پرش به محتوا

آیه ولایت: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۲۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ اوت ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۰: خط ۲۰:
عالمان اهل‌سنت واژه «ولیّ» را به معنی «دوست» دانسته و استدلال شیعه به این آیه برای اثبات ولایت حضرت علی(ع) را نمی‌پذیرند. در مقابل، عالمان شیعه می‌گویند از شأن نزول و انحصار مصداق «ولیّ»، برمی‌آید که در اینجا «ولیّ» نمی‌تواند به معنای «دوستی» باشد، بلکه معنای آن ولایت و سرپرستی است.
عالمان اهل‌سنت واژه «ولیّ» را به معنی «دوست» دانسته و استدلال شیعه به این آیه برای اثبات ولایت حضرت علی(ع) را نمی‌پذیرند. در مقابل، عالمان شیعه می‌گویند از شأن نزول و انحصار مصداق «ولیّ»، برمی‌آید که در اینجا «ولیّ» نمی‌تواند به معنای «دوستی» باشد، بلکه معنای آن ولایت و سرپرستی است.


از این آیه در کتاب‌های تفسیری، کلامی و فقهی بحث می‌شود. فقیهان از این آیه، احکامی را استنباط کرده‌اند از جمله آنها این است که حرکات جزئی، [[نماز]] را باطل نمی‌کند.
== متن آیه ==
== متن آیه ==
{{گفت و گو
{{گفت و گو
خط ۳۶: خط ۳۷:
مفسران شیعه<ref> برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳۲۴؛ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۵۵۸ـ۵۵۹؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۴؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.</ref> و سنی<ref> برای نمونه نگاه کنید به: حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹</ref> سبب نزول این آیه را انفاق [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] به [[فقیر]] در حال [[نماز]] می‌دانند. از این‌رو این آیه و [[خاتم‌بخشی]] از [[فضایل امام علی(ع)]] به شمار می‌آید که در قرآن به اشاره شده است. در کتاب [[المسترشد فی الامامة (کتاب)|المسترشد فی الامامه]] آ مده است که امام علی(ع) در [[شورای شش‌نفره]] برای اثبات حقانیت خود به شأن نزول این آیه درباره خود استناد کرده است.<ref> طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص۳۵۳.</ref>  
مفسران شیعه<ref> برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳۲۴؛ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۵۵۸ـ۵۵۹؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۴؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.</ref> و سنی<ref> برای نمونه نگاه کنید به: حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹</ref> سبب نزول این آیه را انفاق [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] به [[فقیر]] در حال [[نماز]] می‌دانند. از این‌رو این آیه و [[خاتم‌بخشی]] از [[فضایل امام علی(ع)]] به شمار می‌آید که در قرآن به اشاره شده است. در کتاب [[المسترشد فی الامامة (کتاب)|المسترشد فی الامامه]] آ مده است که امام علی(ع) در [[شورای شش‌نفره]] برای اثبات حقانیت خود به شأن نزول این آیه درباره خود استناد کرده است.<ref> طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص۳۵۳.</ref>  


از این آیه در کتاب‌های کلامی،<ref>برای نمونه نگاه کنید به سید مرتضی، الذخیره، ۱۴۳۱ق، ص۴۳۹.</ref>  تفسیری <ref>برای نمونه نگاه کنید به المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.</ref> و فقهی<ref> برای نمونه نگاه کنید به فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref> بحث شده است. اختلاف‌نظر شیعه و سنی درباره معنای ولی منجر به بحث‌های زیادی در تفسیر این آیه شده است.
از این آیه در کتاب‌های کلامی،<ref>برای نمونه نگاه کنید به سید مرتضی، الذخیره، ۱۴۳۱ق، ص۴۳۹.</ref>  تفسیری <ref>برای نمونه نگاه کنید به المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.</ref> و فقهی<ref> برای نمونه نگاه کنید به فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref> بحث شده است. اختلاف‌نظر شیعه و سنی درباره معنای ولی منجر به بحث‌های زیادی در تفسیر این آیه شده است.
==‌ شأن نزول ==
==‌ شأن نزول ==
{{اصلی|خاتم‌بخشی}}
{{اصلی|خاتم‌بخشی}}
خط ۶۳: خط ۶۴:
* زکات شامل صدقه مستحبی هم می‌شود: در این آیه از خاتم‌بخشی با عنوان زکات یاد شده است، برخی از فقیهان نتیجه گرفته‌اند که [[زکات]] شامل صدقه مستحبی نیز می‌شود.<ref> فاضل مقداد، کنزالعرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref>
* زکات شامل صدقه مستحبی هم می‌شود: در این آیه از خاتم‌بخشی با عنوان زکات یاد شده است، برخی از فقیهان نتیجه گرفته‌اند که [[زکات]] شامل صدقه مستحبی نیز می‌شود.<ref> فاضل مقداد، کنزالعرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref>
* برخی از فقیهان برای اثبات اینکه [[نیت]]، عمل قلبی است و لازم نیست به زبان بیاید، به این آیه استدلال کرده‌اند.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۲۸۱.</ref>
* برخی از فقیهان برای اثبات اینکه [[نیت]]، عمل قلبی است و لازم نیست به زبان بیاید، به این آیه استدلال کرده‌اند.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۲۸۱.</ref>
*منافات نداشتن انفاق در نماز با حضور قلب: به گفته علامه مجلسی، توجه به عبادت دیگری در نماز، منافاتی با کمال نماز و حضور قلب در آن ندارد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۲۸۱.</ref> همچنین گفته‌اند که هم نماز و هم انفاق حضرت علی برای خدا بوده است؛ از این‌رو منافاتی وجود ندارد که در نماز صدای فقیر را بشنود و برای رضای خدا به او انفاق کند.<ref>طبسی، «نشان ولایت و جریان خاتم‌بخشی»، ص۴۹.</ref> همان‌گونه که پیامبر(ص) هر گاه در حال نماز صدای گریه کودکی را می‌شنید نماز را زودتر از همیشه به پایان می‌برد تا مادر کودک به سراغ او برود.<ref>صدوق، علل الشرایع، منشورات المکتبة الحیدریة و مطبعتها فی النجف، ج۲، ص۳۴۴.</ref>
*منافات نداشتن انفاق در نماز با [[حضور قلب]]: به گفته [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]، توجه به عبادت دیگری در نماز، منافاتی با کمال نماز و حضور قلب در آن ندارد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۲۸۱.</ref> همچنین گفته‌اند که هم نماز و هم انفاق حضرت علی برای خدا بوده است؛ از این‌رو منافاتی ندارد که امام در نماز صدای فقیر را بشنود و برای رضای خدا به او انفاق کند.<ref>طبسی، «نشان ولایت و جریان خاتم‌بخشی»، ص۴۹.</ref> بنا بر روایتی که در [[علل الشرائع (کتاب)|علل الشرائع]] نقل شده است پیامبر(ص) نیز هر گاه در حال نماز صدای گریه کودکی را می‌شنید نماز را زودتر از همیشه به پایان می‌برد تا مادر کودک به سراغ او برود.<ref>صدوق، علل الشرایع، منشورات المکتبة الحیدریة و مطبعتها فی النجف، ج۲، ص۳۴۴.</ref>


== جستارهای وابسته==
== جستارهای وابسته==