Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
آیه استعاذه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
}} | }} | ||
'''آیه اِستعاذه''' (۹۸ [[سوره نحل]])، بیان‌گر آن است که هنگام [[تلاوت|تلاوت قرآن]] باید از [[وسوسه|وسوسه‌های شیطان]] به [[خدا]] پناه برد، تا از لغزش و اشتباه محفوظ ماند. [[استعاذه]] یعنی طلب پناهندگی و این پناهندگی را پناهندگیِ قلبی دانسته‌اند؛ یعنی انسان باید در دل احساس کند که به خدا پناه برده است. «رجیم» | '''آیه اِستعاذه''' (آیه ۹۸ [[سوره نحل]])، بیان‌گر آن است که هنگام [[تلاوت|تلاوت قرآن]] باید از [[وسوسه|وسوسه‌های شیطان]] به [[خدا]] پناه برد، تا از لغزش و اشتباه محفوظ ماند. [[استعاذه]] یعنی طلب پناهندگی و این پناهندگی را پناهندگیِ قلبی دانسته‌اند؛ یعنی انسان باید در دل احساس کند که به خدا پناه برده است. «رجیم» به‌معنای رانده‌شده، یادآور این مطلب است که [[شیطان]] به‌جهت [[تعصب]] و [[تکبر|غرورش]] از درگاه خدا رانده شد.<br> | ||
[[مجتهد|فقیهان]]، با استناد به این [[آیه]]، گفتنِ «اَعوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ» را در هنگام [[تلاوت|تلاوت قرآن]] و شروع قرائت نماز [[مستحب]] می‌دانند. در برخی [[حدیث|روایات]] الفاظی دیگر برای [[استعاذه]] همچون «أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیم» نقل شده است. | [[مجتهد|فقیهان]]، با استناد به این [[آیه]]، گفتنِ «اَعوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ» را در هنگام [[تلاوت|تلاوت قرآن]] و شروع قرائت نماز [[مستحب]] می‌دانند. در برخی [[حدیث|روایات]] الفاظی دیگر برای [[استعاذه]] همچون «أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیم» نقل شده است. | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
}} | }} | ||
==تفسیر == | ==تفسیر == | ||
به‌گفته [[فضل بن حسن طبرسی|شیخ طبرسی]] (وفات: [[سال ۵۴۸ هجری قمری|۵۴۸ق]])، استعاذه یعنی طلب پناهندگیِ مقام پایین‌تر از مقام بالاتر به‌صورت [[خضوع|خاضعانه]] و در این آیه، مقصود آن است که هنگام [[تلاوت|قرائت قرآن]] باید از وسوسه‌های شیطان به خدا پناه برد، تا از لغزش و اشتباه مصون ماند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۵۹۳.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] ([[سال ۱۲۸۱ هجری شمسی|۱۲۸۱]]- [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]]) این پناهندگی را پناهندگیِ قلبی می‌داند؛<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۳۴۳-۳۴۴.</ref> یعنی انسان باید در دل احساس کند که به خدا پناه برده و از هوا و هوسی که مانع فهم و درک صحیح است جدا می‌گردد، نه اینکه فقط آن را به زبان بگوید.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۱، ص۳۹۷.</ref> البته استعاذهٔ زبانی، مقدمه برای ایجاد آن حالت قلبی است.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۳۴۳-۳۴۴.</ref> | |||
برخی [[تفسیر قرآن|مفسران]] علت آوردن صفت «رجیم» برای شیطان را به یاد آوردن استکبار و تخلف او از فرمان خدا دانسته‌اند؛ یعنی هنگام تلاوت قرآن، استکبار، [[تکبر|غرور]] و [[تعصب]] را از خود دور کنید، تا سرنوشتی همچون شیطان رجیم پیدا نکنید.<ref>نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۹، ص۲۹۲.</ref> | برخی [[تفسیر قرآن|مفسران]] علت آوردن صفت «رجیم» برای شیطان را به یاد آوردن استکبار و تخلف او از فرمان خدا دانسته‌اند؛ یعنی هنگام تلاوت قرآن، استکبار، [[تکبر|غرور]] و [[تعصب]] را از خود دور کنید، تا سرنوشتی همچون شیطان رجیم پیدا نکنید.<ref>نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۹، ص۲۹۲.</ref> | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==استعاذه واجب است یا مستحب؟== | ==استعاذه واجب است یا مستحب؟== | ||
عالمان اسلامی، کلمه اِستعذْ را حمل بر استحباب می‌کنند؛ ازاین‌رو گفتنِ «اَعوذُ بِاللَّهِ...» برای [[تلاوت|تلاوت قرآن]] را [[مستحب]] می‌دانند.<ref> برای نمونه نگاه کنید: طبرسی، مجمع البیان، ۱۱۳۷۲ش، ج۶، ص۵۹۳؛ سیوطی، ۱۳۹۴ق، الاتقان، ج۱، ص۳۶۴؛ عبد، المیزان فی أحکام تجوید القرآن، ۲۰۰۵م، ص۳۷.</ref> [[مقدس اردبیلی]] (متوفای [[سال ۹۹۳ هجری قمری|۹۹۳ق]]) از [[مجتهد|فقیهان]] قرن دهم، نظر اکثر علما بر عدم وجوب و خالی بودن روایات از حکم وجوبِ استعاذه را، قرینه بر فهم استحباب از این آیه دانسته است.<ref>اردبیلی، زبدة البیان، المکتبة الجعفریة، ص۹۲-۹۳.</ref> با این حال برخی با استناد به ظاهر فعل امر (اِسْتَعِذ)، معتقد به [[واجب|وجوب]] استعاذه هنگام تلاوت قرآن هستند.<ref>سیوطی، الاتقان، ۱۳۹۴ق، ج۱، ص۳۶۴؛ عبد، المیزان فی أحکام تجوید القرآن، ۲۰۰۵م، ص۳۷.</ref><br> | عالمان اسلامی، کلمه اِستعذْ را حمل بر استحباب می‌کنند؛ ازاین‌رو گفتنِ «اَعوذُ بِاللَّهِ...» برای [[تلاوت|تلاوت قرآن]] را [[مستحب]] می‌دانند.<ref> برای نمونه نگاه کنید: طبرسی، مجمع البیان، ۱۱۳۷۲ش، ج۶، ص۵۹۳؛ سیوطی، ۱۳۹۴ق، الاتقان، ج۱، ص۳۶۴؛ عبد، المیزان فی أحکام تجوید القرآن، ۲۰۰۵م، ص۳۷.</ref> [[مقدس اردبیلی]] (متوفای [[سال ۹۹۳ هجری قمری|۹۹۳ق]]) از [[مجتهد|فقیهان]] قرن دهم، نظر اکثر علما بر عدم وجوب و خالی بودن روایات از حکم وجوبِ استعاذه را، قرینه بر فهم استحباب از این آیه دانسته است.<ref>اردبیلی، زبدة البیان، المکتبة الجعفریة، ص۹۲-۹۳.</ref> با این حال برخی با استناد به ظاهر فعل امر (اِسْتَعِذ)، معتقد به [[واجب|وجوب]] استعاذه هنگام تلاوت قرآن هستند.<ref>سیوطی، الاتقان، ۱۳۹۴ق، ج۱، ص۳۶۴؛ عبد، المیزان فی أحکام تجوید القرآن، ۲۰۰۵م، ص۳۷.</ref><br> | ||
به‌گفته [[شیخ طوسی]]<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۲۴.</ref> ([[سال ۳۸۵ هجری قمری|۳۸۵]]-[[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]]) و [[علامه حلی]]<ref> علامه حلّی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۳۰۷.</ref> ([[سال ۶۴۸ هجری قمری|۶۴۸]]-[[سال ۷۲۶ هجری قمری|۷۲۶ق]])، فقیهان شیعه و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] با استناد به این آیه، گفتنِ «اَعوذُ بِاللَّهِ...» در رکعت اول نماز (بعد از [[تکبیرة الاحرام]] و قبل از قرائت) را [[مستحب]] می‌دانند. نقل شده که از فقهای [[امامیه]] تنها [[حسن بن محمد طوسی|ابوعلی]]، فرزند شیخ طوسی اعتقاد به وجوب استعاذه داشته است<ref>شهید اول، الدروس الشرعیة، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۴.</ref> و [[مالک بن انس|پیشوای مالکیان]] آن را فقط در [[نافله‌های روزانه|نماز نافله]] جایز می‌داند.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۲۴؛ حسینی عاملی، مفتاح الکرامة، دار إحیاء التراث العربی، ج۲، ص۳۹۹.</ref> رعایت [[اخفات]] (صدای آهسته) در گفتن استعاذهٔ نماز مستحب شمرده شده است.<ref>حسینی عاملی، مفتاح الکرامة، دار إحیاء التراث العربی، ج۷، ص۲۳۵.</ref> | |||
==الفاظ استعاذه == | ==الفاظ استعاذه == | ||