ختم قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

در روایات، ثواب‌ها و برکات زیادی برای ختم قرآن بیان شده است.<ref> شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، ج۳، ص۳۷۳ـ۳۷۵.</ref> که برخی منحصر به زمان‌های خاص مانند [[رمضان|ماه رمضان]] یا مکان‌های خاص مانند [[مکه]] مکرمه‌اند و برخی درباره تمام زمان‌ها و مکان‌ها هستند.<ref> شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، ج۳، ص۳۸۴.</ref> در [[حدیث|روایات]] مختلفی [[ثواب و عقاب |ثواب]] ختم قرآن، یکی از معیارهای سنجش ثواب و پاداش تلاوت قرآن و دیگر اعمال معرفی شده است. برای نمونه، ثواب [[تلاوت|قرائت]] یک آیه در [[ماه رمضان]]<ref>عیون اخبارالرضا، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۶.</ref> یا سه بار تلاوت [[سوره توحید]] در سایر ماه‌ها<ref> امالی صدوق، ۱۴۱۷ق، ص۸۶.</ref> یا [[نماز]] خاصی در شب [[دوشنبه]]<ref> هر کس شب دوشنبه دو رکعت نماز بخواند و در هر رکعت آن یک حمد و هفت مرتبه [[سوره اخلاص|

در [[حدیث|حدیثی]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پیامبر(ص)]] آمده هر کس [[قرآن]] را ختم کند، گویی [[نبوت |نبوّت]] در جان او جای گرفته ولی به او [[وحی]] نمی‌شود.{{یاد|مَن خَتَمَ القُرآنَ فَکأَنَّما اُدرِجَتِ النُّبُوَّةُ بَینَ جَنبَیهِ، ولکنَّهُ لایُوحَی إلَیهِ؛ کسی که قرآن را ختم کند، گویا نبوّت در میان دو پهلویش قرار داده شده باشد، جز آن که به او وحی نمی‌گردد.}}<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۰۴.</ref> همچنین پیامبر(ص) فرمود: دعایِ ختم‌کننده قرآن، اجابت می‌شود.{{یاد|مَن خَتَمَ القُرآنَ فَلَهُ دَعوَةٌ مُستَجابَةٌ.}}<ref>مجمع الزّوائد، نورالدّین علی هیثمی مصری، ج۷، ص۲۵۶.</ref> از امام صادق(ع) روایت شده که ختم‌کننده قرآن دعایش مستجاب می‌شود.{{یاد| مَن خَتَمَهُ كانَت لَهُ دَعوَةٌ مُستَجابَةٌ مُؤَخَّرَةٌ أو مُعَجَّلَةٌ.}}<ref>علاّمه مجلسی، مرآة العقول، ج۱۲، ص۴۹۷.</ref>

[[تلاوت قرآن]]، آداب ظاهری (مانند [[طهارت]] و آراستگی)<ref>دائرة المعارف قرآن كريم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۶۱۵.</ref> و باطنی (مانند [[حضور قلب]] و تدبر)<ref>دائرة المعارف قرآن كريم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۶۱۸.</ref> و نیز احکامی (مانند [[وضو]] برای مسّ کتابت) دارد.<ref>دائرة المعارف قرآن كريم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۶۲۰.</ref> از آداب ویژه‌ ختم قرآن، ختم آن در [[جمعه (روز)|روز جمعه]]،<ref>مصباح المتهجد، ص۳۲۲.</ref> و [[روزه]]‌داری در روز ختم قرآن است.<ref>شرح المهذب نووی، ج۲، ص۱۶۸.</ref> و اینکه فرد پس از هر ختم، حتی اگر قصد ختم مجدد هم ندارد [[سوره فاتحه]] و پنج [[آیه]] نخست [[سوره بقره]] را قرائت و ختم قرآن را به فَتح آن (شروع مجدد تلاوت از ابتدای قرآن) متصل کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۰۵.</ref> ختم قرآن برای حاجیان در مدت اقامت در [[مکه]] سفارش شده است.<ref>حسینی، بهترین اعمال در سرزمین حج، ‌۱۳۹۲ش ص۱۸.</ref> در حدیثی آمده است: کسی که قرآن را در مکه ختم کند، تا پیش از مرگ، [[رسول اکرم]] و نیز جایگاه خود را در [[بهشت]] می‌بیند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۲.</ref> در برخی از روایات برای اهدای ثواب ختم قرآن به معصومان، پاداش‌هایی بیان شده است.<ref>کلینی، کافی،۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۸.</ref>  

همچنین برای مدت ختم قرآن آدابی روایت شده است؛ مانند نهی از ختم قرآن در کمتر از سه روز و سفارش به ختم آن در سه، پنج یا هفت روز.<ref> شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، ج۳، ص۳۷۷ و ص۳۸۴ـ۳۸۷.</ref> بر پایه روایتی ختم قرآن در شرایط عادی در کمتر از سه روز یا یک هفته پسندیده نیست؛<ref>کلینی، الکافی،۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۸ـ۶۱۹.</ref> چراکه در سنّت اسلامی به فهم آیات بیش از تکرار و تعدد [[تلاوت]] توجه شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۴.</ref> در روایتی از پیامبر(ص) نقل شده کسی که در کمتر از سه روز قرآن را ختم کند به فهم آیات دست نمی‌یابد<ref> کنز العمال، ج۱، ص۶۱۴.</ref> و چنین قرائتی از نظر [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] به خواندن شتابزده و بی‌توجه به آیات می‌انجامد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۷.</ref>{{یاد| إِنَّ الْقُرْآنَ لَا يُقْرَأُ هَذْرَمَةً وَ لَكِنْ يُرَتَّلُ تَرْتِيلًا فَإِذَا مَرَرْتَ بِآيَةٍ فِيهَا ذِكْرُ الْجَنَّةِ فَقِفْ عِنْدَهَا وَ سَلِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ الْجَنَّةَ وَ إِذَا مَرَرْتَ بِآيَةٍ فِيهَا ذِكْرُ النَّارِ فَقِفْ عِنْدَهَا وَ تَعَوَّذْ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ.«و هر آينه قرآن، با سرعت و شتاب خوانده نشود؛ بلکه به صورت ترتیل یعنی هموار و شمرده و با آهنگ خوش خوانده شود و هر گاه به آيه‌اى كه در آن نام [[بهشت]] برده شده است، گذر كنى، آن جا توقف کن و از [[خدا|خداى عزوجل]] بهشت را بخواه و چون به آيه‌اى كه در آن ذكر [[جهنم|دوزخ]] است گذر كنى، نزد آن بایست و از دوزخ به خدا پناه ببر.»

}} در حدیثی از [[امام رضا(ع)]] آمده است با اینکه می‌توانم قرآن را در کمتر از سه روز ختم کنم، این کار را نمی‌کنم تا قرائتم بدون تدبر نباشد. در عین حال، در [[رمضان |ماه رمضان]] سی تا چهل بار ختم قرآن مُجاز دانسته شده است.<ref> رجوع کنید به: کلینی، الکافی،۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۸.</ref>