لبابه دختر حارث بن حزن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(ویکی سازی) |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
وی از طایفه بنی‌زهره<ref>ابن‌حبیب، المحبر، بیروت، ص۴۰۹.</ref> و از زنان نجیب<ref>ابن‌حجر العسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۵۰.</ref> و بزرگوار<ref>زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۲۳۹.</ref> و برترین زنان زمان خویش<ref>کحاله، اعلام النساء، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۷۲.</ref> دانسته شده و در کنار زنانی چون [[فاطمه بنت عمرو]] مادر [[عبدالله بن عبدالمطلب]]، پدر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، عاتکه بنت مره مادر هاشم، عبدالشمس و المطلب از زنان نجیب و سرشناس عرب قلمداد شده است.<ref>ابن‌حبیب، المحبر، بیروت، ص۴۵۵.</ref> در برخی از گزارش‌ها او فردی پرهیزکار دانسته شده و دو روز هفته را مرتب [[روزه]] می‌گرفت.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷.</ref> تعدادی منابع به شعری اشاره کرده‌اند که در آن به ستایش ام‌الفضل پرداخته شده است.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷؛ ابن‌اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۲۵۳؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۲۳۹؛ علیاری تبریزی، بهجة الآمال، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۵۶۹.</ref> | وی از طایفه بنی‌زهره<ref>ابن‌حبیب، المحبر، بیروت، ص۴۰۹.</ref> و از زنان نجیب<ref>ابن‌حجر العسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۵۰.</ref> و بزرگوار<ref>زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۲۳۹.</ref> و برترین زنان زمان خویش<ref>کحاله، اعلام النساء، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۷۲.</ref> دانسته شده و در کنار زنانی چون [[فاطمه بنت عمرو]] مادر [[عبدالله بن عبدالمطلب]]، پدر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، عاتکه بنت مره مادر هاشم، عبدالشمس و المطلب از زنان نجیب و سرشناس عرب قلمداد شده است.<ref>ابن‌حبیب، المحبر، بیروت، ص۴۵۵.</ref> در برخی از گزارش‌ها او فردی پرهیزکار دانسته شده و دو روز هفته را مرتب [[روزه]] می‌گرفت.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷.</ref> تعدادی منابع به شعری اشاره کرده‌اند که در آن به ستایش ام‌الفضل پرداخته شده است.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷؛ ابن‌اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۲۵۳؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۲۳۹؛ علیاری تبریزی، بهجة الآمال، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۵۶۹.</ref> | ||
گفته شده است که او در سال [[سال ۳۲ هجری قمری|۳۲ق]]،<ref>غروی نایینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> قبل از شوهرش عباس و در زمان خلافت [[عثمان بن عفان]] از دنیا رفت.<ref>ابن‌حجر العسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۱۲، ص۴۵۰.</ref> این در حالی است که گزارش‌هایی از زنده بودن او در سال [[سال ۳۶ هجری قمری|۳۶ق]] و همزمان با [[جنگ جمل|واقعه جمل]] وجود دارد.<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۷۱۶؛ شیخ مفید، الکافئة فی إبطال توبة الخاطئة، ۱۴۱۳ق، ص۱۸.</ref> | گفته شده است که او در سال [[سال ۳۲ هجری قمری|۳۲ق]]، <ref>غروی نایینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> قبل از شوهرش عباس و در زمان خلافت [[عثمان بن عفان]] از دنیا رفت.<ref>ابن‌حجر العسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۱۲، ص۴۵۰.</ref> این در حالی است که گزارش‌هایی از زنده بودن او در سال [[سال ۳۶ هجری قمری|۳۶ق]] و همزمان با [[جنگ جمل|واقعه جمل]] وجود دارد.<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۷۱۶؛ شیخ مفید، الکافئة فی إبطال توبة الخاطئة، ۱۴۱۳ق، ص۱۸.</ref> | ||
== جایگاه لبابه نزد پیامبر(ص) == | == جایگاه لبابه نزد پیامبر(ص) == | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
لبابه را اولین زنی دانسته‌اند که پس از [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|حضرت خدیجه(س)]]<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷؛ ابن‌اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۲۵۳؛ ذهبی، تاریخ الإسلام، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۲۸۷.</ref> همزمان با [[بعثت|بعثت پیامبر(ص)]]<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۴، ص۱.</ref> [[اسلام]] آورد؛ اما گفته شده که او بعد از اسلام آوردن شوهرش [[عباس بن عبدالمطلب]] به [[مدینه]] هجرت کرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷.</ref> | لبابه را اولین زنی دانسته‌اند که پس از [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|حضرت خدیجه(س)]]<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷؛ ابن‌اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۲۵۳؛ ذهبی، تاریخ الإسلام، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۲۸۷.</ref> همزمان با [[بعثت|بعثت پیامبر(ص)]]<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۴، ص۱.</ref> [[اسلام]] آورد؛ اما گفته شده که او بعد از اسلام آوردن شوهرش [[عباس بن عبدالمطلب]] به [[مدینه]] هجرت کرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷.</ref> | ||
طبق پاره‌ای از گزارش‌ها پس از اعلام خبر شکست مشرکان در [[غزوه بدر|جنگ بدر]]، [[ابولهب]]، [[ابورافع]] غلام پیامبر را مورد ضرب و شتم قرار داد؛ در این هنگام لبابه برای دفاع از ابورافع با عمود به سر ابولهب زد.<ref>شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۱۲، الألقاب المنسوبة، ص۲۱۵.</ref> ابولهب پس از هفت روز از دنیا رفت. برخی معتقدند که علت مرگ ابولهب، همین ضربه بود.<ref> | طبق پاره‌ای از گزارش‌ها پس از اعلام خبر شکست مشرکان در [[غزوه بدر|جنگ بدر]]، [[ابولهب]]، [[ابورافع]] غلام پیامبر را مورد ضرب و شتم قرار داد؛ در این هنگام لبابه برای دفاع از ابورافع با عمود به سر ابولهب زد.<ref>شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۱۲، الألقاب المنسوبة، ص۲۱۵.</ref> ابولهب پس از هفت روز از دنیا رفت. برخی معتقدند که علت مرگ ابولهب، همین ضربه بود.<ref>ابن‌شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۷۵؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۲۳۹.</ref> | ||
لبابه در زمان [[خلافت امام علی(ع)]] در طی نامه‌ای، امام را از فعالیت‌های [[طلحة بن عبیدالله|طلحه]]، [[زبیر بن عوام|زبیر]] و [[عایشه]] در [[مکه]] که بر علیه امام در حال توطئه بودند، خبردار کرد<ref>شیخ مفید، الکافئة فی إبطال توبة الخاطئة، ۱۴۱۳ق، ص۱۸.</ref> و مسیر حرکت آنها<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۷۱۶؛ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۲، ص۶۹-۷۰.</ref> به سوی بصره برای جنگ را به اطلاع آن حضرت رساند.<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۴۵۶؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۴۵۱.</ref> | لبابه در زمان [[خلافت امام علی(ع)]] در طی نامه‌ای، امام را از فعالیت‌های [[طلحة بن عبیدالله|طلحه]]، [[زبیر بن عوام|زبیر]] و [[عایشه]] در [[مکه]] که بر علیه امام در حال توطئه بودند، خبردار کرد<ref>شیخ مفید، الکافئة فی إبطال توبة الخاطئة، ۱۴۱۳ق، ص۱۸.</ref> و مسیر حرکت آنها<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۷۱۶؛ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۲، ص۶۹-۷۰.</ref> به سوی بصره برای جنگ را به اطلاع آن حضرت رساند.<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۴۵۶؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۴۵۱.</ref> | ||
==مادر رضاعی امام حسین(ع)== | ==مادر رضاعی امام حسین(ع)== | ||
لبابه مادر [[رضاع|رضاعی]] و فرزندش قثم برادر رضاعی [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] دانسته شده است.<ref>عزیزی، الرواة المشترکون بین الشیعة و السنة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۲۵۶.</ref> طبق روایتی که به‌صورت گسترده در منابع [[شیعه]]<ref> برای نمونه نگاه کنید به: طبری آملی، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۹؛ شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۲۹؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۷؛ | لبابه مادر [[رضاع|رضاعی]] و فرزندش قثم برادر رضاعی [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] دانسته شده است.<ref>عزیزی، الرواة المشترکون بین الشیعة و السنة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۲۵۶.</ref> طبق روایتی که به‌صورت گسترده در منابع [[شیعه]]<ref> برای نمونه نگاه کنید به: طبری آملی، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۹؛ شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۲۹؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۷؛ ابن‌نما حلی، مثیر الأحزان، ۱۴۰۶ق، ص۱۶؛ عزیزی، الرواة المشترکون بین الشیعة و السنة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۲۵۶.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۸؛ مصعب بن عبد الله، کتاب نسب قریش، ۱۹۹۹م، ص۲۴؛ ابونعیم، معرفة الصحابة، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۲۵۸؛ ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۱۴؛ ابن‌حجر العسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۵۰.</ref> نیز بازتاب داشته است، پیامبر(ص) تولد امام حسین(ع) و پذیرفتن کفالت و شیر دادن به امام توسط لبابه را پیش‌بینی کرد. | ||
در این روایت، لبابه خواب خود را مبنی بر اینکه تکه‌ای از بدن [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در خانه اوست، برای پیامبر(ص) تعریف کرد و از این خواب اظهار نگرانی کرد. پیامبر خواب را خیر و درست دانست و او را از تولد فرزندی برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] که در خانه او بزرگ خواهد شد، خبر داد و فرمود که نامش حسین(ع) خواهد بود. | در این روایت، لبابه خواب خود را مبنی بر اینکه تکه‌ای از بدن [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در خانه اوست، برای پیامبر(ص) تعریف کرد و از این خواب اظهار نگرانی کرد. پیامبر خواب را خیر و درست دانست و او را از تولد فرزندی برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] که در خانه او بزرگ خواهد شد، خبر داد و فرمود که نامش حسین(ع) خواهد بود. | ||
از لبابه نقل شده زمانی‌که امام حسین(ع) در دامنش بود، پیامبر وارد خانه شد و با دیدن امام حسین(ع) چشمانش پر از اشک شد. وقتی دلیل آن را از پیامبر(ص) پرسیدم، فرمود: [[جبرئیل]] به من خبر داد امت من فرزندم حسین را به [[شهادت]] می‌رسانند.<ref> طبری آملی، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۹؛ شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۲۹؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲ ؛ ص۷؛ | از لبابه نقل شده زمانی‌که امام حسین(ع) در دامنش بود، پیامبر وارد خانه شد و با دیدن امام حسین(ع) چشمانش پر از اشک شد. وقتی دلیل آن را از پیامبر(ص) پرسیدم، فرمود: [[جبرئیل]] به من خبر داد امت من فرزندم حسین را به [[شهادت]] می‌رسانند.<ref> طبری آملی، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۹؛ شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۲۹؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲ ؛ ص۷؛ ابن‌نما حلی، مثیر الأحزان، ۱۴۰۶ق، ص۱۶.</ref> | ||
در برخی از کتب روایی به حدیثی اشاره شده که امام حسین(ع) از هیچ زنی حتی مادرش شیر ننوشیده بود و تنها از انگشت ابهام و زبان پیامبر(ص) مقداری شیر نوشید و سرشت ایشان از وجود پیامبر(ص) شکل گرفت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۶۵؛ | در برخی از کتب روایی به حدیثی اشاره شده که امام حسین(ع) از هیچ زنی حتی مادرش شیر ننوشیده بود و تنها از انگشت ابهام و زبان پیامبر(ص) مقداری شیر نوشید و سرشت ایشان از وجود پیامبر(ص) شکل گرفت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۶۵؛ ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۵۷.</ref> این موضوع در شعر برخی از شاعران چون [[سید محمدمهدی بحرالعلوم|سید مهدی بحرالعلوم]] بازتاب داشته و آن را موهبتی از جانب [[خدا|خداوند]] برای امام حسین(ع) دانسته‌اند.<ref>شبر، أدب الطف، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۵۰.</ref> برخی معتقدند که لبابه [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] را با شیر فرزندش قثم پرورش داد<ref>نمازی شاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۵۵۷؛ ابن‌اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۸۸.</ref> و مادر رضاعی ایشان بود.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۴۲ به نقل از کتاب العدد ابن‌قولویه؛ امینی، أصحاب أمیرالمؤمنین(ع)، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۴۷۴.</ref> | ||
==روای حدیث== | ==روای حدیث== | ||
لبابه را از زنان [[محدث]] دانسته‌اند.<ref>مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، بانوان عالمه و آثار آنها، ۱۳۷۹ش، ص۲۲.</ref> وی [[حدیث|روایات]] فراوانی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل کرده است<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۰۸.</ref> که در منابع [[شیعه]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۸۵؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۴۹.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن‌اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۲۵۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، خامسة۱، ص۳۷۴؛ صالحی الشامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۲۲.</ref> آمده است؛ چنانکه ارتباط و گفتگوهای او با پیامبر(ص) نیز در منابع اسلامی بازتاب داشته است.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷-۲۱۸.</ref> | لبابه را از زنان [[محدث]] دانسته‌اند.<ref>مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، بانوان عالمه و آثار آنها، ۱۳۷۹ش، ص۲۲.</ref> وی [[حدیث|روایات]] فراوانی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل کرده است<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۰۸.</ref> که در منابع [[شیعه]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۸۵؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۴۹.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن‌اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۲۵۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، خامسة۱، ص۳۷۴؛ صالحی الشامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۲۲.</ref> آمده است؛ چنانکه ارتباط و گفتگوهای او با پیامبر(ص) نیز در منابع اسلامی بازتاب داشته است.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷-۲۱۸.</ref> | ||
گفته شده از لبابه ۳۰<ref>نووی، تهذیب الأسماء و اللغات، ۱۴۳۰ق، ص۴۹۵؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۲۳۹.</ref> یا ۳۲<ref>طبرانی، المعجم الکبیر، | گفته شده از لبابه ۳۰<ref>نووی، تهذیب الأسماء و اللغات، ۱۴۳۰ق، ص۴۹۵؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۲۳۹.</ref> یا ۳۲<ref>طبرانی، المعجم الکبیر، ۱۴۰۵ق، ج۲۵، ص۱۷-۲۸.</ref> حدیث وجود دارد که سه مورد آن در [[صحیح البخاری (کتاب)|صحیح بخاری]] و [[صحیح مسلم (کتاب)|صحیح مسلم]] آمده است<ref>نووی، تهذیب الأسماء و اللغات، ۱۴۳۰ق، ص۴۹۵؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۲۳۹.</ref> و دیگر کتب [[صحاح سته]] نیز به این روایات اشاره کرده‌اند.<ref>غروی نایینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۹۳.</ref> | ||
[[عبدالله بن عباس]]، تمام بن عباس، عمیر بن الحارث، [[انس بن مالک]]، عبداللّه بن الحارث بن نوفل،<ref>ابن‌اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۲۵۴؛ حسینی، التذکرة بمعرفة رجال الکتب العشرة، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۲۳۵۴؛ ابن‌حجر العسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۱۲، ص۴۴۹.</ref> قابوس بن ابی المخارق، کریب، شدّاد ابوعمار، هند بنت حارث خثعمیه، و شرحبیل از او روایت نقل کرده‌اند.<ref>غروی نایینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۹۱.</ref> | [[عبدالله بن عباس]]، تمام بن عباس، عمیر بن الحارث، [[انس بن مالک]]، عبداللّه بن الحارث بن نوفل، <ref>ابن‌اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۲۵۴؛ حسینی، التذکرة بمعرفة رجال الکتب العشرة، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۲۳۵۴؛ ابن‌حجر العسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۱۲، ص۴۴۹.</ref> قابوس بن ابی المخارق، کریب، شدّاد ابوعمار، هند بنت حارث خثعمیه، و شرحبیل از او روایت نقل کرده‌اند.<ref>غروی نایینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۹۱.</ref> | ||
رجالیان شیعه به تبعیت از [[شیخ طوسی]] تنها به نام او به‌عنوان [[صحابه|اصحاب پیامبر]] اشاره کرده و در مورد [[ثقه|وثاقت]] او اظهار نظری نکرده‌اند؛ اما [[عبدالله مامقانی|مامقانی]] او را در ذکر حدیث، حَسَن معرفی کرده است.<ref> مامقانی، تنقیح المقال، بی‌تا، ج۳، ص۷۳.</ref> | رجالیان شیعه به تبعیت از [[شیخ طوسی]] تنها به نام او به‌عنوان [[صحابه|اصحاب پیامبر]] اشاره کرده و در مورد [[ثقه|وثاقت]] او اظهار نظری نکرده‌اند؛ اما [[عبدالله مامقانی|مامقانی]] او را در ذکر حدیث، حَسَن معرفی کرده است.<ref> مامقانی، تنقیح المقال، بی‌تا، ج۳، ص۷۳.</ref> | ||
گزارش آخرین [[نماز]] پیامبر(ص) و خواندن [[سوره مرسلات]] در نماز<ref>ابن‌اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۲۵۴؛ علیاری تبریزی، بهجة الآمال، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۵۶۹.</ref> و سفارش به فرزندش به خواندن آن سوره در نماز،<ref>ابونعیم، معرفة الصحابة، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۳۰۲.</ref> سؤال از پیامبر(ص) در اواخر عمر آن حضرت در مورد سرنوشت نزدیکان پیامبر و اشاره ایشان به مظلوم واقع شدن آنها از جمله روایات نقل شده در منابع گوناگون است؛<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۱۲۲؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷-۲۱۸.</ref> چنانکه گزارشی از رفتار پیامبر(ص) در مورد لباس متنجس به بول طفل خردسال از جمله روایات فقهی نقل شده از او در منابع اهل‌سنت است.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰، خامسة۱، ص۳۷۴؛ صالحی الشامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۲۲.</ref> | گزارش آخرین [[نماز]] پیامبر(ص) و خواندن [[سوره مرسلات]] در نماز<ref>ابن‌اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۲۵۴؛ علیاری تبریزی، بهجة الآمال، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۵۶۹.</ref> و سفارش به فرزندش به خواندن آن سوره در نماز، <ref>ابونعیم، معرفة الصحابة، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۳۰۲.</ref> سؤال از پیامبر(ص) در اواخر عمر آن حضرت در مورد سرنوشت نزدیکان پیامبر و اشاره ایشان به مظلوم واقع شدن آنها از جمله روایات نقل شده در منابع گوناگون است؛<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۱۲۲؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۷-۲۱۸.</ref> چنانکه گزارشی از رفتار پیامبر(ص) در مورد لباس متنجس به بول طفل خردسال از جمله روایات فقهی نقل شده از او در منابع اهل‌سنت است.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰، خامسة۱، ص۳۷۴؛ صالحی الشامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۲۲.</ref> | ||
== خویشاوندان سرشناس == | == خویشاوندان سرشناس == | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
* فضل بن عباس بزرگترین فرزند لبابه بود به همین دلیل به ام‌فضل شهرت یافت.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۰۸.</ref> فضل را زیباروی<ref>ابن‌سیدالناس، عیون الأثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۶۳.</ref> و صاحب فضل و دانش و از خواص [[فهرست اصحاب امام علی(ع)|یاران امام علی(ع)]] دانسته‌اند که در جنگ‌های آن حضرت نیز شرکت داشت.<ref>غروی نایینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> | * فضل بن عباس بزرگترین فرزند لبابه بود به همین دلیل به ام‌فضل شهرت یافت.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۰۸.</ref> فضل را زیباروی<ref>ابن‌سیدالناس، عیون الأثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۶۳.</ref> و صاحب فضل و دانش و از خواص [[فهرست اصحاب امام علی(ع)|یاران امام علی(ع)]] دانسته‌اند که در جنگ‌های آن حضرت نیز شرکت داشت.<ref>غروی نایینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> | ||
* فرزند دیگرش، عبداللّه بن عباس بود که عالم<ref>ابن‌سیدالناس، عیون الأثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۶۲.</ref> و [[مجتهد|فقیه]]<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۰۸.</ref> [[بنی‌هاشم]]<ref>غروی نایینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> قلمداد شده و او را از ارادتمندان به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] دانسته‌اند.<ref>غروی نایینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> گفته شده است که پیامبر(ص) دو مرتبه برای کسب حکمت و معرفت او دعا کرد.<ref>عزیزی، الرواة المشترکون بین الشیعة و السنة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۷۱.</ref> | * فرزند دیگرش، عبداللّه بن عباس بود که عالم<ref>ابن‌سیدالناس، عیون الأثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۶۲.</ref> و [[مجتهد|فقیه]]<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۰۸.</ref> [[بنی‌هاشم]]<ref>غروی نایینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> قلمداد شده و او را از ارادتمندان به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] دانسته‌اند.<ref>غروی نایینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> گفته شده است که پیامبر(ص) دو مرتبه برای کسب حکمت و معرفت او دعا کرد.<ref>عزیزی، الرواة المشترکون بین الشیعة و السنة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۷۱.</ref> | ||
* فرزند دیگرش عبیدالله نیز که در منابع فردی سخاوتمند دانسته شده<ref>ابن‌سیدالناس، عیون الأثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۶۲؛ عزیزی، الرواة المشترکون بین الشیعة و السنة، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۵۳۸.</ref> از راویان حدیث پیامبر(ص) بود.<ref> | * فرزند دیگرش عبیدالله نیز که در منابع فردی سخاوتمند دانسته شده<ref>ابن‌سیدالناس، عیون الأثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۶۲؛ عزیزی، الرواة المشترکون بین الشیعة و السنة، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۵۳۸.</ref> از راویان حدیث پیامبر(ص) بود.<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۹۱.</ref> وی در جریان درگیری [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] و [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]]، فرمانده سپاه امام بود؛ اما با گرفتن [[رشوه]] به معاویه پیوست.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، بیروت، ص۷۱.</ref> | ||
* قثم بن عباس نیز صحابی پیامبر(ص) بود<ref>عزیزی، الرواة المشترکون بین الشیعة و السنة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۲۵۶.</ref> و در تدفین پیامبر(ص) در کنار امام علی(ع) حضور داشت و آخرین نفری بود که از قبر پیامبر(ص) بیرون آمد.<ref> | * قثم بن عباس نیز صحابی پیامبر(ص) بود<ref>عزیزی، الرواة المشترکون بین الشیعة و السنة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۲۵۶.</ref> و در تدفین پیامبر(ص) در کنار امام علی(ع) حضور داشت و آخرین نفری بود که از قبر پیامبر(ص) بیرون آمد.<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۹۱.</ref> وی والی [[مکه]] در زمان امام علی(ع) بود و در زمان معاویه به همراه سعید بن عثمان به [[سمرقند]] رفت و در آنجا کشته و دفن شد.<ref>امینی، أصحاب أمیرالمؤمنین(ع)، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۴۷۴.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
* ابن‌حبیب، محمد بن حبیب بن امیة الهاشمی البغدادی، کتاب المحبر، تحقیق ایلزة لیختن شتیتر، بیروت، دارالآفاق الجدیدة، بی‌تا. | * ابن‌حبیب، محمد بن حبیب بن امیة الهاشمی البغدادی، کتاب المحبر، تحقیق ایلزة لیختن شتیتر، بیروت، دارالآفاق الجدیدة، بی‌تا. | ||
* ابن‌حجر العسقلانی، احمد بن علی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق. | * ابن‌حجر العسقلانی، احمد بن علی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق. | ||
* ابن‌حجر العسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، | * ابن‌حجر العسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، بیروت، دار صادر، ۱۳۲۵ق. | ||
* ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق. | * ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق. | ||
* ابن‌سیدالناس، أبوالفتح محمد، عیون الأثر فی فنون المغازی و الشمائل و السیر، تعلیق ابراهیم محمد رمضان، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۴ق. | * ابن‌سیدالناس، أبوالفتح محمد، عیون الأثر فی فنون المغازی و الشمائل و السیر، تعلیق ابراهیم محمد رمضان، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۴ق. | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۲۳: | ||
* شیخ مفید، محمد بن محمد، الکافئة فی إبطال توبة الخاطئة، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق. | * شیخ مفید، محمد بن محمد، الکافئة فی إبطال توبة الخاطئة، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق. | ||
* صالحی الشامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۴ق. | * صالحی الشامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۴ق. | ||
* طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، قاهره، مکتبة | * طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، قاهره، مکتبة ابن‌تیمیة، ۱۴۰۵ق. | ||
* طبری آملی صغیر، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الإمامة، قم، بعثت، ۱۴۱۳ق. | * طبری آملی صغیر، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الإمامة، قم، بعثت، ۱۴۱۳ق. | ||
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، دارالتراث، ۱۳۸۷ق. | * طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، دارالتراث، ۱۳۸۷ق. | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۳۰: | ||
* غروی نایینی، نهله، محدثات شیعه، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۵ش. | * غروی نایینی، نهله، محدثات شیعه، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۵ش. | ||
* کحاله، عمر رضا، اعلام النساء، بیروت، مؤسسة الرساله، ۱۴۰۴ق. | * کحاله، عمر رضا، اعلام النساء، بیروت، مؤسسة الرساله، ۱۴۰۴ق. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | ||
* مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، رحلی، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا. | * مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، رحلی، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا. | ||
* مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، | * مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | ||
* مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، معاونت پژوهش، بانوان عالمه و آثار آنها، قم، حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، ۱۳۷۹ش. | * مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، معاونت پژوهش، بانوان عالمه و آثار آنها، قم، حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، ۱۳۷۹ش. | ||
* مصعب بن عبد الله، کتاب نسب قریش، قاهره، دارالمعارف، چاپ چهارم، ۱۹۹۹م. | * مصعب بن عبد الله، کتاب نسب قریش، قاهره، دارالمعارف، چاپ چهارم، ۱۹۹۹م. | ||