آیه ۹۷ سوره یوسف: تفاوت میان نسخه‌ها

فرزندان حضرت یعقوب، خاضعانه<ref>سبحانی، الشفاعة فی الکتاب و السنة، ۱۳۷۴ش، ص۳۳؛ سبحانی، سیمای عقائد شیعه، ۱۳۷۶ش، ص۹۰.</ref> به اظهار پشیمانی پرداخته<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۳۵۶؛ مکارم شیرازی، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۲۰۴؛ حسینی اوسطی، دوازده گفتار درباره حضرت مهدی(ع)، ۱۳۸۶ش، ص۱۲۳.</ref> و در صدد جبران خطا و اشتباه خود با [[توبه]] و [[استغفار]] برآمدند و از پدرشان تقاضای [[شفاعت]] کرده<ref>مکارم شیرازی، الشیعة شبهات و ردود، ۱۴۲۸ق، ص۷۴.</ref> و او را واسطه قرار دادند تا از خداوند بخواهد، توبه آنها را بپذیرد<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۳۵۶.</ref> و گناهان و خطاهای آنها را ببخشیده<ref>مکارم شیرازی، آیات الولایة فی القرآن، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۱؛ جمعی از نویسندگان، فی رحاب أهل البیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۱۳، ص۲۰.</ref> و در [[قیامت]] بازخواست نشوند.<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۱۳، ص۴۲.</ref> و شرط کردند که گناهانشان را تکرار نکنند.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۳۵۶.</ref>

آیه ۹۷ [[سوره یوسف]] از مجموعه آیاتی است که جواز [[توسل]] و [[شفاعت]] از آن برداشت شده<ref>سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، قم، ج۴، ص۳۷۴؛ مکارم شیرازی، شیعه پاسخ می‌گوید، ۱۳۸۶ش، ص۹۳.</ref> و واسطه قرار دادن دیگران برای طلب از [[خدا|خداوند]]، علاوه بر [[فطرت|فطری]] بودنش در میان مردم،<ref>سبحانی، آیین وهابیت، ۱۳۶۴ش، ص۲۲۵.</ref> امری طبیعی در دین و [[شریعت اسلامی|شریعت]] دانسته شده است.<ref> مرکز المصطفی، العقائد الإسلامیة، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۳۵۱.</ref> طبق این آیه توسل و طلب شفاعت از مفاهیم صریح [[قرآن]] دانسته شده است؛<ref>مکارم شیرازی، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ۱۴۲۱ق، ج۱۹، ص۹۸؛ سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، قم، ج۴، ص۳۷۴.</ref> بنابراین از آیات تأییدکننده توسل<ref>مرکز المصطفی، العقائد الإسلامیة، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۳۵۱.</ref> و جواز شفاعت قلمداد شده<ref>مکارم شیرازی، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۲۰۴، ج۷، ص۳۰۱؛ قزوینی، البراهین الجلیة، ۱۳۹۷ق، ص۲۰-۲۱.</ref> و توسل به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|ائمه معصومان(ع)]] برای استجابت [[دعا]] و بخشش [[گناه|گناهان]] را بدون اشکال دانسته‌اند<ref>مکارم شیرازی، آیات الولایة فی القرآن، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۱.</ref> و حتی گفته شده که این آیه مردم را به واسطه قرار دادن آنها ترغیب می‌کند.<ref>حسینی اوسطی، دوازده گفتار درباره حضرت مهدی(ع)، ۱۳۸۶ش، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref>

این آیه، صریحا به توسل فرزندان حضرت یعقوب به پدرشان مبنی بر طلب [[استغفار]] اشاره کرده<ref>قزوینی، البراهین الجلیة، ۱۳۹۷ق، ص۲۱.</ref> و حضرت یعقوب نیز پس از آنکه فرزندانش او را واسطه و شفیع خود قرار دادند نه تنها به توسل آنان اعتراضی نکرد؛ بلکه وعده دعا و استغفار برای آنها نیز داد.<ref>حسینی نسب، شیعه پاسخ می‌دهد، ۱۳۸۶ش، ص۱۴۵؛ حسینی اوسطی، دوازده گفتار درباره حضرت مهدی(ع)، ۱۳۸۶ش، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref> بنابراین چنین نتیجه گرفته شده که طلب استغفار دیگران، منافات با مبانی [[توحید]] نداشته<ref>مکارم شیرازی، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۳۰۱؛ مکارم شیرازی، الشیعة شبهات و ردود، ۱۴۲۸ق، ص۷۳.</ref> و نمی‌تواند [[شرک]] باشد.<ref>مکارم شیرازی، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۲۱۷.</ref> در غیر این صورت، قرآن آن را [[حرام|تحریم]] می‌کرد.<ref>مرکز المصطفی، العقائد الإسلامیة، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۳۵۱.</ref> {{یاد|در برخی آیات دیگر آمده است که پیامبران، فرشتگان و مؤمنان می‌توانند برای بعضی از خطاکاران استغفار کنند و استغفار آنها در پیشگاه خداوند اثرگذار است.(مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۴۵۲.) و حتی به باور برخی از محققان، آیه ۶۴ سوره نساء طریقه توسل را نیز به مردم یاد داده است.(مکارم شیرازی، آیات الولایة فی القرآن، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۱؛ قزوینی، البراهین الجلیة، ۱۳۹۷ق، ص۲۰.)}}

این [[آیه]] را در رد کسانی چون [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] و [[وهابیت|وهابیانی]] دانسته‌اند که [[توسل]] و [[شفاعت]] را انکار کرده و آن را [[شرک]] و مخالف با [[توحید]] می‌دانند.<ref>سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، قم، ج۴، ص۳۷۴؛ مکارم شیرازی، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۳۰۱؛ صانعی، پاسخ به شبهات در شبهای پیشاور، ۱۳۸۵ش، ص۵۴.</ref> آنها با اینکه اصل شفاعت را پذیرفته‌اند؛ اما درخواست شفاعت از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و دیگران را جایز ندانسته و معتقدند که باید از [[خدا]] بخواهیم که او پیامبر را در حق ما شفیع قرار دهد.<ref>صانعی، پاسخ به شبهات در شبهای پیشاور، ۱۳۸۵ش، ص۵۴</ref> این نظر خلاف صریح این آیه دانسته شده است؛<ref>صانعی، پاسخ به شبهات در شبهای پیشاور، ۱۳۸۵ش، ص۵۴.</ref> چنانکه توسل و شفاعت از اولیای خداوند، طلب مغفرت از آنها به‌عنوان قدرت الهی نیست؛ بلکه تنها به سبب تقرب آنها به خداوند است.<ref> نجد أن أبناء یعقوب قد طلبوا المغفرة من یعقوب، لکن لیس بمعزل عن القدرة الإلهیة، و إنّما جعلوا یعقوب واسطة فی طلب المغفرة بسبب کونه مقرّباً عند الله و ذا جاه عنده سبحانه. جمعی از نویسندگان، فی رحاب أهل البیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۱۸، ص۲۳.</ref> و آنها آمرزنده [[گناه]] نیستند، و تنها می‌توانند از خدا طلب آمرزش کنند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۴۵۱.</ref>