نهج الفصاحه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''نهج الفصاحه'''، کتابی حاوی کلمات قصار و برخی خطبه‌های [[پیامبر اکرم(ص)]] در [[اخلاق]] و فضایل اخلاقی، که توسط [[ابوالقاسم پاینده]] گردآوری و ترجمه شده‌است.

علّت نامگذاری این مجموعه به نهج الفصاحه به سبب [[حدیث]] پیامبر (ص) است که فرموده‌اند: «انا افصح العرب؛ من فصیح‌ترین فرد عرب هستم».

ابوالقاسم پاینده مترجم، نویسنده و روزنامه‌نگار ایرانی. در ۱۲۸۷ش در نجف‌آبادِ اصفهان به دنیا آمد. پاینده مترجم و نویسنده‌ای پرکار بود. تسلط او بر زبان و ادب فارسی و عربی (وی با انگلیسی و فرانسه هم آشنایی داشت) و تجربة ممتدش در روزنامه‌نگاری، نثری روان و بی‌غلط به او بخشیده بود که ویژگی برجستة آثارش و باعث توفیق آنها بود. ترجمة او از قرآن، که اولین بار در ۱۳۳۶ش منتشر شد و نقطة عطفی در ترجمه‌های معاصر قرآن است، همچنان موفق و ممتاز به‌شمار می‌آید و می‌توان آن را مهم‌ترین اثر پاینده دانست. پاینده در ادبیات داستانی نیز بی‌نام نیست؛ او مجموعه‌هایی از داستان کوتاه و داستانهایی بلند منتشر کرد. پاینده مشاغل دولتی هم داشت و، بویژه در سالهای پس از شهریور ۱۳۲۰، به سیاست بی‌توجه نبود. پاینده در سالهای آخر حیات انزوا گزیده بود و تمام وقتش را به تحقیق و تألیف و ترجمه می‌گذراند. او در ۱۸ مرداد ۱۳۶۳ درگذشت. مدفن وی ابن‌بابویه است. از پاینده حدود چهل اثر منتشر شده‌است.<ref>حسینی، مالک، «پاینده ابوالقاسم»، ج۵، ذیل مدخل. دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی.</ref>

تاریخ طبری و مروج الذهب از ترجمه‌های مشهور اوست.<ref>«[https://www.cgie.org.ir/fa/news/130641/درگذشت-مترجم-و-نویسنده-توانا-ابوالقاسم-پاینده-(1363-ش) درگذشت مترجم و نویسنده توانا ابوالقاسم پاینده (۱۳۶۳ش)]»، سایت دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مرداد ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۸ شهریور ۱۴۰۲ش.</ref>

شادروان ابوالقاسم پاینده، در قلمرو فرهنگ دینی، آثار گران‌سنگی از خود برجای نهاد که یکی از آن‌ها، کتاب دو جلدی و پرارج نهج الفصاحه است. او در این کتاب، به گردآوری و ترجمه احادیث و کلمات قصار بازمانده از پیامبر بزرگوار اسلام (ص) همت گماشت. پاینده در مقدمه صد و هفتاد صفحه ای خود بر این کتاب، تاریخ اسلام و شیوه سخن گفتن رسول خدا صلی الله علیه و آله را به خوبی بررسی می‌کند<ref>سوری، محمد، «[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3282/4617/34092/ادیب-کوشا%22درگذشت-نویسنده-توانا،-ابوالقاسم-پاینده%22 ادیب کوشا(درگذشت نویسنده توانا، ابوالقاسم پاینده)]» سایت پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ بازدید: ۱۸ شهریور ۱۴۰۲ش.</ref>

این مجموعه مشتمل بر ۳۲۲۷ [[حدیث]] است به همراه دو ضمیمه: ضمیمه اول خطبه‌هایی از آن حضرت و ضمیمه دوم تمثیلات ایشان است. مؤلف همچنین مقدمه‌ای مفصل نگاشته‌است و در آن به تبیین انگیزه نگارش نهج الفصاحه، فصاحت پیامبر، تاریخ پیامبر و موضوعات دیگر پرداخته‌است. ترتیب و چینش احادیث این کتاب به ترتیب الفبایی و بر اساس حرف اول از کلمه آغازین حدیث است. در ترجمه‌ها و تنظیم‌های بعدی، احادیث کتاب را بر اساس موضوع آنها دسته‌بندی کرده‌اند.

وی نیز دربارهٔ محتوای احادیث نقل شده می‌نویسد:واگر با همه دقت … حدیثی ناسره در این میان آمده مشوش نیستم که چیزی به عمد بر پیمبر نبسته‌ام و نقل حدیث دیگران با علم به ضعف نکرده‌ام و هم مجوز دیگر داشته‌ام که مجموعهٔ ما احادیث حلال وحرام نیست، حدیث خیر وصلاح وکمال است وائمه سلف تساهل دراینگونه احادیث را به اتفاق روا داشته اندکه حدیث مشهورمی گوید: «هرکه شنودکار خیری ثوابی دارد وبه انجام آن پردازد، پاداش آن یابد وگرچه پیمبر نگفته باشد.»<ref>پاینده، نهج الفصاحه،انتشارات جاویدان ،۱۳۷۶ش، ص۱۴۳</ref>{{یاد| [[تسامح در ادله سنن]] قاعده‌ای فقهی و اصولی به معنای آسان‌گیری نسبت به مستندات احکام مستحب است. فقها بر اساس این قاعده، در ادله و مستندات احکام مستحب سخت‌گیری نمی‌کنند. مهم‌ترین دلیلی که مورد تکیهٔ عموم موافقان قاعده است، همان اخباری است که به «اخبار من بلغ» معروف‌اند و بر آن‌ها ادعای تواتر شده‌است}}

پاینده در پایان مقدمه بسیار طولانی و در عین حال تحقیقی و علمی چاپ دوم برخی از انتقادات را مطرح وبدانها پاسخ گفته مانند این که از این مجموعه (نهج الفصاحه) فهمیده می‌شود که پیامیر تعلیم دیده است وپاینده نیز در پاسخ یادآورشده که پیامبر به تصریح خودش افصح العرب بوده و همین کافی است که بتوان مجموعه ای از کلماتش ارا نهج الفصاحه نامید چرا که نهج طریقه (راه) روشن راست و سخنان افصح عرب، راه روشن فصاحت است.<ref>پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، ۱۳۵۶ش، مقدمه چاپ دوم، ص۱۶۱.</ref> وی هم چنان در پاسخ به این انتقاد که روایات فراوانی در این کتاب از منابع عامه (اهل سنت) نقل شده تصریح کرده که در اینگونه کتاب‌ها بحث از اختلاف شیعه و سنی نیست و محور تمام سخنان حضرت فضیلت و ترغیب به خیر و نکوهش رذائل اخلاقی است و افزوده که در طول تاریخ بسیاری از محدثان شیعی روایات فراوانی را از اهل سنت نقل کرده‌اند و[[اصول اربعمائه| اصول چهارصدگانه]] مایه [[کتب اربعه| اصول چهارگانه]] شده‌است.<ref>پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، ۱۳۵۶ش، مقدمه چاپ دوم، ص۱۶۲و۱۶۳.</ref>چنانچه مؤلفان [[اصول اربعمائه]] اگر جه مورد اعتماد وراستگو بودند اما همگی [[شیعه دوازده امامی]] نبوده‌اند<ref>. طوسی، الفهرست، ج۱، ص۲.</ref>{{یاد| لأن کثیرا من مصنفی أصحابنا و أصحاب الأصول ینتحلون المذاهب الفاسدة و إن کانت کتبهم معتمدة}}