پرش به محتوا

سیده نفیسه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۴۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۷ سپتامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
| نقش =
| نقش =
| کنیه =
| کنیه =
| زادروز =[[۱۱ ربیع‌الاول]] [[سال ۱۴۵ق]]
| زادروز =[[۱۱ ربیع‌الاول]] [[سال ۱۴۵ هجری قمری|سال ۱۴۵ق]]
| زادگاه =[[مکه]]
| زادگاه =[[مکه]]
| درگذشت =[[رمضان]] [[سال ۲۰۸]]
| درگذشت =[[رمضان]] [[سال ۲۰۸ هجری قمری|سال ۲۰۸ق]]
| مدفن =[[مصر]]
| مدفن =[[مصر]]
| محل زندگی =[[مدینه]]
| محل زندگی =[[مدینه]]
خط ۱۴: خط ۱۴:
| پدر =[[حسن بن زید بن حسن]]
| پدر =[[حسن بن زید بن حسن]]
| مادر =
| مادر =
| همسران =[[اسحاق مؤتمن]]
| همسران =[[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق مؤتمن]]
| فرزندان = قاسم و ام‌کلثوم
| فرزندان = قاسم و ام‌کلثوم
| طول عمر =۶۳سال
| طول عمر =۶۳سال
خط ۲۷: خط ۲۷:
نفیسه‌خاتون در [[مکه]] به دنیا آمد و در [[مدینه]] بزرگ شد.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۸، ص۴۴.</ref> گفته‌اند خانه‌ای که نفیسه در [[مدینه]] در آن زندگی می‌کرد، در غرب مدینه و مقابل خانه‌ای بود که به [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] تعلق داشت.<ref>گلی‌زواره، بانوی کرامت، ۱۳۸۲ش، ص۳۸.</ref> در کتاب الدر المنثور فی طبقات ربات الخدور، از کتاب اسعاف الراغبین نقل شده که نفیسه در [[سال ۱۴۵ هجری قمری|سال ۱۴۵ق]] متولد شده است.<ref> فوّاز العاملی، الدر المنثور، ۱۳۱۲ق، ص۵۲۱.</ref>[[عزیزالله عطاردی|عزیز الله عطاردی]] تولد او را در [[۱۱ ربیع‌الاول]] همان سال ذکر کرده است.<ref>عطاردی، گوهر خاندان امامت، ۱۳۷۳ش، ص۷.</ref>  
نفیسه‌خاتون در [[مکه]] به دنیا آمد و در [[مدینه]] بزرگ شد.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۸، ص۴۴.</ref> گفته‌اند خانه‌ای که نفیسه در [[مدینه]] در آن زندگی می‌کرد، در غرب مدینه و مقابل خانه‌ای بود که به [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] تعلق داشت.<ref>گلی‌زواره، بانوی کرامت، ۱۳۸۲ش، ص۳۸.</ref> در کتاب الدر المنثور فی طبقات ربات الخدور، از کتاب اسعاف الراغبین نقل شده که نفیسه در [[سال ۱۴۵ هجری قمری|سال ۱۴۵ق]] متولد شده است.<ref> فوّاز العاملی، الدر المنثور، ۱۳۱۲ق، ص۵۲۱.</ref>[[عزیزالله عطاردی|عزیز الله عطاردی]] تولد او را در [[۱۱ ربیع‌الاول]] همان سال ذکر کرده است.<ref>عطاردی، گوهر خاندان امامت، ۱۳۷۳ش، ص۷.</ref>  


نسبش از جانب پدر با سه واسطه به [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن مجتبی(ع)]] می‌رسد.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲.</ref> پدرش [[حسن بن زید بن حسن|حسن بن زید]] از جانب [[منصور عباسی]] ۵ سال حاکم مدینه بود اما او را عزل و زندانی کرد.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲.</ref> مقریزی از کتاب الروضة الانیسه بفضل مشهد السیده نفیسه، نقل کرده که مادرش [[ام ولد]] بود.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۳۷.</ref>
نسبش از جانب پدر با سه واسطه به [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن مجتبی(ع)]] می‌رسد.<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲.</ref> پدرش [[حسن بن زید بن حسن|حسن بن زید]] از جانب [[منصور عباسی]] ۵ سال حاکم مدینه بود اما او را عزل و زندانی کرد.<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲.</ref> مقریزی از کتاب الروضة الانیسه بفضل مشهد السیده نفیسه، نقل کرده که مادرش [[ام ولد]] بود.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۳۷.</ref>


=== ازدواج ===
=== ازدواج ===
خط ۴۰: خط ۴۰:


=== جایگاه معنوی===
=== جایگاه معنوی===
برخی گزارش‌ها از [[عبادت]]، [[زهد]] و [[سخاوت]] سیده نفیسه سخن گفته‌اند و آورده‌اند که او مال زیادی داشت و به مردم به ویژه درماندگان و بیماران کمک می‌کرد.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲؛ محمد الحسون، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق،ص۶۲۶-۶۲۸.</ref> وی ۳۰  سفر [[حج]] رفته بود.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج‏۸، ص۴۴؛ مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۳۹.</ref> به گزارش منابع اهل [[تهجد]] بود و بسیار [[روزه]] می‌گرفت.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۳۹.</ref> همچنین نقل شده که وی قبری را برای خود حفر کرده بود که هر روز داخل آن می‌رفت [[نماز]] می‌گزارد و [[قرآن]] را ختم می‌کرد.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۱۲۶.</ref>یک‌صد و نود ختم قرآن در آن قبر نمود. و برخی گفته‌اند: دو هزار ختم؛ و برخی یک‌هزار و نهصد ختم. <ref>شبلنجی، نورالابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار، به نقل از: حسینی طهرانی، نور ملکوت قرآن، ج۴، ص۴۸۹.</ref>
برخی گزارش‌ها از [[عبادت]]، [[زهد]] و [[سخاوت]] سیده نفیسه سخن گفته‌اند و آورده‌اند که او مال زیادی داشت و به مردم به ویژه درماندگان و بیماران کمک می‌کرد.<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲؛ محمد الحسون، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق،ص۶۲۶-۶۲۸.</ref> وی ۳۰  سفر [[حج]] رفته بود.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج‏۸، ص۴۴؛ مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۳۹.</ref> به گزارش منابع اهل [[تهجد]] بود و بسیار [[روزه]] می‌گرفت.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۳۹.</ref> همچنین نقل شده که وی قبری را برای خود حفر کرده بود که هر روز داخل آن می‌رفت [[نماز]] می‌گزارد و [[قرآن]] را ختم می‌کرد.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۱۲۶.</ref>یک‌صد و نود ختم قرآن در آن قبر نمود. و برخی گفته‌اند: دو هزار ختم؛ و برخی یک‌هزار و نهصد ختم. <ref>شبلنجی، نورالابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار، به نقل از: حسینی طهرانی، نور ملکوت قرآن، ج۴، ص۴۸۹.</ref>
به گزارش ناسخ التواریخ، سیده نفیسه نزد اهالی مصر به جایگاه بالایی دست یافت.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۱۲۰.</ref> ابونصر بخاری گفته است که مردم مصر برای اثبات دعاوی خود به نام  نفیسه‌خاتون [[سوگند]] یاد می‌کنند.<ref>ابونصر بخاری، سرالسلسلةالعلویه، ۱۳۸۱ق، ص۲۹.</ref> برخی از محققان مصری، علاقمندی اهالی مصر به وی را به خاطر زندگی زاهدانه‌اش می‌دانند.<ref>شیخ محمد صبان، إسعاف الراغبين، نسخه خطی، ص۸۱.</ref>
به گزارش ناسخ التواریخ، سیده نفیسه نزد اهالی مصر به جایگاه بالایی دست یافت.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ۱۳۵۲ش، ج۳، ص۱۲۰.</ref> ابونصر بخاری گفته است که مردم مصر برای اثبات دعاوی خود به نام  نفیسه‌خاتون [[سوگند]] یاد می‌کنند.<ref>ابونصر بخاری، سرالسلسلةالعلویه، ۱۳۸۱ق، ص۲۹.</ref> برخی از محققان مصری، علاقمندی اهالی مصر به وی را به خاطر زندگی زاهدانه‌اش می‌دانند.<ref>شیخ محمد صبان، إسعاف الراغبين، نسخه خطی، ص۸۱.</ref>


خط ۴۶: خط ۴۶:


===جایگاه علمی===
===جایگاه علمی===
سیده نفیسه با [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و حدیث آشنا بود<ref>الوردانی، الشیعه فی مصر، ۱۴۱۴ق، ص۱۰۹.</ref> برخی از عالمان حدیث او را نقل می‌کردند.<ref>ابن خلکان، وفیات الاعیان، دارصادر، ج۵، ص۴۲۳ـ۴۲۴.</ref> [[محمد بن ادریس شافعی]] (یکی از فقهای [[مذاهب چهارگانه اهل سنت]]) از او حدیث اخذ می‌کرد<ref> شبلنجی، نورالابصار، قاهره، ص۲۵۶؛ فوّاز العاملی، الدر المنثور، ۱۳۱۲ق، ص۵۲۱.</ref> و [[احمد بن حنبل]](پیشوای [[حنابله]]) در مجالس نقل حدیث او شرکت می‌کرد.<ref> عطاردی، گوهر خاندان امامت، ۱۳۷۳ش، ص۱۲، ۲۹؛ ابوکف، آل بیت النبی فی مصر، ۱۹۷۵م، ص۱۰۷</ref> هنگامی که محمد بن ادریس شافعی از دنیا رفت جنازه او را در منزل سیده نفیسه بردند و او در [[نماز میت]] شرکت کرد.<ref>ابن عماد حنبلی، شذرات الذهب، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۳؛ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۵، ص۴۲۴؛ فوّاز العاملی، الدر المنثور، ۱۳۱۲ق، ص۵۲۱.</ref>
سیده نفیسه با [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و حدیث آشنا بود<ref>الوردانی، الشیعه فی مصر، ۱۴۱۴ق، ص۱۰۹.</ref> برخی از عالمان حدیث او را نقل می‌کردند.<ref>ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، دارصادر، ج۵، ص۴۲۳ـ۴۲۴.</ref> [[محمد بن ادریس شافعی]] (یکی از فقهای [[مذاهب چهارگانه اهل سنت]]) از او حدیث اخذ می‌کرد<ref> شبلنجی، نورالابصار، قاهره، ص۲۵۶؛ فوّاز العاملی، الدر المنثور، ۱۳۱۲ق، ص۵۲۱.</ref> و [[احمد بن حنبل]](پیشوای [[حنابله]]) در مجالس نقل حدیث او شرکت می‌کرد.<ref> عطاردی، گوهر خاندان امامت، ۱۳۷۳ش، ص۱۲، ۲۹؛ ابوکف، آل بیت النبی فی مصر، ۱۹۷۵م، ص۱۰۷</ref> هنگامی که محمد بن ادریس شافعی از دنیا رفت جنازه او را در منزل سیده نفیسه بردند و او در [[نماز میت]] شرکت کرد.<ref>ابن‌عماد حنبلی، شذرات الذهب، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۳؛ ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، ج۵، ص۴۲۴؛ فوّاز العاملی، الدر المنثور، ۱۳۱۲ق، ص۵۲۱.</ref>


== کرامات==
== کرامات==
در برخی منابع [[کرامت]]هایی مانند شفای بیمار<ref>ابوکف، آل بیت النبی فی مصر، ۱۹۷۵م، ص۱۰۷؛ محلاتی، ریاحین الشریعه، دار الکتب الاسلامیه، ج۵، ص۸۷ـ۸۸؛ مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۱.</ref> و رهانیدن مصر و رود نیل از خشکسالی<ref>شبلنجی، نورالابصار، قاهره، ص۲۵۶؛ محلاتی، ریاحین الشریعه، دار الکتب الاسلامیه، ج۵، ص۸۵؛ مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۱.</ref> به سیده نفیسه نسبت داده شده است. جمال الدین بن تغری بُردی گفته است که کرامت ‎های او در همه‌جا معروف است.<ref>ابن تغری بردی، النجوم الزاهره، وزاره‌‌ال‍ث‍ق‍اف‍ه‌ و‌الارش‍اد‌ال‍ق‍وم‍ی‌، ج۲، ص۱۸۶</ref>  احمد ابوکف ملقب شدن نفیسه به کریمةالدارین را به این دلیل می‌داند که مردم مصر از وی در زمان زنده بودن و پس از مرگش کراماتی مشاهده کردند.<ref> ابوکف، آل بیت النبی فی مصر، ۱۹۷۵م، ص۱۰۷</ref> در برخی منابع کرامت هایی پس از مرگ وی نیز نقل شده است.<ref> برای نمونه برای نمونه رجوع کنید به: فوّاز العاملی، الدر المنثور، ۱۳۱۲ق، ص۵۲۲.</ref> [[ذبیح‌الله محلاتی]] در [[ریاحین الشریعة (کتاب)|ریاحین الشریعه]] پس از آنکه کراماتی برای نفیسه‌خاتون ذکر می‌کند، منبع آنچه را که در شرح‌حال وی ذکر کرده کتب [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] و قابل خدشه می‌داند.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، دار الکتب الاسلامیه، ج۵، ص۹۴.</ref>
در برخی منابع کرامت‌هایی مانند شفای بیمار<ref>ابوکف، آل بیت النبی فی مصر، ۱۹۷۵م، ص۱۰۷؛ محلاتی، ریاحین الشریعه، دار الکتب الاسلامیه، ج۵، ص۸۷ـ۸۸؛ مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۱.</ref> و رهانیدن مصر و رود نیل از خشکسالی<ref>شبلنجی، نورالابصار، قاهره، ص۲۵۶؛ محلاتی، ریاحین الشریعه، دار الکتب الاسلامیه، ج۵، ص۸۵؛ مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۱.</ref> به سیده نفیسه نسبت داده شده است. جمال الدین بن تغری بُردی گفته است که کرامت‌های او در همه‌جا معروف است.<ref>ابن‌تغری بردی، النجوم الزاهره، وزاره‌‌ال‍ث‍ق‍اف‍ه‌ و‌الارش‍اد‌ال‍ق‍وم‍ی‌، ج۲، ص۱۸۶.</ref>  احمد ابوکف ملقب شدن نفیسه به کریمةالدارین را به این دلیل می‌داند که مردم مصر از وی در زمان زنده بودن و پس از مرگش کراماتی مشاهده کردند.<ref> ابوکف، آل بیت النبی فی مصر، ۱۹۷۵م، ص۱۰۷.</ref> در برخی منابع کرامت‌هایی پس از مرگ وی نیز نقل شده است.<ref> برای نمونه برای نمونه رجوع کنید به: فوّاز العاملی، الدر المنثور، ۱۳۱۲ق، ص۵۲۲.</ref> [[ذبیح‌الله محلاتی]] در [[ریاحین الشریعة (کتاب)|ریاحین الشریعه]] پس از آنکه کراماتی برای نفیسه‌خاتون ذکر می‌کند، منبع آنچه را که در شرح‌حال وی ذکر کرده کتب [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] و قابل خدشه می‌داند.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، دار الکتب الاسلامیه، ج۵، ص۹۴.</ref>


==وفات و آرامگاه==
==وفات و آرامگاه==
نفیسه‌خاتون در [[رمضان]] [[سال ۲۰۸ هجری قمری|سال ۲۰۸ق]] از دنیا رفته است.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲؛ ابن خلکان، وفیات الاعیان، دارالثقافه، ج۵، ص۴۲۴؛ مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۰.</ref> از زینب دختر یحیی مُتوَّج، برادرزاده نفیسه نقل شده است که نفیسه در اوّل روز [[رجب]] مریض شد و بیماری‌اش تا دهه دوم ماه [[رمضان]] ادامه یافت.<ref>نگاه کنید به حسینی طهرانی، روح ملکوت قرآن، ج۴، ص۴۹۱-۴۹۲.</ref> [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق مؤتمن]] می‌خواست جنازه همسرش را به [[مدینه]] ببرد اما به درخواست اهالی مصر او را در همانجا دفن کرد.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲؛ فوّاز العاملی، الدر المنثور، ۱۳۱۲ق، ص۵۲۱.</ref> مقریزی گفته است مردم مصر از اسحاق خواستند تا وی را به خاطر [[برکت]] در مصر دفن کند.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۰.</ref> اما بر اساس برخی منابع اسحاق نپذیرفت. اهالی مصر نزد حاکم مصر رفتند و از او خواستند اسحاق را از انتقال جنازه همسرش به مدینه منصرف کند. واسطه قراردادن حاکم مؤثر واقع نشد٬ آنان اموالی را فراهم کردند و به اسحاق دادند و از او خواستند تا با درخواستشان موافقت کند٬ اما اسحاق نپذیرفت. ولی سرانجام به دفن همسرش در مصر رضایت داد٬ گفته‌اند اسحاق به سبب رؤیایی که دیده بود تن به خواسته مردم مصر داد. بنابر این رؤیا، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول اکرم]] به او گفته بود که همسرت را در همین‌جا به خاک بسپار.<ref>شبلنجی، نورالابصار، قاهره، ص۲۵۸؛ ابوکف، آل بیت النبی فی مصر، ۱۹۷۵م، ص۱۰۴؛ شیخ محمد صبان، إسعاف الراغبين، نسخه خطی، ص۸۱؛ قمی، منتهی الامال، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۱۴۱۸؛ محمد الحسون، اعلام النساء، ص۱۸۹.</ref>
نفیسه‌خاتون در [[رمضان]] [[سال ۲۰۸ هجری قمری|سال ۲۰۸ق]] از دنیا رفته است.<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲؛ ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، دارالثقافه، ج۵، ص۴۲۴؛ مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۰.</ref> از زینب دختر یحیی مُتوَّج، برادرزاده نفیسه نقل شده است که نفیسه در اوّل روز [[رجب]] مریض شد و بیماری‌اش تا دهه دوم ماه [[رمضان]] ادامه یافت.<ref>نگاه کنید به حسینی طهرانی، روح ملکوت قرآن، ج۴، ص۴۹۱-۴۹۲.</ref> [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق مؤتمن]] می‌خواست جنازه همسرش را به [[مدینه]] ببرد اما به درخواست اهالی مصر او را در همانجا دفن کرد.<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲؛ فوّاز العاملی، الدر المنثور، ۱۳۱۲ق، ص۵۲۱.</ref> مقریزی گفته است مردم مصر از اسحاق خواستند تا وی را به خاطر [[برکت]] در مصر دفن کند.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۰.</ref> اما بر اساس برخی منابع اسحاق نپذیرفت. اهالی مصر نزد حاکم مصر رفتند و از او خواستند اسحاق را از انتقال جنازه همسرش به مدینه منصرف کند. واسطه قراردادن حاکم مؤثر واقع نشد٬ آنان اموالی را فراهم کردند و به اسحاق دادند و از او خواستند تا با درخواستشان موافقت کند٬ اما اسحاق نپذیرفت. ولی سرانجام به دفن همسرش در مصر رضایت داد٬ گفته‌اند اسحاق به سبب رؤیایی که دیده بود تن به خواسته مردم مصر داد. بنابر این رؤیا، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول اکرم]] به او گفته بود که همسرت را در همین‌جا به خاک بسپار.<ref>شبلنجی، نورالابصار، قاهره، ص۲۵۸؛ ابوکف، آل بیت النبی فی مصر، ۱۹۷۵م، ص۱۰۴؛ شیخ محمد صبان، إسعاف الراغبين، نسخه خطی، ص۸۱؛ قمی، منتهی الامال، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۱۴۱۸؛ محمد الحسون، اعلام النساء، ص۱۸۹.</ref>


[[پرونده:بارگاه سیده نفیسه 1.jpg|left|بندانگشتی|بارگاه سیده نفیسه در [[قاهره]]]]
[[پرونده:بارگاه سیده نفیسه 1.jpg|left|بندانگشتی|بارگاه سیده نفیسه در [[قاهره]]]]
سیده نفیسه در خانه خود در مکانی که به درب السباع و درب یزرب شناخته می‌شد، دفن گردید.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۰.</ref> مقریزی مدفن او را یکی از چهار مکانی{{یاد|چهار مکانی که در مصر به استجابت دعا شناخته می‌شوند. عبارتند از: زندان یوسف نبی، مسجد حضرت موسی، اتاقکی در مسجد اقدام قرافه و مدفن سیده نفیسه(مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۰.)}} دانسته که در مصر به [[استجابت دعا]] معروف‌اند.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۰.</ref> همچنین نقل کرده که اولین کسی که بر مزار او بنایی ساخت عبیدالله بن سری بن حکم، امیر مصر بود و تاریخ آن در کتیبه‌ای که بر ورودی [[ضریح]] نصب شده  ربیع‌الثانی سال ۴۸۲ق درج شده است.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۱-۶۴۲.</ref> و در سال ۵۳۲ق حافظ خلیفه آن را تجدید بنا کرد و بر آن ضریح و قبه‌ای ساخت.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۲.</ref> یاقوت حموی(جغرافی‌دان قرن هفتم) از قبه‌ای بر قبر او در آن زمان خبر داده است.<ref> حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۱۴۲.</ref> مرقد سیده نفیسه از اماکن معروف زیارتی در [[مصر]] است.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۸، ص۴۴.</ref> ابن کثیر که [[زیارت قبور|زیارت اهل قبور]] را شرک می‌دانسته می‌گوید: اهالی مصر درباره او سخنانی به کار می‌برند که منجر به [[کفر]] و [[شرک]] می‌شود. از گفته او به دست می‌آید که مردم [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] مصر در آن زمان برای نفیسه‌خاتون احترام ویژه‌ای قائل بوده و به زیارت قبر وی می‌رفته‌اند.<ref>رجوع کنید به: ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲.</ref> همچنین از گزارش ذهبی که به مصریان نسبت می‌دهد که از او درخواست آمرزش می‌کنند، به دست می‌آید که اهالی مصر به او متوسل می‌شده‌اند.<ref>ابن عماد حنبلی، شذرات الذهب، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۳.</ref>
سیده نفیسه در خانه خود در مکانی که به درب السباع و درب یزرب شناخته می‌شد، دفن گردید.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۰.</ref> مقریزی مدفن او را یکی از چهار مکانی{{یاد|چهار مکانی که در مصر به استجابت دعا شناخته می‌شوند. عبارتند از: زندان یوسف نبی، مسجد حضرت موسی، اتاقکی در مسجد اقدام قرافه و مدفن سیده نفیسه(مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۰.)}} دانسته که در مصر به [[استجابت دعا]] معروف‌اند.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۰.</ref> همچنین نقل کرده که اولین کسی که بر مزار او بنایی ساخت عبیدالله بن سری بن حکم، امیر مصر بود و تاریخ آن در کتیبه‌ای که بر ورودی [[ضریح]] نصب شده  ربیع‌الثانی سال ۴۸۲ق درج شده است.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۱-۶۴۲.</ref> و در سال ۵۳۲ق حافظ خلیفه آن را تجدید بنا کرد و بر آن ضریح و قبه‌ای ساخت.<ref>مقریزی، الخطط المقریزیه، ۱۹۹۸م، ج۳، ص۶۴۲.</ref> یاقوت حموی(جغرافی‌دان قرن هفتم) از قبه‌ای بر قبر او در آن زمان خبر داده است.<ref> حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۱۴۲.</ref> مرقد سیده نفیسه از اماکن معروف زیارتی در [[مصر]] است.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۸، ص۴۴.</ref> ابن‌کثیر که [[زیارت قبور|زیارت اهل قبور]] را شرک می‌دانسته می‌گوید: اهالی مصر درباره او سخنانی به کار می‌برند که منجر به [[کفر]] و [[شرک]] می‌شود. از گفته او به دست می‌آید که مردم [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] مصر در آن زمان برای نفیسه‌خاتون احترام ویژه‌ای قائل بوده و به زیارت قبر وی می‌رفته‌اند.<ref>رجوع کنید به: ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۶۲.</ref> همچنین از گزارش ذهبی که به مصریان نسبت می‌دهد که از او درخواست آمرزش می‌کنند، به دست می‌آید که اهالی مصر به او متوسل می‌شده‌اند.<ref>ابن‌عماد حنبلی، شذرات الذهب، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۳.</ref>


اهالی مصر از سال ۸۸۹ق در عصر ملک اشرف قایتبای (حکومت ۸۷۲-۹۰۱ق) از سلسله ممالیک چَرکَسی سالروز تولد سیده نفیسه را جشن می‌گیرند. در شب تولد او جمعیت بسیاری از شیعیان و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] تا پاسی از شب در حرمش به مولودیه‌خوانی و شادی می‌پردازند. مردم مصر برای برآوردن حاجات خود به سیده نفیسه [[توسل|متوسل]] می‌شوند و برای [[تبرک]]٬ [[ضریح]] را می‌بوسند. همچنین برگزاری جشن‌های ازدواج در اطراف مرقد او و طواف عروس در حرم او مرسوم است.<ref>الوردانی، الشیعه فی مصر، ۱۴۱۴ق، ص۱۱۰، ۱۱۳.</ref>
اهالی مصر از سال ۸۸۹ق در عصر ملک اشرف قایتبای (حکومت ۸۷۲-۹۰۱ق) از سلسله ممالیک چَرکَسی سالروز تولد سیده نفیسه را جشن می‌گیرند. در شب تولد او جمعیت بسیاری از شیعیان و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] تا پاسی از شب در حرمش به مولودیه‌خوانی و شادی می‌پردازند. مردم مصر برای برآوردن حاجات خود به سیده نفیسه [[توسل|متوسل]] می‌شوند و برای [[تبرک]]٬ [[ضریح]] را می‌بوسند. همچنین برگزاری جشن‌های ازدواج در اطراف مرقد او و طواف عروس در حرم او مرسوم است.<ref>الوردانی، الشیعه فی مصر، ۱۴۱۴ق، ص۱۱۰، ۱۱۳.</ref>
خط ۷۷: خط ۷۷:


== تک‌نگاری‌ها==
== تک‌نگاری‌ها==
درباره سیده نفیسه کتاب‌هایی به زبان عربی و فارسی نوشته شده است. کتاب التحفة الانسیه من مآثر النفیسه درباره کرامت‌های او و کتاب السیده نفیسه (نویسنده:توفیق ابوعلم) به زبان عربی نوشته شده‌اند. همچنین [[عزیزالله عطاردی]] کتاب گوهر خاندان امامت یا زندگی‌نامه سیده النفیسه و غلامرضا گلی‌زواره کتاب بانوی باکرامت را درباره وی نوشته‌ است.<ref>[https://www.adinehbook.com/gp/product/9649458522 بانوی با کرامت، شرح حال و ذکر کرامات سیده نفیسه نواده امام حسن مجتبی(ع)] سایت آدینه بوک </ref>
درباره سیده نفیسه کتاب‌هایی به زبان عربی و فارسی نوشته شده است. کتاب التحفة الانسیه من مآثر النفیسه درباره کرامت‌های او و کتاب السیده نفیسه (نویسنده: توفیق ابوعلم) به زبان عربی نوشته شده‌اند. همچنین [[عزیزالله عطاردی]] کتاب گوهر خاندان امامت یا زندگی‌نامه سیده النفیسه و غلامرضا گلی‌زواره کتاب بانوی باکرامت را درباره وی نوشته‌ است.<ref>[https://www.adinehbook.com/gp/product/9649458522 بانوی با کرامت، شرح حال و ذکر کرامات سیده نفیسه نواده امام حسن مجتبی(ع)] سایت آدینه بوک </ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۸۶: خط ۸۶:


==منابع==
==منابع==
{{ستون|۲}}
{{منابع}}
* ابن تغری بردی، جمال الدین، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و قاهرة، قاهرة، وزاره‌‌ال‍ث‍ق‍اف‍ه‌ و‌الارش‍اد‌ال‍ق‍وم‍ی‌، بی‌تا.
* ابن‌تغری بردی، جمال الدین، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و قاهرة، قاهرة، وزاره‌‌ال‍ث‍ق‍اف‍ه‌ و‌الارش‍اد‌ال‍ق‍وم‍ی‌، بی‌تا.
* ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، تحقیق احسان عباس، بیروت، دارالثقافه، بی‌تا.
* ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، تحقیق احسان عباس، بیروت، دارالثقافه، بی‌تا.
* ابن عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، تحقیق: ارناووط، دمشق-بیروت، ۱۹۸۶م/۱۴۰۶ق.
* ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، تحقیق: ارناووط، دمشق-بیروت، ۱۹۸۶م/۱۴۰۶ق.
* ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
* ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
* ابوکف، احمد، آل بیت النبی فی مصر، قاهرة، دارمعارف، ۱۹۷۵م.
* ابوکف، احمد، آل بیت النبی فی مصر، قاهرة، دارمعارف، ۱۹۷۵م.
* ابونصر بخاری، سهل بن عبدالله، سِرّ السلسلة العلویّة، تحقیق سید محمدباقر بحر العلوم، نجف، المکتبة‌ الحیدریة، ۱۳۸۱ق.
* ابونصر بخاری، سهل بن عبدالله، سِرّ السلسلة العلویّة، تحقیق سید محمدباقر بحر العلوم، نجف، المکتبة‌ الحیدریة، ۱۳۸۱ق.