سوره فلق: تفاوت میان نسخه‌ها

این [[سوره]] را فَلَق نامیده‌اند که از [[آیه]] اول آن گرفته شده است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۷۱.</ref> فلق به معنای صبح و سپیده‌دم است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات، ۱۴۱۲ق، ذیل واژه فلق.</ref> نام دیگر این سوره، «مُعَوِّذَة» (پناه بردن) است که از واژه «عوذ: پناه بردن» در آیه اول گرفته شده است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۷۱.</ref> سوره فلق و سوره ناس را مُعَوِّذَتین گویند. این دو سوره را به دلیل اینکه آنها را در مواقع احساس خطر می‌خوانند، مُشَقشَقَتَین نیز گفته‌اند.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۷۱، ذیل معرفی سوره ناس.</ref>

درباره [[اسباب نزول|شأن نزول]] این سوره، روایتی در منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نقل شده است که عالمان [[شیعه]] آن را نپذیرفته‌اند.<ref>طباطبایی، الميزان، ۱۳۸۲ش، ج۲۰، ص۳۹۴.</ref> در کتاب «الدر المَنثور» از کتاب‌های تفسیری اهل‌سنت آمده است مردى يهودى، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] را سِحر كرد. [[جبرئیل]] نزد پيامبر(ص) آمد و مُعَوِّذتین (سوره فلق و [[سوره ناس|ناس]]) را آورد و گفت مردى يهودى تو را سحر كرده و سحر او در فلان چاه است. پیامبر(ص) [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی‌طالب]] را فرستاد تا سِحر را بياورد؛ سپس دستور داد گره‌هاى آن را باز کند و براى هر گره، یک آيه از [[معوذتین|مُعَوِّذتين]] را بخواند. چون گره‌ها باز و اين دو سوره تمام شد، پيامبر اسلام(ص) سلامتى خود را باز يافت.<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۴۱۷.</ref>

[[سید رضی]] (درگذشته [[سال ۴۰۶ هجری قمری|۴۰۶ق]]) در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] [[آیه]] چهارم سوره فلق (و از شرّ دمندگان افسون در گره‌ها) می‌نویسد: این [آیه] استعاره<ref>مراد از استعاره در اینجا، عام است و شامل اقسام استعاره، کنایه، مجاز عقلی و اقسام تشبیه است چرا که تاریخ نگارش این کتاب چند دهه قبل از تدوین علم معانی و بیان بوده است. (رجوع کنید به: سید رضی، تلخیص البیان فی مجازات القرآن، ۱۴۰۷ق، مقدمه محمد الحسینی المشکوة، ص ۱۱.</ref> است و مراد از آن پناه بردن به خدا از شر زنانی است که تصمیم‌های راسخانه مردان را [که از شدت استواری به گره تشبیه شده است] با مکرشان از بین می‌برند و توان آنان را با نیرنگشان سست می‌کنند.<ref>سید رضی، تلخیص البیان فی مجازات القرآن، ۱۴۰۷ق، ص۲۸۰.</ref> برخی از مفسران اهل‌سنت<ref>مثل زمخشری.</ref> نیز [[سحر]] و [[چشم‌زخم|چشم زخم]] را نپذیرفته‌اند.<ref>قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه نامه: [[بهاءالدین خرمشاهی]]، ذیل سوره فلق.</ref> در عین حال علامه طباطبایی می‌نویسد این آیه و [[آیه سحر|آیه ۱۰۲ سوره بقره]] نشان می‌دهند قرآن واقعیت‌داشتن سحر و جادو را تصدیق کرده است.<ref>طباطبایی، الميزان، ۱۳۸۲ش، ج۲۰، ص۳۹۳.</ref>

از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل شده است هر کس دو [[سوره ناس]] و فلق را بخواند، مانند آن است که همه کتاب‌های پیامبران الهی را قرائت کرده  است.<ref>طبرسی، مجمع البیان،۱۳۳۸ ق، ج۱۰، ص ۴۹۱</ref> از [[امام باقر(ع)]] نیز نقل شده است هر كسی در [[نماز شب]] خود، در [[نماز وتر|نماز وَتْر]] سوره‌های مُعَوِّذَتین (ناس و فلق) و [[سوره اخلاص|اخلاص]] را بخواند، به او خطاب شود كه ای بنده خدا مژده باد بر تو كه خداوند نماز وتر تو را قبول كرد.<ref>طبرسی،  مجمع البيان، ۱۳۳۸ ق، جلد ۱۰ ص ۴۹۱.</ref> همچنین نقل شده است پيامبر(ص) دو سوره فلق و ناس را محبوب‌ترينِ سوره‌ها نزد خداوند می‌دانست.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳‌ق ،ج۹۲،ص ۳۶۸.</ref> در نقلی دیگر از پیامبر(ص) آمده است هر کس سوره‌های [[سوره اخلاص|توحید]] و ناس و فلق را هر شب ده مرتبه بخواند، مانند این است که تمام [[قرآن]] را قرائت کرده و از [[گناه|گناهانش]] خارج می‌شود، مانند روزی که از مادر متولد شده و اگر در آن روز یا شب بمیرد، به مرگ [[شهادت]] مرده است.<ref>طبرسی،  مجمع البیان،۱۳۳۸ ق، ج۱۰، ص ۴۹۱</ref> در مورد خواص سوره فلق نقل شده است پیامبر(ص) با خواندن مُعَوِّذَتین، [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن مجتبی(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را [[تعویذ]] می‌کرده است.<ref>نگاه کنید: دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج ۲، ص ۱۲۷۱-۱۲۷۲.</ref>