، هرچند فرزندان به سبب آن به سختى افتند، زحمات والدین را جبران نخواهد کرد. <ref> الفقه المنسوب للامام الرضا علیه‌السلام، ص ۳۳۴؛ حسن‌بن فضل طبرسى، ص۲۸۰؛ هیثمى، ج۸، ص۱۳۷؛ نورى، ج۱۵، ص۱۸۰ </ref>


===آثار نیکی به والدین===
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = [[پیامبر اکرم (ص)]]: {{حدیث|یُقالُ لِلعاقِّ إعمَل مَا شَئتَ فانّی لا أغفِرُ لک. |ترجمه=به فرزندی که عاق (والدین) شده گفته می‌شود: هر کاری می‌خواهی انجام بده که من تو را نمی‌آمرزم.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> [[بحار الانوار]]، ج۷۱، ص ۸۰ </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
بنابر روایات، کسى که به والدین خود نیکى می‌کند، به [[بهشت]] وارد می‌شود <ref> رجوع کنید به ابن‌حنبل، ج ۲، ص ۳۴۶؛ مسلم‌بن حجاج، ج ۸، ص ۵ـ۶ </ref> و همه نیکی هایى که به نیابت از والدین انجام می‌دهد و حتى بیش از آن، براى او ثبت می‌شود. <ref> کلینى، همانجا </ref> همچنین نیکى به والدین، مرگ انسان را به تأخیر می‌اندازد و موجب طول عمر <ref> بخارى، ۱۴۰۶، ص ۱۶؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۷، ص ۳۰۱ </ref> و بسیارىِ [[رزق]] <ref> ابن‌حنبل، ج ۳، ص ۲۲۹ </ref> می‌شود و سختى مرگ را آسان می‌گرداند. <ref> ابن‌بابویه، ۱۴۱۷، ص۴۷۳ </ref> براى نگاه محبت‌آمیز فرزند به پدر و مادر، [[ثواب]] [[حج]] <ref> بیهقى، ج۶، ص ۱۸۶؛ متقى، ج ۱۶، ص ۴۶۹ </ref> و براى نگاه رضایتمندانه والدین به فرزند، پاداشى همچون آزاد کردن بنده از جانب فرزند <ref> ابن‌ابی‌الدنیا، ص۶۵ </ref> ذکر شده است.
===آثار عقوق والدین===
عقوق والدین موجب محرومیت از بهشت، <ref> صنعانى، ج۷، ص ۴۵۴؛ ابن‌حنبل، ج ۲، ص ۲۰۳؛ کلینى، ج ۲، ص۳۴۸ </ref> [[لعن]] خدا <ref> ابن‌حنبل، ج۱، ص۳۱۷ </ref> و سلب توجه و رحمت و نعمت خدا می‌شود، <ref> ه‌مان، ج ۳، ص۴۴۰؛ نسائى، ج ۵، ص ۸۰ ـ ۸۱ </ref> همان‌طور که تأخیر [[حضرت یوسف]] در احترام به پدرش موجب خروج سلسله [[نبوت]] از خاندان او شد. <ref> رجوع کنید به کلینى، ج ۲، ص ۳۳۱ـ ۳۱۲ </ref> نماز <ref> رجوع کنید به ه‌مان، ج ۲، ص ۳۴۹ </ref> و طاعات <ref> مجلسى، ج۷۱، ص ۸۰؛ نورى، ج ۱۵، ص ۱۹۶ </ref> وى نیز پذیرفته نمی‌شود و مرگ وى به جلو می‌افتد. <ref> کلینى، ج ۲، ص ۴۴۸؛ ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، ج ۳، ص ۵۶۵؛ حاکم نیشابورى، ج ۴، ص ۱۵۶ </ref>
==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
*[[حق فرزندان]]
*[[حق فرزندان]]