پرش به محتوا

علم امام: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۰۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ نوامبر ۲۰۲۳
خط ۶: خط ۶:
درباره علم امام به زمان [[قیامت]] و [[علم منایا و بلایا]] و نیز آگاهی او از علوم و فنون رایج بین مردم و آگاهی از زبا‌ن‌های دیگر نیز اتفاق نظری گزارش نشده است. انتشار کتاب‌هایی مثل [[شهید جاوید (کتاب)|شهید جاوید]]، [[مکتب در فرایند تکامل (کتاب)|مکتب در فرایند تکامل]] و [[نظریه علمای ابرار]] بحث‌هایی را در فضای علمی شیعیان دامن زده است.
درباره علم امام به زمان [[قیامت]] و [[علم منایا و بلایا]] و نیز آگاهی او از علوم و فنون رایج بین مردم و آگاهی از زبا‌ن‌های دیگر نیز اتفاق نظری گزارش نشده است. انتشار کتاب‌هایی مثل [[شهید جاوید (کتاب)|شهید جاوید]]، [[مکتب در فرایند تکامل (کتاب)|مکتب در فرایند تکامل]] و [[نظریه علمای ابرار]] بحث‌هایی را در فضای علمی شیعیان دامن زده است.
==جایگاه و اهمیت بحث==
==جایگاه و اهمیت بحث==
بحث از علم امام یکی از مباحث بنیادین تشیع است<ref>حمادی، «گستره علم امام از منظر کلینی و صفار»، ص۵۸.</ref> زیرا در باورهای شیعه علم امام یکی از ویژگی‌های اصلی [[امامت|امام]] دانسته شده است<ref>نادم، علم امام (مجموعه مقالات)، ۱۳۸۸ش، ص۱۲.</ref> که در تحقق سایر شرایط امامت مثل [[افضلیت امام|افضلیت]] هم تأثیر دارد.<ref>جمعی از نویسندگان، امامت‌پژوهی، ۱۳۸۹ش، ص۱۶۷.</ref> در آغاز بحث درباره علم امام نزاعی فکری بین مکتب تشیع و مدعیان امامت بود<ref>حمادی، «گستره علم امام از منظر کلینی و صفار»، ص۵۸.</ref> و باور به این ویژگی باعث تمایز نظریه امامت در شیعه (اعم از [[مفوضه]] و [[مقصره]]) با سایر فرقه‌های اسلامی شده است.<ref>صیامیان گرجی و همکاران، «تحلیل گفتمانی میراث حدیثی شیعه: مبانی و نتایج»، ص۷۹.</ref> بعدها این بحث خود تبدیل به گفتمانی درون‌مذهبی شد و زمینه‌ساز پیدایش آراء و گرایش‌های گونه‌گونی گردید.<ref>حمادی، «گستره علم امام از منظر کلینی و صفار»، ص۵۸.</ref> علاوه بر آن شیعیان [[امامان شیعه|امامان]] را دارای مراتبی از [[علم غیب]] نیز می‌دانند.<ref>ربانی گلپایگانی، امامت در بینش اسلامی، ۱۳۸۶ش، ص۴۲۸.</ref> و بسیاری از ایشان معتقدند امامان از احوالات مردم با خبرند و در هنگام [[توسل]] مردم به ایشان آن‌ها مردم را می‌بینند و صدای آنها را می‌شنوند.  
بحث از علم امام یکی از مباحث بنیادین تشیع است<ref>حمادی، «گستره علم امام از منظر کلینی و صفار»، ص۵۸.</ref> زیرا در باورهای شیعه علم امام یکی از ویژگی‌های اصلی [[امامت|امام]] دانسته شده است<ref>نادم، علم امام (مجموعه مقالات)، ۱۳۸۸ش، ص۱۲.</ref> که در تحقق سایر شرایط امامت مثل [[افضلیت امام|افضلیت]] هم تأثیر دارد.<ref>جمعی از نویسندگان، امامت‌پژوهی، ۱۳۸۹ش، ص۱۶۷.</ref> در آغاز بحث درباره علم امام نزاعی فکری بین مکتب تشیع و مدعیان امامت بود<ref>حمادی، «گستره علم امام از منظر کلینی و صفار»، ص۵۸.</ref> و باور به این ویژگی باعث تمایز نظریه امامت در شیعه (اعم از [[مفوضه]] و [[مقصره]]) با سایر فرقه‌های اسلامی شده است.<ref>صیامیان گرجی و همکاران، «تحلیل گفتمانی میراث حدیثی شیعه: مبانی و نتایج»، ص۷۹.</ref> بعدها این بحث خود تبدیل به گفتمانی درون‌مذهبی شد و زمینه‌ساز پیدایش آراء و گرایش‌های گونه‌گونی گردید.<ref>حمادی، «گستره علم امام از منظر کلینی و صفار»، ص۵۸.</ref> علاوه بر آن شیعیان [[امامان شیعه|امامان]] را دارای مراتبی از [[علم غیب]] نیز می‌دانند.<ref>ربانی گلپایگانی، امامت در بینش اسلامی، ۱۳۸۶ش، ص۴۲۸.</ref> و بسیاری از ایشان معتقدند امامان از احوالات مردم با خبرند و در هنگام [[توسل]] مردم به ایشان آن‌ها مردم را می‌بینند و صدای آنها را می‌شنوند.{{یاد| در فرازی از اذن دخول به مسجد پیامبر و دیگر مشاهد مشرفه امامان(ع) آمده است: أَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَک وَ خُلَفَاءَک عَلَیهِمُ السَّلامُ، أَحْیاءٌ عِنْدَک یرْزَقُونَ، یرَوْنَ مَقَامِی، وَ یسْمَعُونَ کلامِی، وَ یرُدُّونَ سَلامِی «می دانم که رسولت و جانشینانت (درود بر آنان باد) همواره زنده اند و نزد تو روزی داده می شوند، محل ایستادنم را می بینند و سخنم را می شنوند و به سلامم پاسخ می دهند.» مفاتیح الجنان، فصل دوم، اذن دخول هریک از حرم های شریفه}}
===علم امام در کتاب‌های حدیثی===
===علم امام در کتاب‌های حدیثی===
در کتاب‌های حدیثی شیعه جایگاه خاصی برای بحث علم امام در نظر گرفته شده و احادیث متعددی در این باره نقل شده است.<ref>رستمی و آل ‌بویه، علم امام، ۱۳۹۰ش، ص۲۴.</ref>  [[محمد بن حسن صفار قمی|صفار قمی]] محدث قرن سوم شیعه چندین باب مختلف از کتاب حدیثی خود [[بصائر الدرجات (کتاب)|بصائر الدرجات]] را به نقل احادیث مرتبط با علم امامان اختصاص داده است.<ref>الصفار القمی، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۵۳۹-۵۴۲.</ref> صفار کتاب خود را «بصائر الدرجات فی علوم آل محمد و ما خَصَّهُمُ الله بِهِ» نامیده بود<ref>امیرمعزی، «صفار قمی و کتاب بصائر الدرجات»، ص۸۶-۸۷.</ref>  تا بر جایگاه علم امام تأکید ویژه داشته باشد.<ref>صیامیان گرجی و همکاران، «تحلیل گفتمانی میراث حدیثی شیعه: مبانی و نتایج»، ص۷۹.</ref> چنان‌که [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] محدث قرن چهارم نیز در چندین باب از [[اصول کافی]] که از محوری‌ترین کتاب‌های شیعیان است احادیثی با موضوع علم امام را گرد آورده است.<ref>رک: کلینی، الکافی، طبع اسلامیه، ج۱، ص۲۱۰-۲۷۰.</ref>
در کتاب‌های حدیثی شیعه جایگاه خاصی برای بحث علم امام در نظر گرفته شده و احادیث متعددی در این باره نقل شده است.<ref>رستمی و آل ‌بویه، علم امام، ۱۳۹۰ش، ص۲۴.</ref>  [[محمد بن حسن صفار قمی|صفار قمی]] محدث قرن سوم شیعه چندین باب مختلف از کتاب حدیثی خود [[بصائر الدرجات (کتاب)|بصائر الدرجات]] را به نقل احادیث مرتبط با علم امامان اختصاص داده است.<ref>الصفار القمی، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۵۳۹-۵۴۲.</ref> صفار کتاب خود را «بصائر الدرجات فی علوم آل محمد و ما خَصَّهُمُ الله بِهِ» نامیده بود<ref>امیرمعزی، «صفار قمی و کتاب بصائر الدرجات»، ص۸۶-۸۷.</ref>  تا بر جایگاه علم امام تأکید ویژه داشته باشد.<ref>صیامیان گرجی و همکاران، «تحلیل گفتمانی میراث حدیثی شیعه: مبانی و نتایج»، ص۷۹.</ref> چنان‌که [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] محدث قرن چهارم نیز در چندین باب از [[اصول کافی]] که از محوری‌ترین کتاب‌های شیعیان است احادیثی با موضوع علم امام را گرد آورده است.<ref>رک: کلینی، الکافی، طبع اسلامیه، ج۱، ص۲۱۰-۲۷۰.</ref>
۱۸٬۳۳۸

ویرایش