آیه ۲۳۸ سوره بقره: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «==منابع== {{منابع}} *قرآن کریم، ترجمه آیت‌الله مکارم شیرازی. *راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: داودی، صفوان عدنان، دمشق، بیروت، دارالقلم، الدار الشامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق. *راوندی، قطب الدین، فقه القرآن، محقق و مصحح: حس...» ایجاد کرد) |
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات آیه | |||
| عنوان = آیه ۲۳۸ سوره بقره | |||
| تصویر =File:آیه ۲۳۸ سوره بقره.jpg|thumb | |||
| توضیح تصویر = | |||
| اندازه تصویر = | |||
| نام آیه = | |||
| واقع در سوره = [[سوره بقره]] | |||
| شماره آیه = ۲۳۸ | |||
| جزء = ۲ | |||
| شأن نزول = عدم اهتمام مسلمانان بر شرکت در نماز جماعت ظهر | |||
| مکان نزول = [[مدینه]] | |||
| موضوع = عبادی | |||
| درباره = مواظبت بر [[نماز]] | |||
| سایر = | |||
| آیات مرتبط= [[آیه ۹ سوره مؤمنون]]. | |||
}} | |||
'''آیه ۲۳۸ سوره بقره''' نسبت به اهتمام بر نمازها به ویژه [[نماز ظهر]] سفارش می‌کند. در برخی [[حدیث|احادیث]] منظور از محافظت بر [[نماز]]، به پا داشتن آن در [[نمازهای یومیه#تعداد رکعات و زمان نمازهای یومیه|اوّل وقت]] تفسیر شده است. نقل است که عده‌ای از مسلمانانِ مدینه به جهت شدت گرمای هوای ظهر در [[نماز جماعت]] شرکت نمی‌کردند، که این [[آیه]] نازل شد.<br> | |||
[[تفسیر قرآن|مفسران]] احتمالات مختلفی در تفسیر «صَلاة وُسطی» (نماز میانه) ارائه کرده و برای هر یک از [[نمازهای یومیه]] وجهی ذکر نموده‌اند که مصداق صلاة وسطی باشد. در روایتی از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] -مطابق با [[اسباب نزول|شأن نزول]] آیه- مصداق آن، نماز ظهر معرفی شده است. | |||
==جایگاه و معنی واژگان== | |||
آیه ۲۳۸ [[سوره بقره]] بر اهمیت [[نماز]] و مواظبت بر آن به ویژه نماز میانه ([[نماز ظهر]]) تأکید دارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۲۰۶.</ref> | |||
از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده که منظور از محافظت بر نماز، به پا داشتن آن در [[نمازهای یومیه#تعداد رکعات و زمان نمازهای یومیه|اوّل وقت]] است؛ طوری‌که چیزی او را از نماز غافل نسازد<ref>عیاشی، التفسیر، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۱۲۷.</ref> و منظور از قنوت [در قُومُوا لِلّهِ قانِتین] دعایی است که در حال [[واجبات نماز#تعریف|قیام]] در نماز خوانده می‌شود.<ref>راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۱۱۵.</ref><br> | |||
«حافِظوا» از حفظ به‌معنی مواظبت، «وُسطی» مؤنث اَوسط به‌معنی میانه<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۵۹۸.</ref> و «قانِتین» از قنوت، به‌معنی اطاعت خاضعانه آمده است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات، ۱۴۱۲ق، ص۶۸۴.</ref> | |||
{{گفت و گو | |||
| عرض = ۱۰۰ | |||
| شکل بندی عنوان = line-height:200%; font-size:115%; font-weight: normal; | |||
| شکل بندی ستون راست = text-align:center; line-height:170% | |||
| شکل بندی آدرس = font-size:75%; | |||
| تورفتگی = ۰ | |||
| تراز = وسط | |||
| عنوان = {{عربی|اندازه=۱۰۰%|«حَافِظُوا عَلَی الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَیٰ وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِینَ»}}|در انجام [به موقع و کامل] همه نمازها، (به خصوص) نماز میانه [نماز ظهر] کوشا باشید! و از روی خضوع و اطاعت، برای خدا به پا خیزید.<ref>سوره بقره، آیه ۲۳۸، ترجمه مکارم شیرازی.</ref> | |||
}} | |||
==شأن نزول== | |||
{{جعبه نقل قول| عنوان = [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] | |||
| نقل‌قول = «[[شیطان]] پیوسته از [[ایمان|مؤمنی]] که بر نمازهای پنج‌گانه مواظبت کند در هراس است؛ پس چون آنها را ضایع گرداند، بر وی جرأت یافته و او را به گناهان کبیره می‌کشاند.»<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۶۹.</ref>| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | |||
جمعی از [[منافق|منافقان]] گرمی هوا را بهانه برای ایجاد تفرقه در صفوف [[مسلمان|مسلمین]] قرار داده و در [[نماز جماعت]] شرکت نمی‌کردند. به دنبال آنها بعضی از مؤمنین نیز از شرکت در نماز جماعت ظهر خودداری نموده و تعداد نمازگزاران کم شد؛<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۲۰۵.</ref> از [[زید بن ثابت]] نقل شده کاهش نمازگزاران به اندازه‌ای بود که گاهی پشت سر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] یک یا دو صف بیشتر تشکیل نمی‌شد. رسول خدا(ص) از این جهت ناراحت بود و آنها را تهدید به مجازات نمود. در اینجا این آیه نازل شد<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۵۹۸؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۰۱.</ref> و اهمیت برپایی نماز ظهر (با جماعت) را تاکید کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۲۰۵.</ref> | |||
==مراد از صلاة وسطی== | |||
[[تفسیر قرآن|مفسران]] احتمالات مختلفی در تفسیر «صَلاةُ الوُسطی» (نماز میانه) ارائه نموده‌اند؛ [[فضل بن حسن طبرسی|شیخ طبرسی]] در [[مجمع البیان]] شش قول را به همراه وجه آنها آورده و هر یک از [[نمازهای یومیه]] را به‌عنوان احتمال مصداق صلاة وسطی ذکر کرده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۵۹۹-۶۰۰.</ref> همچنین این قول را بیان کرده که صلاة وسطی در میان نمازها -همچون [[شب قدر]] در میان شبهای [[رمضان]]- مخفی است، تا نسبت به همه نمازها مواظبت شود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۶۰۰.</ref> | |||
[[سید عبدالحسین طیب]] از دیگر مفسران، همه این اقوال را اجتهاد در مقابل نصّ شمرده و معتقد است، مراد از صلاة وسطی در [[حدیث|احادیث معصومان]] بیان شده است؛<ref>طیب، اطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۴۸۶.</ref> | |||
از جمله در [[الکافی (کتاب)|کتاب کافی]] و [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|فقیه]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل است که حضرت منظور از نماز وسطی را نماز ظهر معرفی نمودند؛ چراکه این نماز بین دو نمازِ روز ([[نماز صبح|صبح]] و [[نماز عصر|عصر]]) قرار گرفته و نماز ظهر اولین نمازی بود که پیامبر اکرم(ص) اقامه نمود.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۷۱؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق ج۱، ص۱۹۶.</ref><br> | |||
تأکید روی نماز ظهر را به این جهت دانسته‌اند که مسلمانان بر اثر گرمی هوای نیمروز تابستان یا گرفتاری‌های شدید کسب و کار، نسبت به آن کمتر اهمیت می‌دادند.<ref>تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۲۰۷.</ref> | |||
==پانویس== | |||
{{پانوشت}} | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||