۱۷٬۱۳۹
ویرایش
مسجد صخره: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '==پانویس==↵{{پانویس۲}}' به '== پانویس == {{پانوشت}} == یادداشت == {{یادداشت‌ها}}') |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''مسجد صَخْره،''' '''قبة الصخره''' و یا '''صَخرهٔ مقدس'''، بخشی از [[مسجدالاقصی]] در شهر [[بیت‌المقدس]] که بر تپه موریا ساخته شده است. این مسجد و گنبد آن بر روی صخره‌ای بزرگ ساخته شده که در دین [[یهود]]، [[اسلام]] و [[مسیحیت]] محترم است. به باور | '''مسجد صَخْره،''' '''قبة الصخره''' و یا '''صَخرهٔ مقدس'''، بخشی از [[مسجدالاقصی]] در شهر [[بیت‌المقدس]] که بر تپه موریا ساخته شده است. این مسجد و گنبد آن بر روی صخره‌ای بزرگ ساخته شده که در دین [[یهود]]، [[اسلام]] و [[مسیحیت]] محترم است. به باور مسلمانان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] در [[معراج]] از روی این صخره به آسمان عروج کرد. یهودیان بر این باورند که زمین از این صخره گسترش یافته، بدن [[آدم (پیامبر)|آدم]] از خاک آن آفریده شده و [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم]] مأمور شد در همین مکان فرزندش را [[قربانی]] کند. | ||
گنبد یا قبه طلایی مشهور که برخی از مردم آن را گنبد | گنبد یا قبه طلایی مشهور که برخی از مردم آن را گنبد مسجدالاقصی می‌پندارند، بر روی صخره مذکور ساخته شده و گنبد مسجد صخره است. مسجد صخره در قرن نخست قمری و در دوره [[عبدالملک بن مروان]] ساخته شد و پس از آن در دوره‌های مختلف بازسازی شده است. | ||
==اهمیت== | ==اهمیت== | ||
[[پرونده:صخره.jpg|بندانگشتی|180px|صخره داخل قبة الصخره که می‌گویند [[پیامبر(ص)]] از روی آن به [[معراج]] رفت]] | [[پرونده:صخره.jpg|بندانگشتی|180px|صخره داخل قبة الصخره که می‌گویند [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] از روی آن به [[معراج]] رفت]] | ||
قبة الصخره به همراه [[مسجد اموی دمشق|مسجد اموی | قبة الصخره به همراه [[مسجد جامع اموی (دمشق)|مسجد اموی دمشق]]، مسجد عمروعاص در قاهره، و مسجد قیروان در تونس، از مهم‌ترین بناهای ساخته شده در [[قرن اول هجری قمری|قرن اول قمری]] است.<ref>سعادتی، «نقش اماکن و آثار مذهبی در تمدن اسلامی»، ص۱۵۰.</ref> این قبه در میان یهودیان، مسیحیان و مسلمانان مورد احترام است.<ref>بینش، نگاهی نو به جنگ‌های صلیبی، ۱۳۸۶ش، ص۲۵.</ref> | ||
کوهی که قبة الصخره بر روی آن ساخته شده، تا سال دوم هجری [[قبله]] مسلمانان بوده است.<ref>میرابوالقاسمی، باستان‌شناسی، ۱۳۹۲ش، ص۱۱۴.</ref> به باور مسلمانان حضرت محمد(ص) در شب معراج از روی این صخره به آسمان عروج کرد.<ref>موسی‌غوشه، تاریخ مجموعه مسجدالاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۲۳.</ref> یهودیان بر این باورند که زمین از این صخره گسترش یافته و بدن آدم از خاک آن آفریده شده و همان جایی است که [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم]] پس از آنکه از سوی خدا مأمور به ذبح شد، [[ | کوهی که قبة الصخره بر روی آن ساخته شده، تا سال دوم هجری [[قبله]] مسلمانان بوده است.<ref>میرابوالقاسمی، باستان‌شناسی، ۱۳۹۲ش، ص۱۱۴.</ref> به باور مسلمانان حضرت محمد(ص) در شب معراج از روی این صخره به آسمان عروج کرد.<ref>موسی‌غوشه، تاریخ مجموعه مسجدالاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۲۳.</ref> یهودیان بر این باورند که زمین از این صخره گسترش یافته و بدن آدم از خاک آن آفریده شده و همان جایی است که [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم]] پس از آنکه از سوی خدا مأمور به ذبح شد، [[ذبیح‌الله|فرزندش]] را به آنجا برد تا قربانی کند.<ref>حمیدی، تاریخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۷ و ۱۸.</ref> | ||
==موقعیت جغرافیایی و مختصات بنا== | ==موقعیت جغرافیایی و مختصات بنا== | ||
[[پرونده:قبه الصخره.jpg|بندانگشتی]] | [[پرونده:قبه الصخره.jpg|بندانگشتی]] | ||
مسجد الصخره یا قبة الصخره در محوطه مسجدالاقصی بر روی تپه موریا در | مسجد الصخره یا قبة الصخره در محوطه مسجدالاقصی بر روی تپه موریا در بیت‌المقدس قرار دارد.<ref> موسی‌غوشه، تاریخ مجموعه مسجدالاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۲۳.</ref> قبة الصخره گنبدی طلایی‌رنگ دارد و بر فراز بنایی هشت ضلعی واقع شده که چهار در به سمت جهات چهارگانه دارد.<ref>موسی‌غوشه، تاریخ مجموعه مسجدالاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۲۳.</ref> | ||
بر قطعه‌ای از یک ستون مرمری در جنوب غربی مسجد صخره، جایگاهی به نام «قدم محمد» قرار دارد که گفته شده جای پای [[حضرت محمد(ص)]] در شب معراج است.<ref> حمیدی، تاریخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۷ و ۱۸.</ref> همچنین در نزدیکی قبة الصخره مکانی مشهور به «قبة النبی» وجود دارد که بنابر باورهای اهالی قدس، [[حضرت خضر]] در آن [[نماز]] خوانده است.<ref>نجاتی، حضرت خضر(ع) و مکان‌های منسوب به ایشان، ۱۳۹۵ش، ص۲۴۴.</ref> قبة الصخره از لحاظ تزیینات از غنی‌ترین ساختمان‌های اسلامی دانسته شده است.<ref>حمیدی، تاریخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۷ و ۱۸.</ref> | بر قطعه‌ای از یک ستون مرمری در جنوب غربی مسجد صخره، جایگاهی به نام «قدم محمد» قرار دارد که گفته شده جای پای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] در شب معراج است.<ref> حمیدی، تاریخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۷ و ۱۸.</ref> همچنین در نزدیکی قبة الصخره مکانی مشهور به «قبة النبی» وجود دارد که بنابر باورهای اهالی قدس، [[حضرت خضر]] در آن [[نماز]] خوانده است.<ref>نجاتی، حضرت خضر(ع) و مکان‌های منسوب به ایشان، ۱۳۹۵ش، ص۲۴۴.</ref> قبة الصخره از لحاظ تزیینات از غنی‌ترین ساختمان‌های اسلامی دانسته شده است.<ref>حمیدی، تاریخ اورشلیم، ۱۳۸۱ش، ص۱۷ و ۱۸.</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
ساخت مسجد صخره در سال ۶۶ق در دوره [[عبدالملک بن مروان]]، خلیفه اموی، بر گرد صخره موجود در تپه موریا در بیت المقدس آغاز شد و در سال ۷۲ق به اتمام رسید.<ref>موسی‌غوشه، تاریخ مجموعه مسجدالاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۲۳.</ref> در شرایطی که [[عبدالله بن زبیر]] در [[مکه]] به خلافت رسید و حاجیان را وادار به بیعت با خود می‌کرد، عبدالملک مروان مانع از عزیمت مردم به سفر [[حج]] شد و تلاش کرد زیارت و طواف قبة الصخره را جایگزین سفر حج سازد.<ref>الدمیری، حیاة الحیوان الکبری، ۱۴۲۴ق، ج۱، ۱۰۰؛ حسینی طهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۱۸ق، ج۱۸، ص۳۲۳ و ۳۲۵.</ref> | ساخت مسجد صخره در سال ۶۶ق در دوره [[عبدالملک بن مروان]]، خلیفه اموی، بر گرد صخره موجود در تپه موریا در بیت المقدس آغاز شد و در سال ۷۲ق به اتمام رسید.<ref>موسی‌غوشه، تاریخ مجموعه مسجدالاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۲۳.</ref> در شرایطی که [[عبدالله بن زبیر]] در [[مکه]] به خلافت رسید و حاجیان را وادار به بیعت با خود می‌کرد، عبدالملک مروان مانع از عزیمت مردم به سفر [[حج]] شد و تلاش کرد زیارت و طواف قبة الصخره را جایگزین سفر حج سازد.<ref>الدمیری، حیاة الحیوان الکبری، ۱۴۲۴ق، ج۱، ۱۰۰؛ حسینی طهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۱۸ق، ج۱۸، ص۳۲۳ و ۳۲۵.</ref> | ||
قبة الصخره در دوره [[مأمون]]، خلیفه عباسی در سال ۲۱۶ق بازسازی شد. پس از بازسازی، نام مأمون در سنگ‌نوشته‌های مسجد جایگزین نام عبدالملک مروان شد، اما سال ساخت بنا، یعنی ۷۲ق بدون تغییر ماند.<ref>موسی‌غوشه، تاریخ مجموعه مسجدالاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۲۶.</ref> | قبة الصخره در دوره [[مأمون عباسی|مأمون]]، خلیفه عباسی در سال ۲۱۶ق بازسازی شد. پس از بازسازی، نام مأمون در سنگ‌نوشته‌های مسجد جایگزین نام عبدالملک مروان شد، اما سال ساخت بنا، یعنی ۷۲ق بدون تغییر ماند.<ref>موسی‌غوشه، تاریخ مجموعه مسجدالاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۲۶.</ref> | ||
در سال ۴۰۷ق زلزله شدیدی در قدس رخ داد و قبة الصخره ویران شد، در سال ۴۱۳ق و در دوره خلافت الظاهر، خلیفه فاطمی، مسجد صخره بازسازی شد. زلزله دیگری در سال ۴۶۰ق نیز به ویرانی مسجد منجر شد که در سال ۴۶۷ توسط القائم بامرالله، خلیفه عباسی دوباره بازسازی گردید.<ref>موسی‌غوشه، تاریخ مجموعه مسجدالاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۲۶.</ref> | در سال ۴۰۷ق زلزله شدیدی در قدس رخ داد و قبة الصخره ویران شد، در سال ۴۱۳ق و در دوره خلافت الظاهر، خلیفه فاطمی، مسجد صخره بازسازی شد. زلزله دیگری در سال ۴۶۰ق نیز به ویرانی مسجد منجر شد که در سال ۴۶۷ توسط القائم بامرالله، خلیفه عباسی دوباره بازسازی گردید.<ref>موسی‌غوشه، تاریخ مجموعه مسجدالاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۲۶.</ref> | ||