۱۷٬۸۱۵
ویرایش
فضایل امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
تمیزکاری و خلاصه‌سازی
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) (تمیزکاری و خلاصه‌سازی) |
|||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
==فضایل قرآنی== | ==فضایل قرآنی== | ||
فضایل قرآنی، آیاتی از [[قرآن]] هستند که درباره امام علی(ع) [[نزول قرآن|نازل]] شده‌اند یا امام علی(ع) مصداق آنها معرفی شده است. از [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل شده است آن مقدار از قرآن كه درباره على(ع) نازل شده، درباره هيچ‌كس نازل نشده است.<ref> ابن‌منظور، مختصر تاریخ دمشق، ۱۴۰۲ق، ج۱۸، ص۱۱.</ref> همچنین ابن‌عباس از رسول خدا(ص) نقل کرده [[خدا]] آیه‌ای را نازل نکرد که در آن «یا أیها الذین آمنوا» باشد، مگر آنکه علی در رأس مؤمنان و امیر آنان است.<ref> حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۶۳-۷۱؛ شبلنجی، نورالابصار، الشریف الرضی، ج۱، ص۱۵۹.</ref> او نزول بیش از ۳۰۰ آیه را در مدح علی(ع) دانسته است.<ref> گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۱۴۰۴ق، ص۲۳۱؛ | فضایل قرآنی، آیاتی از [[قرآن]] هستند که درباره امام علی(ع) [[نزول قرآن|نازل]] شده‌اند یا امام علی(ع) مصداق آنها معرفی شده است. از [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل شده است آن مقدار از قرآن كه درباره على(ع) نازل شده، درباره هيچ‌كس نازل نشده است.<ref> ابن‌منظور، مختصر تاریخ دمشق، ۱۴۰۲ق، ج۱۸، ص۱۱.</ref> همچنین ابن‌عباس از رسول خدا(ص) نقل کرده [[خدا]] آیه‌ای را نازل نکرد که در آن «یا أیها الذین آمنوا» باشد، مگر آنکه علی در رأس مؤمنان و امیر آنان است.<ref> حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۶۳-۷۱؛ شبلنجی، نورالابصار، الشریف الرضی، ج۱، ص۱۵۹.</ref> او نزول بیش از ۳۰۰ آیه را در مدح علی(ع) دانسته است.<ref> گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۱۴۰۴ق، ص۲۳۱؛ قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۳۷.</ref> به گفته [[سید مرتضی عسکری|علامه عسکری]] دلیل اینکه با وجود این همه فضایل قرآنی، اما به نام حضرت علی در قرآن تصریح نشده این است که قرآن توسط حاکمان ستمگر و کسانی که آن را تیرباران کردند از تحریف محفوظ بماند چرا که ذکر جزییات در [[تورات]] و [[انجیل]] از اسباب مهم در تحریف‌های این دو کتاب است.<ref>[https://fa.alaskari.org «چرا نام امام علی (علیه‌السلام) در قرآن نیست؟»]، مرکز العلامة العسکری للدراسات الاسلامیه.</ref> برخی از فضایل قرآنی امام علی(ع) عبارت‌اند از: | ||
* [[آیه ولایت]]: [[آیه]] ۵۵ [[سوره مائده]] که می‌گوید [[خدا]]، پیامبر(ص) و کسانی که [[نماز]] را برپا می‌دارند و در حال [[رکوع]] [[زکات]] می‌دهند، بر مردم ولایت دارند.<ref>سوره مائده، آيه۵۵.</ref> مفسران شیعه و سنی، [[اسباب نزول|شأن نزول]] این آيه را [[خاتم‌بخشی|ماجرای خاتم‌بخشی]] حضرت علی(ع) دانسته‌اند که در حال [[رکوع]]، [[انگشتر]] خود را به [[فقیر]] بخشید.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۲۵؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۳؛ حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹.</ref> | * [[آیه ولایت]]: [[آیه]] ۵۵ [[سوره مائده]] که می‌گوید [[خدا]]، پیامبر(ص) و کسانی که [[نماز]] را برپا می‌دارند و در حال [[رکوع]] [[زکات]] می‌دهند، بر مردم ولایت دارند.<ref>سوره مائده، آيه۵۵.</ref> مفسران شیعه و سنی، [[اسباب نزول|شأن نزول]] این آيه را [[خاتم‌بخشی|ماجرای خاتم‌بخشی]] حضرت علی(ع) دانسته‌اند که در حال [[رکوع]]، [[انگشتر]] خود را به [[فقیر]] بخشید.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۲۵؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۳؛ حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹.</ref> | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
* [[آیه نصر]]: آیه ۶۲ [[سوره انفال ]] است. به نظر [[ناصر مکارم شیرازی| آیت‌الله مکارم شیرازی]]، هر مؤمنی که رسول اکرم(ص) را یاری کرده، مشمول این [[آیه]] است ولی تردیدی نیست که مصداق أکمل و فرد شاخص [[ایمان|مؤمنان]] در این آیه، حضرت علی(ع) است. <ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۳۱۲.</ref> او در کتاب [[آیات ولایت در قرآن]] تصریح کرده است که آيه نصر، يكى از آيات فضيلت امیرالمؤمنین(ع) است.<ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۳۰۷.</ref> | * [[آیه نصر]]: آیه ۶۲ [[سوره انفال ]] است. به نظر [[ناصر مکارم شیرازی| آیت‌الله مکارم شیرازی]]، هر مؤمنی که رسول اکرم(ص) را یاری کرده، مشمول این [[آیه]] است ولی تردیدی نیست که مصداق أکمل و فرد شاخص [[ایمان|مؤمنان]] در این آیه، حضرت علی(ع) است. <ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۳۱۲.</ref> او در کتاب [[آیات ولایت در قرآن]] تصریح کرده است که آيه نصر، يكى از آيات فضيلت امیرالمؤمنین(ع) است.<ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۳۰۷.</ref> | ||
* '''صراط مستقیم''': در روایات متعددی علی(ع) و [[ولایت امام علی(ع)]] همان صراط مستقیم در [[قرآن]] معرفی شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۱۶ و ۴۱۷ و ۴۳۳؛ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۹۲، ۲۷۹، ۲۸۰ و ۲۸۶؛ کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۱۷۷ ،۱۷۸، ۴۰۰، ۴۱۷ و ۴۳۳.</ref> | * '''صراط مستقیم''': در روایات متعددی علی(ع) و [[ولایت امام علی(ع)]] همان صراط مستقیم در [[قرآن]] معرفی شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۱۶ و ۴۱۷ و ۴۳۳؛ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۹۲، ۲۷۹، ۲۸۰ و ۲۸۶؛ کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۱۷۷ ،۱۷۸، ۴۰۰، ۴۱۷ و ۴۳۳.</ref> | ||
==فضایل روایی== | ==فضایل روایی== | ||
| خط ۶۳: | خط ۵۹: | ||
* [[لا فتی الا علی|لا فَتَى إِلّا عَلِی]]: این حدیث به‌معنای این است که جوانمردی جز علی وجود ندارد. برپایه منابع حدیثی و تاریخی، این حدیث را [[جبرئیل]] به‌علت فداکاری و شجاعت امام علی(ع) در [[غزوه احد|جنگ اُحُد]] بیان کرده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۱۰.</ref> این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده است.<ref>طبری، تاریخ الامم والملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۵۱۴.</ref> | * [[لا فتی الا علی|لا فَتَى إِلّا عَلِی]]: این حدیث به‌معنای این است که جوانمردی جز علی وجود ندارد. برپایه منابع حدیثی و تاریخی، این حدیث را [[جبرئیل]] به‌علت فداکاری و شجاعت امام علی(ع) در [[غزوه احد|جنگ اُحُد]] بیان کرده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۱۰.</ref> این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده است.<ref>طبری، تاریخ الامم والملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۵۱۴.</ref> | ||
*[[حدیث قسیم النار و الجنة]]: روایتی است از پیامبر اسلام(ص) که علی را تقسیم‌کننده [[بهشت]] و [[جهنم]] معرفی می‌کند.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۷و۸۶؛ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۱۴تا۴۱۸.</ref> این حدیث در منابع شیعه<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۷و۸۶؛ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۱۴تا۴۱۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۱۹۳تا۲۱۱.</ref> و اهل‌سنت<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌مغازلی، مناقب الامام علی بن ابیطالب(ع)، ۱۴۲۴ق، ص۱۰۷؛ خوارزمی، مناقب، ۱۴۱۱ق، ص۲۹۵؛ حَمّوئی جوینی، فرائدالسمطین، مؤسسه محمودی، ج۱، ص۳۲۵و۳۲۶.</ref> به‌صورت‌های مختلف و از راویان متعدد نقل شده است. | *[[حدیث قسیم النار و الجنة]]: روایتی است از پیامبر اسلام(ص) که علی را تقسیم‌کننده [[بهشت]] و [[جهنم]] معرفی می‌کند.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۷و۸۶؛ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۱۴تا۴۱۸.</ref> این حدیث در منابع شیعه<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۷و۸۶؛ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۱۴تا۴۱۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۱۹۳تا۲۱۱.</ref> و اهل‌سنت<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌مغازلی، مناقب الامام علی بن ابیطالب(ع)، ۱۴۲۴ق، ص۱۰۷؛ خوارزمی، مناقب، ۱۴۱۱ق، ص۲۹۵؛ حَمّوئی جوینی، فرائدالسمطین، مؤسسه محمودی، ج۱، ص۳۲۵و۳۲۶.</ref> به‌صورت‌های مختلف و از راویان متعدد نقل شده است. | ||
*[[حدیث خاصف النعل|حدیث خاصِف النَعل]] گفتاری از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] در بیان جایگاه و | *[[حدیث خاصف النعل|حدیث خاصِف النَعل]] گفتاری از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] در بیان جایگاه و فضایل امام علی(ع) است که امام را به‌جهت آنکه در آن لحظه مشغول پینه‌زدن کفش پیامبر(ص) بود، با لقب خاصف النعل خطاب قرار داد.<ref>ابن‌مردویه، مناقب علی بن ابیطالب، ۱۴۲۴ق، ص۱۶۲؛ احمد حنبل، مسند الامام احمد، ۱۴۲۱ق، ج۳، ص۴۸۰. </ref> | ||
روایات دیگری هم از پیامبر درباره فضایل امام علی(ع) نقل شده است؛ ازجمله «ضربت علی در جنگ خندق از عبادت جن و انس برتر است»؛<ref>حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۱۴.</ref> «هر کس علی را [[سب علی(ع)| | روایات دیگری هم از پیامبر درباره فضایل امام علی(ع) نقل شده است؛ ازجمله «ضربت علی در جنگ خندق از عبادت جن و انس برتر است»؛<ref>حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۱۴.</ref> «هر کس علی را [[سب علی(ع)| | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۳: | ||
== جعل فضایل حضرت علی(ع) برای دیگران == | == جعل فضایل حضرت علی(ع) برای دیگران == | ||
چنان‌که [[ | چنان‌که [[ابن‌ابی‌الحدید]] از [[محمد بن عبدالله اسکافی|ابوجعفر اِسکافی]] متکلم معتزلی قرن سوم قمری نقل کرده، [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] گروهی از [[صحابه]] و [[تابعین]] را مأمور کرده بود که احادیثی در نکوهش امام علی جعل کنند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۶۳.</ref> او در نامه‌ای از کارگزارانش خواست دوستداران [[عثمان بن عفان]] را شناسایی و به خود نزديک كنند و آنچه این افراد در فضيلت عثمان نقل مى‌كنند، برایش بنويسند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۴.</ref> به‌گفته على بن محمد مدائنى مورخ قرن سوم هجری قمری، مردم برای رسيدن به مال و منال در مدح عثمان حديث آوردند و نقل فضايل عثمان فراوانى گرفت؛<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۴.</ref> ازاین‌رو معاویه در نامه دیگری به کارگزارانش نوشت از مردم دعوت کنند كه فضايل [[صحابه]] و [[خلفای سه‌گانه]] را روايت كنند تا اینکه در فضيلت حضرت علی(ع) حديثى نباشد، مگر اينكه روايتى همانند آن در فضل خلفاى نخستين و صحابه بياورند يا ضد و مخالف آن را نقل كنند. وی این کار را مایه روشنایی چشم و وسیله‌ای برای نابودسازی راه وروش ابوتراب([مام علی(ع)] و شیعانش برشمرده است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۵.</ref> | ||
== انکار فضایل امام علی(ع)== | == انکار فضایل امام علی(ع)== | ||
[[ | [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] (۶۶۱-۷۲۸ق) پیشوای [[سلفیه]]، پاره‌ای از احادیثی که در فضیلت امام علی(ع) وارد شده را، مخدوش یا مجعول دانسته است.<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: ابن‌تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۸، ص۵۰-۸۶ و۱۲۲-۱۲۶ و ۱۶۴-۱۶۸.</ref> همچنین شاگردش اسماعیل بن عمر معروف به ابن‌کثیر دمشقی (۷۰۱-۷۷۴ق) گفته است آیه‌ای درخصوص علی(ع) به‌تنهایی نازل نشده و آیاتی که مطرح شده، درباره علی(ع) و چند تن دیگر است.<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۵۷.</ref> به‌باور وی روایاتی که در این خصوص از ابن‌عباس و دیگران نقل شده، صحیح نیستند.<ref>ابن‌کثیر، البدایة والنهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۵۷-۳۵۸.</ref> او همچنین سند بسیاری از احادیث فضائل امام علی را ضعیف دانسته است.<ref> نگاه کنید به ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۵۷و۳۵۸.</ref> | ||
ابن‌قَیِّم جوزی (درگذشت ۷۵۱ق)، دیگر شاگرد ابن‌تیمیه، امامت علی(ع) در [[غدیر خم]] را جعلی دانسته است؛<ref>ابن قیم، المنار المنیف، ۱۳۹۰ق، ص۵۷.</ref> با آنکه به‌گفته [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] حدیث غدیر در منابع شیعه و سنی به‌صورت [[تواتر|متواتر]] نقل شده است.<ref> امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۹.</ref> همچنین ابن‌جوزی (درگذشت ۵۹۷ق)، عالم [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، در کتاب الموضوعات، برخی از احادیث فضایل امام علی(ع) را به‌عنوان حدیثی جعلی آورده است.<ref>ابن‌جوزی، الموضوعات، ج۱، ص۳۳۸ به بعد.</ref> | ابن‌قَیِّم جوزی (درگذشت ۷۵۱ق)، دیگر شاگرد ابن‌تیمیه، امامت علی(ع) در [[غدیر خم]] را جعلی دانسته است؛<ref>ابن قیم، المنار المنیف، ۱۳۹۰ق، ص۵۷.</ref> با آنکه به‌گفته [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] حدیث غدیر در منابع شیعه و سنی به‌صورت [[تواتر|متواتر]] نقل شده است.<ref> امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۹.</ref> همچنین ابن‌جوزی (درگذشت ۵۹۷ق)، عالم [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، در کتاب الموضوعات، برخی از احادیث فضایل امام علی(ع) را به‌عنوان حدیثی جعلی آورده است.<ref>ابن‌جوزی، الموضوعات، ج۱، ص۳۳۸ به بعد.</ref> | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۳: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۸۶: | خط ۱۷۹: | ||
*نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، نشر صدوق، ۱۳۹۷ق. | *نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، نشر صدوق، ۱۳۹۷ق. | ||
*نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، تحقیق محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا. | *نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، تحقیق محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا. | ||
*[https://fa.alaskari.org «چرا نام امام علی (علیه‌السلام) در قرآن نیست؟»]، مرکز العلامة العسکری للدراسات الاسلامیه، مشاهده ۵ شهریور ۱۴۰۲ش. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||