اسما و صفات خدا: تفاوت میان نسخهها
←۶- اسماء ظاهر و اسامی مستأثره
خط ۳۰۱: | خط ۳۰۱: | ||
===۶- اسماء ظاهر و اسامی مستأثره=== | ===۶- اسماء ظاهر و اسامی مستأثره=== | ||
عرفای اسلامی نوعی دیگر از اسماء اللّه را تحت عنوان اسمای مستأثره مطرح کردهاند اما [[کلام|متکلمان]] به این عنوان اشاره نکردهاند. واژه مستأثره برگرفته از دعای پیامبر عظیم الشأن اسلام است که | عرفای اسلامی نوعی دیگر از اسماء اللّه را تحت عنوان اسمای مستأثره مطرح کردهاند اما [[کلام|متکلمان]] به این عنوان اشاره نکردهاند. واژه مستأثره برگرفته از دعای پیامبر عظیم الشأن اسلام است که به خدواند عرضه میدارد: «اللهم إنّی أسئَلُک لِکلِّ اِسمٍ هُوَ لَک سَمَّیتَ بِهِ نَفسَک، أوأنزَلتَ فی کتابِک، أو عَلَّمتَهُ أحداً مِن عِبادِک أو اِستَأثَرتَ بِهِ فی عِلمِ غَیبِک». «خداوندا از تو درخواست می کنم بواسطه اسمهایی که خودت بر خودت نهادی و یا در [[قرآن| قرآنت]] نازل فرمودی و یا به یکی از بندگانت آموختهای و یا در خزانه علم غیب خودت برگزیده و قراردادهای».<ref> مکارم الاخلاق،ص۲۵۱</ref> | ||
مقصود از اسمای مستأثره از دیدگاه عرفا آن نوع از اسماء اللّه است که وقوف و دسترسی بر آنها برای هیچ کس میسّر نمیباشد. به قول آنها این گونه اسماء اللّه مکنون در [[علم غیب]] وجودند و داخل در حیطه اسم اول و اسم باطناند (اشاره به آیه: هو الأوّل والآخر والظاهر والباطن - حدید:۳) و چون داخل در اسم باطناند هرگز ظاهر نمیگردند.<ref>شرح مقدمه قیصری، ص۲۶۹; مشارق الدراری، ص۵۰۱; مصباح الانس، ص۴۷</ref>[[صدرالدین قونوی]] در کتاب [[مفتاح غیب الجمع و الوجود]]، اسماء ذاتی حق را بر دو قسم میداند: یک قسم از این اسماء، حکم و اثرشان در عالم ظاهر میشود و در عالم مظهر(محل ظهور) دارند که یا از طریق همین مظاهر و آثار، از پشت حجاب، برای نیکوکاران شناخته میشوند، و یا از طریق کشف و شهود، برای کاملین از عرفا و اولیاء، معلوم میگردند.قسم دیگر از اسماء ذاتی، اسمائی هستند که اثری از آنها در عالم ظاهر نمیشود و به همین جهت برای احدی معلوم نمیگردند. این قسم دوم همان اسماء مستأثره الهی هستند.<ref>الفناری، محمدبن حمزة، مصباح الانس، 1363ش، ص 14، | |||
مقصود از اسمای مستأثره از دیدگاه عرفا آن نوع از اسماء اللّه است که وقوف و دسترسی بر آنها برای هیچ کس میسّر نمیباشد. به قول آنها این گونه اسماء اللّه مکنون در [[علم غیب]] وجودند و داخل در حیطه اسم اول و اسم | |||
</ref> | </ref> | ||
در روایات، از این اسماء و صفات، با عنوانهای مختلف «مکنون»، «مستاثر» و «مخزون» یاد شده است.<ref>نبویان، جستارهایی در فلسفه اسلامی، ۱۳۹۷ش، ج۳، ص۵۳۸.</ref> | در روایات، از این اسماء و صفات، با عنوانهای مختلف «مکنون»، «مستاثر» و «مخزون» یاد شده است.<ref>نبویان، جستارهایی در فلسفه اسلامی، ۱۳۹۷ش، ج۳، ص۵۳۸.</ref> |