پرش به محتوا

تقوا: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۸ نوامبر ۲۰۲۳
خط ۸: خط ۸:


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
تقوا حالتی یا قوتی در روح است که به فرد مصونیت روحی و اخلاقی می‌دهد؛ به‌طوری که اگر در محیط گناه قرار گیرد، آن حالت و ملکه روحی، او را حفظ می‌کند.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۰-۲۱.</ref> [[مرتضی مطهری]] این معنا برای تقوا را معنای قوی تقوا دانسته و معتقد است یک معنای ضعیف نیز دارد.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۰.</ref> برپایه معنای ضعیف، برای این که انسان خود را از آلودگی‌های گناهان حفظ کند، از موجبات آن‌ها فرار می‌کند و خود را همیشه از محیط گناه دور نگه می‌دارد.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۰.</ref> مطهری منشأ پیدایش معنای ضعیف تقوا را ترجمه واژه «تقوا» به «پرهیزکاری» در زبان فارسی دانسته است؛ به‌گونه‌ای که تدریجاً پرهیز از گناه به‌معنای پرهیز از محیط گناه تلقی شده و رفته رفته کلمه تقوا در نظر عامه مردم، معنای انزوا و دوری از اجتماع به خود گرفته است.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۰-۲۱.</ref> مطهری همچنین معتقد است تقوایی که در آثار دینی به‌کار رفته است به همین معنای قوی آن؛ یعنی حالت یا ملکه نگهدارنده انسان از گناهان و بدی‌ها است.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۳.</ref>
تقوا حالتی یا قوتی در روح است که به فرد، مصونیت روحی و اخلاقی می‌دهد؛ به‌طوری که اگر در محیط گناه قرار گیرد، آن حالت و ملکه روحی، او را حفظ می‌کند.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۰-۲۱.</ref> [[مرتضی مطهری]] این معنا برای تقوا را معنای قوی تقوا دانسته و معتقد است یک معنای ضعیف نیز دارد.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۰.</ref> برپایه معنای ضعیف، برای این که انسان خود را از آلودگی‌های گناهان حفظ کند، از موجبات آن‌ها فرار می‌کند و خود را همیشه از محیط گناه دور نگه می‌دارد.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۰.</ref> مطهری منشأ پیدایش معنای ضعیف تقوا را ترجمه واژه «تقوا» به «پرهیزکاری» در زبان فارسی دانسته است؛ به‌گونه‌ای که تدریجاً پرهیز از گناه به‌معنای پرهیز از محیط گناه تلقی شده و رفته رفته کلمه تقوا در نظر عامه مردم، معنای انزوا و دوری از اجتماع به خود گرفته است.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۰-۲۱.</ref> مطهری همچنین معتقد است تقوایی که در آثار دینی به‌کار رفته است به همین معنای قوی آن؛ یعنی حالت یا ملکه نگهدارنده انسان از گناهان و بدی‌ها است.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۲۳.</ref>


واژه «تقوا» از ماده «وَقْی» به‌معنای «حفظ و صیانت»، برگرفته شده و در لغت به‌معنای خودنگهداری و حفظ نفس است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ۱۴۱۲ق، ذیل واژه «وقی».</ref>
واژه «تقوا» از ماده «وَقْی» به‌معنای «حفظ و صیانت»، برگرفته شده و در لغت به‌معنای خودنگهداری و حفظ نفس است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ۱۴۱۲ق، ذیل واژه «وقی».</ref>
===معانی تقوا در قرآن===
===معانی تقوا در قرآن===
برخی پژوهشگران با توجه به آیات قرآن، چهار معنا برای تقوا بر شمرده‌اند:<ref>برای نمونه نگاه کنید به ایزوتسو، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، ص۳۰۴-۳۰۵؛ جلیلی، تقوا، سکوی پرواز، ۱۴۰۰ش، ص۱۷.</ref>
برخی پژوهشگران با توجه به آیات قرآن، چهار معنا برای تقوا بر شمرده‌اند:<ref>برای نمونه نگاه کنید به ایزوتسو، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، ص۳۰۴-۳۰۵؛ جلیلی، تقوا، سکوی پرواز، ۱۴۰۰ش، ص۱۷.</ref>
#به معنای چیزی که شخص بین خود و چیزی که از آن می‌ترسد حائل قرار می‌دهد تا از گزند آن حفظ بماند.<ref>ایزوتسو، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، ص۳۰۵.</ref> تقوا در آیه «وَجَعَلَ لَکُمْ سَرَابِیلَ تَقِیکُمُ الْحَرَّ؛ و لباس‌هایی برایتان قرار داد که شما را از گرما نگه می‌دارد.»<ref>سوره نحل، آیه ۸۱.</ref> به همین معنا به‌کار رفته است.<ref>جلیلی، تقوا، سکوی پرواز، ۱۴۰۰ش، ص۱۷.</ref> این معنا در میان اعراب پیش از ظهور اسلام نیز کاربرد داشته است.<ref>ایزوتسو، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، ص۳۰۴-۳۰۵.</ref>
#به معنای چیزی که شخص بین خود و چیزی که از آن می‌ترسد حائل قرار می‌دهد تا از گزند آن حفظ بماند.<ref>ایزوتسو، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، ص۳۰۵.</ref> تقوا در آیه «[[وَجَعَلَ لَکُمْ سَرَابِیلَ تَقِیکُمُ الْحَرَّ]]؛ و لباس‌هایی برایتان قرار داد که شما را از گرما نگه می‌دارد.»<ref>سوره نحل، آیه ۸۱.</ref> به همین معنا به‌کار رفته است.<ref>جلیلی، تقوا، سکوی پرواز، ۱۴۰۰ش، ص۱۷.</ref> این معنا در میان اعراب پیش از ظهور اسلام نیز کاربرد داشته است.<ref>ایزوتسو، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، ص۳۰۴-۳۰۵.</ref>
{{جعبه نقل قول
{{جعبه نقل قول
  |عنوان=
  |عنوان=
خط ۳۳: خط ۳۳:
  |شکل‌بندی منبع =
  |شکل‌بندی منبع =
|title=امام علی(ع):}}
|title=امام علی(ع):}}
#به‌معنای ترس از قهر یا عذاب الهی در آخرت.<ref>ایزوتسو، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، ص۳۰۴.</ref> تقوا در آیه «وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ؛ از خدا بترسید که عقاب خدا سخت است.»<ref>سوره مائده، آیه ۲.</ref> به همین معنا به کار رفته است.<ref>طبری، تفسیر طبری، ج۹، ص۴۹۱؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۶۷.</ref>
#به‌معنای ترس از قهر یا عذاب الهی در آخرت.<ref>ایزوتسو، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، ص۳۰۴.</ref> تقوا در آیه «[[وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ]]؛ از خدا بترسید که عقاب خدا سخت است.»<ref>سوره مائده، آیه ۲.</ref> به همین معنا به کار رفته است.<ref>طبری، تفسیر طبری، ج۹، ص۴۹۱؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۶۷.</ref>
#به معنای اوامر و نواهی الهی یا به تعبیر دیگر عمل به طاعت و ترک گناه است.<ref>جلیلی، تقوا، سکوی پرواز، ۱۴۰۰ش، ص۱۷.</ref> تقوا در آیه «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از خدا بترسید و هر کس باید بنگرد که برای فردا [ی خود] چه پیش فرستاده است.»<ref>سوره حشر، آیه ۱۸.</ref> به همین معنا به کار رفته است.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۲۱۷-۲۱۸.</ref>
#به معنای اوامر و نواهی الهی یا به تعبیر دیگر عمل به طاعت و ترک گناه است.<ref>جلیلی، تقوا، سکوی پرواز، ۱۴۰۰ش، ص۱۷.</ref> تقوا در آیه «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از خدا بترسید و هر کس باید بنگرد که برای فردا [ی خود] چه پیش فرستاده است.»<ref>سوره حشر، آیه ۱۸.</ref> به همین معنا به کار رفته است.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۲۱۷-۲۱۸.</ref>
#معنای دیگر تقوا عبارت است از نوعی حالت قلبی و ملکۀ نفسانی که مایه بصیرت انسان به طاعت و معصیت است و حصول این معنا، منوط به تبعیت از اوامر و نواهی الهی و مداومت بر انجام آن‌ها است.<ref>عباسی، «تقوا»، ص۷۹۸.</ref>
#معنای دیگر تقوا عبارت است از نوعی حالت قلبی و ملکۀ نفسانی که مایه بصیرت انسان به طاعت و معصیت است و حصول این معنا، منوط به تبعیت از اوامر و نواهی الهی و مداومت بر انجام آن‌ها است.<ref>عباسی، «تقوا»، ص۷۹۸.</ref>
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۹۴۹

ویرایش