برائت از مشرکین (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها

این مراسم با هدف اعلان [[تبری|برائت]] از سیاست‌های استکباری کفار و مشرکان و دعوت به [[تقریب مذاهب اسلامی|وحدت مسلمانان]] در مقابله با آنان است.<ref>جمعی از نویسندگان، ره‌توشه حج، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۳۶۳.</ref> موضوع «نفی مشرکین» در آیاتی از قرآن از جمله [[آیه ۳ سوره بقره]]، [[آیه ۴ سوره ممتحنه]]<ref>«برائت از مشرکین در حج؛ عملِ سیاسی منطبق بر دستور قرآن»، خبرگزاری ایکنا.</ref> آیه ۱ تا ۳ [[سوره توبه]] و [[آیه ۱۹ سوره انعام]] مورد اشاره قرار گرفته‌است.<ref>ورعی، مبانی دینی و سیاسی برائت از مشرکین، ۱۳۷۹ش، ص۵۱ و ۹۰.</ref>

نخستین بار برائت از مشرکین پس از فتح مکه صورت گرفت<ref>دشتی، «برائت از مشرکین»، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۶۲۸.</ref> و خداوند با نزول [[آیات برائت]] (آیات اول تا دهم سوره برائت) اعلام برائت از مشرکین را بر پیامبر تکلیف کرد. [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] این آیات را در مراسم حج سال [[سال ۹ هجری قمری|نهم قمری]] ابلاغ کرد.<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۶ـ۳۷.</ref>

درباره چرایی نزول آیات برائت گفته‌اند، مشرکانی که با پیامبر(ص) پیمان بسته بودند، مکرر نقض پیمان می‌کردند.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۲۷۲.</ref>  

در بین سال‌های [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|۱۳۵۸]] تا [[سال ۱۳۶۶ هجری شمسی|۱۳۶۶ش]] حجاج ایرانی و بعضاً غیر ایرانی، پیش از شروع مناسک حج، در محل معینی در [[مکه]] جمع می‌شوند و پس از شنیدن سخنرانی با موضوع تحلیل [[جهان اسلام]] و وقایع جاری در دنیا، به راهپیمایی می‌پرداختند.<ref>دشتی، «برائت از مشرکین»، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۶۳۰.</ref>

از سال‌های دهه ۱۳۸۰ شمسی به بعد این مراسم صبح [[روز عرفه]] در محل [[بعثه مقام معظم رهبری|بعثه رهبر جمهوری اسلامی ایران]]، در [[عرفات|صحرای عرفات]]،<ref>بیات، حج ۲۹، ۱۳۸۸ش، ص۱۶۳.</ref> با شعارهایی همچون «مرگ بر اسرائیل»، «مرگ بر آمریکا»، «یا ایها المسلمون اتّحدوا اتّحدوا»، و «تفرقه و اختلاف پیروی از شیطان است» از سوی حاجیان ایرانی و غیرایرانی در پی تلاوت آیاتی از [[قرآن]] آغاز می‌شود<ref>بیات، حج ۲۹، ۱۳۸۸ش، ص۱۷۰–۱۷۲.</ref> و در ادامه، سرپرست حاجیان ایرانی، پیام رهبر جمهوری اسلامی ایران را به دو زبان فارسی و عربی می‌خواند. در پایان نیز قطعنامه‌ای خوانده می‌شود و زائران پس از هر بند، تکبیرگویان آن را تأیید می‌کنند.<ref>بیات، حج ۲۹، ۱۳۸۸ش، ص۱۶۳.</ref>

گزارش شده‌ است که در جای جای مراسم [[حج]]، نفی شرک و برائت از مشرکان وجود دارد. [[رمی جمرات]] و [[تلبیه]] از بارزترین این مراسمات است که نفی [[شرک]] و برائت از آن در آن وجود دارد.<ref>ورعی، مبانی دینی و سیاسی برائت از مشرکین، ۱۳۷۹ش، ص۹۱.</ref> امام خمینی در تشریح برائت از مشرکین، این مراسم را به اشکال گوناگونی می‌داند که باید به حسب زمان، انجام شود. بر همین اساس، بهترین زمان و مکان برای اجرای مراسم برائت از مشرکین، در ایام حج و در [[حرم مکی|حرم]] است؛ چرا که در این صورت بیشترین تأثیر را خواهد داشت.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۷۸ش، ج۲۰، ص۹۸.</ref> امام خمینی در این دستورالعمل به اصول [[تولی]] و [[تبری]] استناد کرده‌ است.<ref>دشتی، «برائت از مشرکین»، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۶۲۸ و ۶۳۰.</ref>

برخی از [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] به این مراسم با توجه به ممنوعیت [[جدال|جدال در حج]]، اشکال کرده‌اند و در مقابل، [[مجتهد|فقهای شیعه]]، این مراسم و شکل کلی آن را غیر از جدال می‌دانند که سبب مخاصمه مسلمانان نخواهد شد.<ref>جمعی از نویسندگان، ره‌توشه حج، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۳۵۶.</ref>

گزارش شده‌ است که این سنت تا پیش از [[انقلاب اسلامی ایران]]، در مراسم [[حج]] اجرا نمی‌شد<ref>«امام خمینی احیاگر سنت برائت از مشرکین»، خبرگزاری جام‌جم آنلاین.</ref> و از [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] به عنوان احیاگر سنت برائت از مشرکین در موسم حج یاد کرده‌اند که پس از انقلاب اسلامی ایران، این سنت را در مراسم حج، اجرا نمود.<ref>ورعی، مبانی دینی و سیاسی برائت از مشرکین، ۱۳۷۹ش، ص۷.</ref> همچنین امام خمینی را به عنوان پایه‌گذار روز برائت از مشرکین می‌دانند.<ref> «منافع حج از منظر قرآن و تبعات بی‌تدبیری‌های آل سعود»، خبرگزاری ایکنا.</ref>

حکومت سعودی در دوره‌های مختلف، با برگزاری این مراسم، مخالفت داشته‌است.<ref>«مراسم «برائت از مشرکین» برگزار شد»، خبرگزاری ایسنا.</ref> در [[سال ۱۳۶۶ هجری شمسی|سال ۱۳۶۶ش]]، پس از آنکه حجاج قصد ترک مراسم برائت از مشرکین و رفتن به سمت [[حرم مکی|حرم]] را داشتند، مورد هجوم نیروهای پلیس و امنیت [[عربستان سعودی|عربستان]] قرار گرفتند. در این حادثه، بیش از ۵۰۰ حاجی کشته و هفتصد نفر دیگر زخمی شدند.<ref>دشتی، «برائت از مشرکین»، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۶۳۰.</ref> پس از این رویداد در سال ۱۳۶۶ش، تا سال ۱۳۶۹ش از برگزاری این مراسم جلوگیری شد؛ اما از سال ۱۳۷۰ش این مراسم در [[سرزمین منا|منا]] و [[عرفات]] برگزار می‌شود.<ref>دشتی، «برائت از مشرکین»، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۶۳۲.</ref>