تهمت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''تُهْمَت''' نسبت ناروا دادن به دیگران از روی حدس و گمان است. منشأ تهمت [[سوء‌ظن]] و بدگمانی به رفتار دیگران است. تهمت‌زدن [[حرام]] و از [[گناهان کبیره]] شمرده می‌شود و مرتکب آن در غیر [[قذف]]، [[تعزیر]] می‌شود. فرق بین تهمت، [[بهتان|بُهتان]] و [[افترا|اِفْتِرا]] در این است که تهمت‌زننده یقین به وجود عیب ندارد اما بهتان‌گو و افترا زننده از همان ابتدا علم و یقین به نسبت‌های دورغ خود دارند. در [[قرآن|قرآن کریم]] برای تهمت‌‌زنندگان وعده عذاب دردناکی داده شده است. در روایات اسلامی از حاضر شدن در مکان‌هایی که سوء‌ظن برانگیز است نهی شده است. یکی از پیامدهای منفی تهمت‌زدن از بين رفتن ايمان است و راه درمان تهمت‌نزدن، [[تجسس|تجسس نکردن]] در کارهای دیگران بیان شده است. | {{اخلاق-عمودی}}'''تُهْمَت''' نسبت ناروا دادن به دیگران از روی حدس و گمان است. منشأ تهمت [[سوء‌ظن]] و بدگمانی به رفتار دیگران است. تهمت‌زدن [[حرام]] و از [[گناهان کبیره]] شمرده می‌شود و مرتکب آن در غیر [[قذف]]، [[تعزیر]] می‌شود. فرق بین تهمت، [[بهتان|بُهتان]] و [[افترا|اِفْتِرا]] در این است که تهمت‌زننده یقین به وجود عیب ندارد اما بهتان‌گو و افترا زننده از همان ابتدا علم و یقین به نسبت‌های دورغ خود دارند. در [[قرآن|قرآن کریم]] برای تهمت‌‌زنندگان وعده عذاب دردناکی داده شده است. در روایات اسلامی از حاضر شدن در مکان‌هایی که سوء‌ظن برانگیز است نهی شده است. یکی از پیامدهای منفی تهمت‌زدن از بين رفتن ايمان است و راه درمان تهمت‌نزدن، [[تجسس|تجسس نکردن]] در کارهای دیگران بیان شده است. | ||
برخی از علما با استناد به [[حدیث مباهته|حَدیث مُباهِته]]، تهمت‌زدن به [[بدعت|بدعت‌گذاران]] را با وجود مصلحت [[مباح|جایز]] دانسته‌اند با این حال اکثر [[مجتهد|فقیهان]]، این برداشت را ناصحیح دانسته و حدیث را به «قانع‌کردن اهل بدعت با استدلال‌های محکم» معنا کرده‌اند. | برخی از علما با استناد به [[حدیث مباهته|حَدیث مُباهِته]]، تهمت‌زدن به [[بدعت|بدعت‌گذاران]] را با وجود مصلحت [[مباح|جایز]] دانسته‌اند با این حال اکثر [[مجتهد|فقیهان]]، این برداشت را ناصحیح دانسته و حدیث را به «قانع‌کردن اهل بدعت با استدلال‌های محکم» معنا کرده‌اند. | ||
==مفهوم‌‌شناسی== | ==مفهوم‌‌شناسی== | ||
تهمت به‌معنای بیان کردن سوء‌ظن<ref>زبیدی، تاج العروس، ذیل واژه «وهم»؛ فراهیدی، العین، ذیل واژه «وهم».</ref> و گمان بدی است که از رفتار و حالات دیگری به دل انسان راه یافته است.<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۱۴۶.</ref> هرگاه کسی از رفتار یا حالات دیگران برداشت بدی داشته باشد، ولی این برداشت، فقط در دلش بماند و آشکار نکند، به «سوء‌ظن» مبتلا شده است؛ ولی اگر برداشت ناشایستش را بیان کند (چه در حضور شخص و چه در غیابش) به آن «تهمت» گفته می‌شود.<ref>تهرانی، اخلاق الاهی، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۱۴۴.</ref> | تهمت به‌معنای بیان کردن سوء‌ظن<ref>زبیدی، تاج العروس، ذیل واژه «وهم»؛ فراهیدی، العین، ذیل واژه «وهم».</ref> و گمان بدی است که از رفتار و حالات دیگری به دل انسان راه یافته است.<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۱۴۶.</ref> هرگاه کسی از رفتار یا حالات دیگران برداشت بدی داشته باشد، ولی این برداشت، فقط در دلش بماند و آشکار نکند، به «سوء‌ظن» مبتلا شده است؛ ولی اگر برداشت ناشایستش را بیان کند (چه در حضور شخص و چه در غیابش) به آن «تهمت» گفته می‌شود.<ref>تهرانی، اخلاق الاهی، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۱۴۴.</ref> | ||