کاربر ناشناس
تحف العقول (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Smnazem بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان | | عنوان = تحف العقول | ||
| عنوان اصلی | | عنوان اصلی = | ||
| برگرداننده | | برگرداننده = | ||
| تصویر | | تصویر = تحف العقول.jpg | ||
| زیرنویس تصویر | | زیرنویس تصویر = [[پرونده:تحف العقول.jpg|بندانگشتی]] | ||
| نویسنده | | نویسنده = [[ابن شعبه حرانی]] | ||
| تصویرگر | | تصویرگر = | ||
| طراح جلد | | طراح جلد = | ||
| زبان | | زبان = عربی | ||
| مجموعه | | مجموعه = ۱ جلد | ||
| موضوع | | موضوع = [[اخلاق]] | ||
| سبک | | سبک = روایی | ||
| ناشر | | ناشر = | ||
| ناشر فارسی | | ناشر فارسی = | ||
| محل انتشارات | | محل انتشارات = | ||
| تاریخ نشر | | تاریخ نشر = | ||
| تاریخ نشر فارسی = | | تاریخ نشر فارسی = | ||
| محل ناشر فارسی | | محل ناشر فارسی = | ||
| نوع رسانه | | نوع رسانه = | ||
| صفحه | | صفحه = | ||
| قطع | | قطع = | ||
| شابک | | شابک = | ||
| پس از | | پس از = | ||
| پیش از | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تُحَفّ العُقول فیما جاء من | '''تُحَفّ العُقول فیما جاء من الحِکم و المواعظ من آل‌الرسول''' کتابی حدیثی نوشته [[ابن شعبه حرانی|ابن شُعبه حَرّانی]] [[محدث]] [[شیعه|شیعی]] قرن ۴ ق است. هدف نویسنده این کتاب جمع‌آوری بخشی از احادیث [[اهل بیت]] و [[نبوت|پیامبران]] الهی با محوریت مواعظ و حکمت و اندرزهاست. | ||
مؤلف به سخنان | مؤلف به سخنان [[پیامبر (ص)]] و نیز هر یک از [[امامان شیعه]] فصلی را اختصاص داده و احادیث نقل شده از ایشان را در همان بخش آورده است. مواعظی از [[:رده:پیامبران|پیامبران]] گذشته نیز در فصل‌های پایانی کتاب نقل شده است. | ||
در متن | در متن کتاب معمولا ابتدا احادیث طولانی‌تر ذکر شده و پایان هر بخش به احادیث کوتاه اختصاص یافته است. مؤلف برای این که کتاب حجیم نشود از ذکر سند روایات خودداری کرده است. | ||
ترجمه‌های فارسی متعدد این | ترجمه‌های فارسی متعدد این کتاب نشان‌دهنده جایگاه آن در بین شیعیان است. کتاب بارها به همراه ترجمه فارسی آن و توسط ناشران مختلف منتشر شده است. | ||
==انگی‍زه تألیف == | ==انگی‍زه تألیف == | ||
به نوشته ابن‌شعبه،<ref>ابن‌شعبه، | به نوشته ابن‌شعبه،<ref>ابن‌شعبه، ص۲ـ۳.</ref> هدف وی از تألیف این کتاب در دسترس قراردادن دانشهای [[پیامبر اکرم]] و [[امامان]] است که دربردارنده کار دین و دنیا و صلاح امروز و فرداست و چون دانشمندان [[شیعه]] درباره حلال و حرام و فرائض و سنن از گفتار [[ائمه]] کتاب فراهم کرده‌اند ولی درباره حکمتها و اندرزهای پیامبر و ائمه، خاصه کلمات قصار آنها، کتابی تألیف نکرده‌اند، وی دست به این کار زده است. | ||
== محتوای | == محتوای کتاب == | ||
این | این کتاب مشتمل بر احادیثی در [[اصول دین|اصول]] و [[فروع دین]] و کلیات و دسته‌ای از سنّتها و آداب دین و پند و اندرزهای امامان و سخنان حکیمانه آنان است. | ||
در این | در این کتاب گزیده‌ای از سخنان [[پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه]]، به جز [[امام دوازدهم]] (عج) آمده است. | ||
بخش مهم | بخش مهم این کتاب به ترتیب از سخنان پیامبر(ص) آغاز شده و با سخنان [[امام حسن عسکری|امام یازدهم]] پایان می‌پذیرد. نویسنده ابتدا به نقل سخنان مفصل پیامبر(ص) و ائمه(ع) پرداخته است. | ||
بخشی از مهم‌ترین مطالب کتاب عبارت‌اند از: | |||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
{{col-begin}} | {{col-begin}} | ||
{{راست‌چین}} | {{راست‌چین}} | ||
* | *وصایای [[پیامبر اکرم]] به [[امام علی]] (ع)، | ||
* | *پاسخهای پیامبر(ص) به شمعون‌بن لاوی مسیحی، | ||
*سفارش پیامبر(ص) به [[معاذبن جبل]] هنگام اعزام | *سفارش پیامبر(ص) به [[معاذبن جبل]] هنگام اعزام وی به [[یمن]]، | ||
*سخنان پیامبر(ص) در [[حجة الوداع]]، | *سخنان پیامبر(ص) در [[حجة الوداع]]، | ||
*خطبه [[امام | *خطبه [[امام علی]](ع) در اخلاص [[توحید]]، | ||
* | *اندرزهای آن حضرت به [[امام حسن مجتبی]]، | ||
*خطبةالوسیله، | *خطبةالوسیله، | ||
*نامه امام | *نامه امام علی(ع) به [[مالک اشتر]]، | ||
*سخنان امام | *سخنان امام علی(ع) با [[کمیل]]، | ||
*جواب [[امام حسن]] به [[حسن | *جواب [[امام حسن]] به [[حسن بصری]]، | ||
*خطبه [[امام حسن]] بعد از [[صلح با معاویه]]، | *خطبه [[امام حسن]] بعد از [[صلح با معاویه]]، | ||
*سخنان [[امام حسین]] در [[امر به معروف و نهی از منکر]]، | *سخنان [[امام حسین]] در [[امر به معروف و نهی از منکر]]، | ||
*نامه امام حسین به اهل [[ | *نامه امام حسین به اهل [[کوفه]]، | ||
*[[رساله حقوق]] [[امام زین العابدین]]، | *[[رساله حقوق]] [[امام زین العابدین]]، | ||
*سفارش [[امام باقر]] به [[جابر بن یزید جعفی]]، | *سفارش [[امام باقر]] به [[جابر بن یزید جعفی]]، | ||
*سفارش [[امام صادق]] به [[مؤمن | *سفارش [[امام صادق]] به [[مؤمن الطاق]]، | ||
* | *سخنانی از امام صادق (ع) که برخی از شیعیان آن را [[نثرالدرر]] نامیده‌اند، | ||
*سفارش [[امام | *سفارش [[امام کاظم]] به [[هشام بن حکم]]، | ||
*پاسخ [[امام رضا]] به [[مأمون]] درباره | *پاسخ [[امام رضا]] به [[مأمون]] درباره احکام شریعت، | ||
*توصیف امام رضا از [[امامت]] و منزلت آن در [[مسجد جامع]] [[مرو]]، | *توصیف امام رضا از [[امامت]] و منزلت آن در [[مسجد جامع]] [[مرو]]، | ||
*پاسخ [[امام جواد]] به | *پاسخ [[امام جواد]] به پرسشهای یحیی‌بن اکثم، | ||
*رساله [[امام هادی]] در رد بر اهل [[جبر]] و [[تفویض]]، | *رساله [[امام هادی]] در رد بر اهل [[جبر]] و [[تفویض]]، | ||
* | *پاسخهای [[امام هادی]] به پرسشهای [[یحیی بن اکثم]]، | ||
*و نامه [[امام حسن عسکری]] به [[ | *و نامه [[امام حسن عسکری]] به [[اسحاق بن اسماعیل نیشابوری]]. | ||
{{col-end}} | {{col-end}} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
وی در پایان هر قسمت، | وی در پایان هر قسمت، گزیده‌ای از کلمات قصار آن معصوم را نیز آورده است. | ||
در بخش | در بخش پایانی کتاب نیز، | ||
* سخنان خدا با [[حضرت موسی]]، | * سخنان خدا با [[حضرت موسی]]، | ||
* سخنان خدا با [[حضرت عیسی]]، | * سخنان خدا با [[حضرت عیسی]]، | ||
* | * اندرزهای مسیح در [[انجیل]] و جز آن، | ||
* و سرانجام سفارش [[مفضّل‌بن عمر]] به [[شیعیان]] آمده است. | * و سرانجام سفارش [[مفضّل‌بن عمر]] به [[شیعیان]] آمده است. | ||
== | == جایگاه کتاب == | ||
تحف‌العقول در قرون اخیر همواره مورد توجه | تحف‌العقول در قرون اخیر همواره مورد توجه علمای [[شیعه]] بوده تا آنجا که [[قطیفی]] آن را بی‌نظیر خوانده است.<ref>رجوع کنید به شوشتری، ج۱، ص۳۸۳.</ref> در کتاب‌های حدیثی و فقهی از آن نقل قول کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به مجلسی، ج ۱، ص۲۹؛ بحرانی، ج ۲۵، ص۱۸۰؛ نوری، ج ۱، ص۱۸۷.</ref> | ||
در عین حال، آنچه مایه | در عین حال، آنچه مایه خرده‌گیری و در برخی موارد نامعتبر دانستن مندرجات تحف‌العقول از سوی علمای شیعه شده، [[حدیث مرسل|ارسال اسنادِ احادیث]] آن است. البته خودِ [[ابن شعبه حرانی|ابن‌شعبه]] به این موضوع توجه داشته و در مقدمه نوشته که سلسله سندِ بیشتر احادیث کتاب را سماع کرده، ولی در تألیف کتاب برای رعایت ایجاز و نیز به این سبب که بیشتر این کلمات و سخنان از زمره آموزشها و حکمتهایی است که خود گواه درستی خود هستند و به این دلیل که آنها را برای شیعیان فراهم کرده است که تسلیم امامان‌اند، از ذکر اسناد احادیث کتاب اجتناب کرده است. | ||
[[آیت الله خوئی]] ضمن اعتراف به فضل و ورع و ممدوح بودن [[ابن شعبه حرانی| | [[آیت الله خوئی]] ضمن اعتراف به فضل و ورع و ممدوح بودن [[ابن شعبه حرانی|حرّانی]]، کتاب وی را به دلیل [[حدیث مرسل|مُرسل]] بودن احادیث آن، فاقد اعتبار دانسته و در هیچ یک از احکام شرعی، استناد به روایات تحف‌العقول را جایز نشمرده است.<ref>رجوع کنید به توحیدی، ج ۱، ص۵؛ ص۹؛ نیز رجوع کنید به معلم، ص۲۷۴ـ۲۷۷.</ref> | ||
گفتنی است که تحف‌العقول در میان [[نصیریه|نُصَیریه]] حرمتی خاص داشته و بسیاری از پیروان این مذهب آن را از بر دارند.<ref>ضیائی، ج ۱، ص۸۱.</ref> | |||
== ترجمه و نشر | == ترجمه و نشر کتاب == | ||
[[پرونده:متن و ترجمه تحف العقول.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:متن و ترجمه تحف العقول.jpg|بندانگشتی|یکی از ترجمه‌های تحف العقول]] | ||
تحف‌العقول بارها در [[ایران]]، [[عراق]] و [[لبنان]] به چاپ رسیده است. نخستین‌بار در | تحف‌العقول بارها در [[ایران]]، [[عراق]] و [[لبنان]] به چاپ رسیده است. نخستین‌بار در ۱۲۹۷، با [[روضه کافی]]، در یک مجلد چاپ سنگی شد. بهترین چاپ آن، با تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری، در ۱۳۷۶ در [[تهران]] صورت گرفته است. این کتاب بارها به فارسی ترجمه شده که بهترین آنها ترجمه پرویز اتابکی با عنوان رهاوردِ خِرد (تهران ۱۳۷۶ش) است. تحف العقول را بدر شاهین به انگلیسی ترجمه و در ۱۳۸۳ش در قم به چاپ رسانده است. | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* آقابزرگ | * آقابزرگ طهرانی؛ الذریعه. | ||
* ابن‌شعبه، تحف‌العقول عن آل‌الرسول صلی‌اللّه علیهم، چاپ | * ابن‌شعبه، تحف‌العقول عن آل‌الرسول صلی‌اللّه علیهم، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۳ش. | ||
* | * بحرانی، یوسف‌بن احمد، الحدائق النّاضرة فی احکام العترة الطاهرة، قم، ۱۳۶۳ـ۱۳۶۷ش. | ||
* | * توحیدی، محمدعلی، مصباح الفقاهة، تقریرات درس آیةاللّه خوئی، قم، ۱۳۷۷ش. | ||
* | * شوشتری، نوراللّه‌بن شریف‌الدین، مجالس المؤمنین، تهران، ۱۳۵۴ش. | ||
* | * ضیائی، علی‌اکبر، فهرس مصادرالفرق الاسلامیة، ج ۱، بیروت، ۱۴۱۲/۱۹۹۲. | ||
* | * مجلسی، بحار الانوار. | ||
* معلم، | * معلم، محمدعلی، اصول علم‌الرجال بین النظریة و التطبیق، تقریرات درس آیةاللّه داوری، قم، ۱۴۱۶. | ||
* | * نوری، حسین‌بن محمدتقی، خاتمة مستدرک الوسائل، قم، ۱۴۱۵ـ۱۴۲۰. | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* منبع مقاله:[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5899 دانشنامه جهان اسلام] با | * منبع مقاله:[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5899 دانشنامه جهان اسلام] با تلخیص. | ||
* مشاهده متن | * مشاهده متن کتاب در [http://www.alseraj.net/maktaba/kotob/hadith/tohafologhool/index.htm کتابخانه سراج] | ||
[[en:view/Tuhaf_al-%27uqul]] | [[en:view/Tuhaf_al-%27uqul]] | ||
{{ | {{کتاب‌های حدیثی شیعه}} | ||
[[رده:کتاب‌های حدیثی شیعه قرن4(قمری)]] | [[رده:کتاب‌های حدیثی شیعه قرن4(قمری)]] | ||