حق هم‌خوابی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حق قَسْم'''، به تقسیم شب‌ها بین همسران متعدد توسط زوج گفته می‌شود. مردی که [[چندهمسری|همسران متعدد]] دارد، مکلف است شب‌های خود را بین همسران خود تقسیم کند. مرد وظیفه دارد در هر چهار شب، دست‌کم یک شب را با همسر خود در یک بستر باشد.

در [[واجب|وجوب]] حق قسم بین [[مجتهد|فقیهان]] اختلافی نیست. فقیهان مراد از حق قسم را فقط هم‌خوابگی و هم‌بستری می‌دانند و [[آمیزش|نزدیکی]] با همسر را لازم نمی‌دانند. حق قسم از حقوق زوجه در [[ازدواج]] می‌باشد که با هدف تأمین [[عدل (ابهام‌زدایی)|عدالت]] در بین زوجات و ایجاد انس و تحکیم [[خانواده]] در فرض چندهمسری تشریع شده است.

قول مشهور فقها این است که همسرِ واحد هم حق قسم دارد و بر شوهر لازم است هر چهار شب یک بار با همسر خود در یک بستر باشد.

در منابع فقه امامیه، حق قسم از [[حقوق زوجه|حقوق زن]] در [[صیغه ازدواج|عقد نکاح]] محسوب می‌شود که به موجب آن زوج مکلف است به محض اختیار همسران متعدد، به تقسیم شب‌های خود بین همسران خویش بپردازد.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۱، ص۱۴۸؛ سبحانی، نظام النکاح فی الشریعه الاسلامیه الغراء، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۹۰.</ref>

حق قسم از مهم‌ترین موضوعات در باب حقوق خانواده و به خصوص حقوق زن است.<ref>قادری، «پژوهشی فقهی در مسائل حق قسم (مضاجعه)» ص۱۱۳.</ref> در وجوب قسم بین فقیهان اختلافی نیست.<ref>شیخ انصاری، کتاب النکاح، تراث الشیخ الأعظم، ص۴۷۰؛ علامه حلی، قواعد الأحکام، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۹۰؛ محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۵۶. </ref> حق قسم در کتاب‌های فقهی باب مستقلی را به خود اختصاص داده است.<ref>ثمنی، «مضاجعه و چالش‌های آن در فقه امامیه»، ص۱۱۶.</ref> این حکم بر پایه [[اصل عدالت]] و برخاسته از [[روایات]] و [[آیه ۱۹ سوره نساء]] است.<ref>شهید ثانی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، مؤسسة المعارف الاسلامیة، ج۸، ص۳۱۰. </ref> همچنین ایجاد انس و مودّت و تحکیم خانواده را از مبانی فقهی و اخلاقی تشریع این حکم بر شمرده‌اند.<ref>شهید ثانی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، مؤسسة المعارف الاسلامیة، ج۸، ص۳۰۹. </ref>  

[[صاحب جواهر]]، حسن معاشرت و برقراری عدالت در میان زوجین را غرض اصلی تشریع حق قسم دانسته است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۱، ص۱۴۸.</ref> محققان گفته‌اند حق قسم با هدف تحقق امور معنوی و عاطفی در رابطه همسران تشریع شده است.<ref>پورعبدالله، و محمدحسنی، «جایگاه حق قسم در تحکیم کیان خانواده»، ص۲۷.</ref>

* وجوب قسم، اختصاص به شب دارد.<ref>شهید اول، اللمعة الدمشقیة، دار الفکر، ص۱۷۴. </ref>

* حق قسم فقط مربوط به هم‌خوابگی و همبستری با زن است و نه نزدیکی و [[آمیزش]] با او.<ref>مکارم شیرازی، کتاب النکاح، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۱۲۸؛ خویی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۸۱.</ref>

فقیهان گفته‌اند اگر مرد، زن‌های متعددی داشته باشد، [[واجب]] است که بین آنها در هر چهار شب هم‌خوابگی را تقسیم نماید.<ref>مکارم شیرازی، کتاب النکاح، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۱۲۸.</ref> و اگر مرد چهار زن داشته باشد، باید هر شب نزد یکی از آنها باشد؛ و اگر هر چهار شب تمام شد، دوباره با یکی از آنها در ابتدا شروع کند. و اگر دو زن داشته باشد دو شب برای زنان، و دو شب برای خودش است. و اگر سه زن داشته باشد سه شب برای آنها و اضافی برای خودش است.<ref>امام خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۷۹ش، ص۷۴۶.</ref> <ref>شهید اول، اللمعة الدمشقیة، دار الفکر، ص۱۷۳. </ref>