پرش به محتوا

آیه امن یجیب: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۱۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۲ اکتبر ۲۰۲۳
خط ۲۹: خط ۲۹:
== ارتباط با توحید ==
== ارتباط با توحید ==
در آیه امن یجیب، [[خدا|خداوند]] تنهامرجع [[استجابت دعا]] و رفع گرفتاری‌های انسان ذکر شده و این مفهوم مرتبط با [[توحید]] دانسته شده است.<ref>قرشی، تفسیر احسن‌الحدیث، ۱۳۹۱ش. ج۷، ص۴۸۱.</ref> به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]، خداوند در این این آیه و چند آیه قبل و بعد که با «اَمَّنْ» شروع می‌شوند، به‌صورت سؤالی، روشن‌ترین دلایل توحید را بیان و مشرکان را محاکمه کرده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۷، ص۵۱۲-۵۱۳.</ref> این پرسش سومین سؤال از سؤال‌های پنج‌گانه‌ خداوند از [[شرک|مشرکان]] است که در آن می‌پرسد: آیا کسی که دعای درمانده را استجابت می‌کند بهتر است یا خدایان شما که کاری انجام نمی‌دهند؟<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۵۱۷.</ref>
در آیه امن یجیب، [[خدا|خداوند]] تنهامرجع [[استجابت دعا]] و رفع گرفتاری‌های انسان ذکر شده و این مفهوم مرتبط با [[توحید]] دانسته شده است.<ref>قرشی، تفسیر احسن‌الحدیث، ۱۳۹۱ش. ج۷، ص۴۸۱.</ref> به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]، خداوند در این این آیه و چند آیه قبل و بعد که با «اَمَّنْ» شروع می‌شوند، به‌صورت سؤالی، روشن‌ترین دلایل توحید را بیان و مشرکان را محاکمه کرده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۷، ص۵۱۲-۵۱۳.</ref> این پرسش سومین سؤال از سؤال‌های پنج‌گانه‌ خداوند از [[شرک|مشرکان]] است که در آن می‌پرسد: آیا کسی که دعای درمانده را استجابت می‌کند بهتر است یا خدایان شما که کاری انجام نمی‌دهند؟<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۵۱۷.</ref>
==شأن نزول==
==منظور از «مُضطَر» چیست؟==


[[محمد بن ابراهیم نعمانی|نُعمانی]] (درگذشته [[سال ۳۶۰ هجری قمری|۳۶۰ق]]) در [[کتاب الغیبة (نعمانی)|الغیبة]]، روایتی در تفسیر آیه امن یجیب، به واسطه [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده است که آیه ۶۲ سوره نمل، درباره [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] نازل شده است که پس از ظهور در کعبه، جبرئیل و ۳۱۳ نفر از یارانش با او بیعت خواهند کرد.<ref>النعمانی، الغيبة للنعمانی،‌ ۱۳۷۹ق، ص۳۱۴.</ref> در روایت دیگری در همین کتاب از امام باقر(ع)، امام عصر(عج)، همان مضطر در آیه بیان شده که خداوند درباره‌اش این آیه امن را نازل کرده است.<ref>النعمانی، الغيبة للنعمانی،‌ ۱۳۷۹ق، ص۱۸۲.</ref> [[محمد بن مسعود عیاشی|عیاشی]] (درگذشته [[۳۲۰ق]]) نیز در تفسیرش این دو روایت امام باقر(ع) را در یک روایت جمع و ذکر کرده است.<ref>عیاشی، تفسير العيّاشی، ۱۳۸۰-۱۳۸۱ق، ج۲، ص۵۷.</ref>  
در برخی از روایات شیعه، منظور از واژه «مضطر» (درمانده) امام مهدی بیان شده است. برای مثال، در [[حدیث|حدیثی]] از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] که در کتاب [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]] ذکر شده، آمده است آیه ۶۲ سوره نمل در شأن قائم آل محمد(ص) نازل شده و او مضطر واقعی است که پس از [[نماز]] در [[مقام ابراهیم]] و [[دعا]]، خداوند نیز دعای او را مستجاب و پس از «کشف سوء» (رفع گرفتاری)، او را در زمین [[خلیفةالله|خلیفه]] قرار می‌دهد.<ref> قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref>  


براساس روایتی که از امام صادق(ع) در [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر علی بن ابراهیم قمی]] ذکر شده است، آیه ۶۲ سوره نمل در شأن قائم آل محمد(ص) نازل شده و او مضطر واقعی دانسته شده که پس از [[نماز]] در [[مقام ابراهیم]] و [[دعا]]، خداوند نیز دعای او را مستجاب و پس از کشف سوء، او را در زمین [[خلیفةالله|خلیفه]] قرار می‌دهد.<ref> قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref> به گفته [[محمد بن علی شریف لاهیجی|شریف لاهیجی]] (درگذشته اواخر قرن یازده قمری) در [[تفسیر شریف لاهیجی (کتاب)|تفسیرش]]، با توجه به هر دو روایت از [[صادقین|صادقین(ع)]]، این آیه در شأن قائم آل محمد(عج) نازل شده است.<ref>شریف لاهیجی، تفسير شريف لاهيجى، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۴۳۵-۴۳۶.</ref> در فرازی از [[دعای ندبه]] نیز امام زمان(عج) به‌عنوان مضطری که دعایش مستجاب است، مورد خطاب قرار گرفته است و از تعبیر «أَيْنَ الْمُضْطَرُّ الَّذِي يُجابُ إِذا دَعا؟» استفاده شده است.<ref>نگاه کنید به: قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان،۱۳۸۷ش، ص۷۲۸.</ref> علامه طباطبائی (درگذشته [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]]) و مکارم شیرازی شأن نزول در روایت را از باب مصداق دانسته‌اند؛ زیرا آیه از نظر آن‌ها درباره عموم افراد مضطر نازل شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۰-۱۳۵۳ق، ج۱۵، ص۳۹۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۵۲۱-۵۲۲.</ref> علی بن ابراهیم نیز این مورد را [[تأویل]] یعنی [[باطن قرآن]] دانسته است.<ref> قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref>
[[محمد بن ابراهیم نعمانی|نُعمانی]] (درگذشته [[سال ۳۶۰ هجری قمری|۳۶۰ق]]) در [[کتاب الغیبة (نعمانی)|الغیبة]]، در تفسیر آیه امن یجیب، روایتی به واسطه [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده است که آیه ۶۲ سوره نمل، درباره [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] نازل شده است که پس از ظهور در کعبه، [[جبرئیل]] و ۳۱۳ نفر از یارانش با او بیعت خواهند کرد.<ref>النعمانی، الغيبه،‌ ۱۳۷۹ق، ص۳۱۴.</ref>  


[[شرف‌الدین استرابادی]] (درگذشته [[سال ۹۶۵ هجری قمری|۹۶۵ق]]) در تأویل الآیات، روایت دیگری از امام صادق(ع) ذکر کرده که کلام خداوند در آیه امن یجیب، درباره [[قیام امام مهدی(عج)|قیام حضرت مهدی(عج)]] است.<ref>شرف الدین استرآبادى، تأويل الآيات، ۱۴۰۹ق، ص۳۹۹.</ref>
به گفته [[محمد بن علی شریف لاهیجی|شریف لاهیجی]] (درگذشتهٔ اواخر قرن یازده قمری)، با توجه به این دو حدیث امام صادق و امام باقر، این آیه در شأن قائم آل محمد(عج) نازل شده است.<ref>شریف لاهیجی، تفسير شريف لاهيجى، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۴۳۵-۴۳۶.</ref> در فرازی از [[دعای ندبه]] نیز امام زمان(عج) به‌عنوان مضطری که دعایش مستجاب است، مورد خطاب قرار گرفته و  این تعبیر به کار رفته است: «أَيْنَ الْمُضْطَرُّ الَّذِي يُجابُ إِذا دَعا؟؛ کجاست درمانده‌ای که هنگامی که دعا کند، دعایش مستجاب می‌شود؟.»<ref>نگاه کنید به قمی، مفاتیح الجنان،۱۳۸۷ش، ص۷۲۸.</ref>
 
[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] (درگذشته [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]]) و مکارم شیرازی ذکر شأن نزول در این روایات را از باب بیان یکی از مصداق‌ها دانسته و گفته‌اند آیه درباره همه افراد مضطر صدق می‌کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۰-۱۳۵۳ق، ج۱۵، ص۳۹۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۵۲۱-۵۲۲.</ref> علی بن ابراهیم نیز بیان مصداق در روایات را [[تأویل|تأویل آیه]] یعنی [[باطن قرآن]] دانسته است.<ref> قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref>


==ارتباط اضطرار و استجابت دعا ==
==ارتباط اضطرار و استجابت دعا ==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۰۹۹

ویرایش