پرش به محتوا

اسما و صفات خدا: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۸۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۲۳
خط ۳۰۱: خط ۳۰۱:


===۶- اسماء ظاهر و اسامی مستأثره===
===۶- اسماء ظاهر و اسامی مستأثره===
عرفای اسلامی نوعی دیگر از اسماء اللّه را تحت عنوان اسمای مستأثره مطرح کرده‌اند اما [[کلام|متکلمان]] به این عنوان اشاره نکرده‌اند. واژه مستأثره برگرفته از دعای پیامبر عظیم الشأن اسلام است که فرمود: اللهم إنّی أسئَلُک لِکلِّ اِسمٍ هُوَ لَک سَمَّیتَ بِهِ نَفسَک، أوأنزَلتَ فی کتابِک، أو عَلَّمتَهُ أحداً مِن عِبادِک أو اِستَأثَرتَ بِهِ فی عِلمِ غَیبِک.<ref> مکارم الاخلاق،ص۲۵۱</ref>
عرفای اسلامی نوعی دیگر از اسماء اللّه را تحت عنوان اسمای مستأثره مطرح کرده‌اند اما [[کلام|متکلمان]] به این عنوان اشاره نکرده‌اند. واژه مستأثره برگرفته از دعای پیامبر عظیم الشأن اسلام است که به خدواند عرضه می‌دارد: «اللهم إنّی أسئَلُک لِکلِّ اِسمٍ هُوَ لَک سَمَّیتَ بِهِ نَفسَک، أوأنزَلتَ فی کتابِک، أو عَلَّمتَهُ أحداً مِن عِبادِک أو اِستَأثَرتَ بِهِ فی عِلمِ غَیبِک». «خداوندا از تو درخواست می کنم بواسطه اسم‌هایی که خودت بر خودت نهادی و یا در [[قرآن| قرآنت]]  نازل فرمودی و یا به یکی از بندگانت آموخته‌ای و یا در خزانه  علم غیب خودت برگزیده و قرارداده‌ای».<ref> مکارم الاخلاق،ص۲۵۱</ref>  
 
مقصود از اسمای مستأثره از دیدگاه عرفا آن نوع از اسماء اللّه است که وقوف و دسترسی بر آن‌ها برای هیچ کس میسّر نمی‌باشد. به قول آن‌ها این گونه اسماء اللّه مکنون در [[علم غیب]] وجودند و داخل در حیطه اسم اول و اسم باطن‌اند (اشاره به آیه: هو الأوّل والآخر والظاهر والباطن - حدید:۳) و چون داخل در اسم باطن‌اند هرگز ظاهر نمی‌گردند.<ref>شرح مقدمه قیصری، ص۲۶۹; مشارق الدراری، ص۵۰۱; مصباح الانس، ص۴۷</ref>[[صدرالدین قونوی]] در کتاب [[مفتاح غیب الجمع و الوجود]]، اسماء ذاتی حق را بر دو قسم می‌‏داند: یک قسم از این اسماء، حکم و اثرشان در عالم ظاهر می‌‏شود و در عالم مظهر(محل ظهور) دارند که یا از طریق همین مظاهر و آثار، از پشت ‏حجاب، برای نیکوکاران شناخته می‌‏شوند، و یا از طریق کشف و شهود، برای کاملین از عرفا و اولیاء، معلوم می‌‏گردند.قسم دیگر از اسماء ذاتی، اسمائی هستند که اثری از آنها در عالم ظاهر نمی‌‏شود و به همین جهت‏ برای احدی معلوم نمی‌‏گردند. این قسم دوم همان اسماء مستأثره الهی هستند.<ref>الفناری، محمدبن حمزة، مصباح الانس، 1363ش، ص 14،  
مقصود از اسمای مستأثره از دیدگاه عرفا آن نوع از اسماء اللّه است که وقوف و دسترسی بر آن‌ها برای هیچ کس میسّر نمی‌باشد. به قول آن‌ها این گونه اسماء اللّه مکنون در [[علم غیب]] وجودند و داخل در حیطه اسم اول و اسم باطنند (اشاره به آیه: هو الأوّل والآخر والظاهر والباطن - حدید:۳) و چون داخل در اسم باطنند هرگز ظاهر نمی‌گردند.<ref>شرح مقدمه قیصری، ص۲۶۹; مشارق الدراری، ص۵۰۱; مصباح الانس، ص۴۷</ref>[[صدرالدین قونوی]] در کتاب [[مفتاح غیب الجمع و الوجود]]، اسماء ذاتی حق را بر دو قسم می‌‏داند: یک قسم از این اسماء، حکم و اثرشان در عالم ظاهر می‌‏شود و در عالم مظهر(محل ظهور) دارند که یا از طریق همین مظاهر و آثار، از پشت ‏حجاب، برای نیکوکاران شناخته می‌‏شوند، و یا از طریق کشف و شهود، برای کاملین از عرفا و اولیاء، معلوم می‌‏گردند.قسم دیگر از اسماء ذاتی، اسمائی هستند که اثری از آنها در عالم ظاهر نمی‌‏شود و به همین جهت‏ برای احدی معلوم نمی‌‏گردند. این قسم دوم همان اسماء مستأثره الهی هستند.<ref>الفناری، محمدبن حمزة، مصباح الانس، 1363ش، ص 14،  
</ref>
</ref>
در روایات، از این اسماء و صفات، با عنوان‌های مختلف «مکنون»، «مستاثر» و «مخزون» یاد شده است.<ref>نبویان، جستارهایی در فلسفه اسلامی، ۱۳۹۷ش، ج۳، ص۵۳۸.</ref>
در روایات، از این اسماء و صفات، با عنوان‌های مختلف «مکنون»، «مستاثر» و «مخزون» یاد شده است.<ref>نبویان، جستارهایی در فلسفه اسلامی، ۱۳۹۷ش، ج۳، ص۵۳۸.</ref>
۱۷٬۴۴۳

ویرایش