آیه وضو: تفاوت میان نسخه‌ها

همچنین از نظر فقیهان این آیه به‌طور واضح بر شرط بودن [[طهارت]] برای صحت [[نماز]] دلالت می‌کند<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج۱۱، ص۲۹۸؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۹۱؛ ایروانی، دروس تمهیدیة فی تفسیر آیات الأحکام، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۵۶.</ref> و از آن چنین برداشت می‌شود که وجوب طهارت، وجوب مستقل نیست، بلکه تبعی است<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج۱۱، ص۲۹۷؛ ایروانی، دروس تمهیدیة فی تفسیر آیات الأحکام، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۵۶.</ref> و برای کسی که نمی‌خواهد نماز به‌جا آورد، طهارت واجب نیست و لذا در صورت ترک آن، عقاب نمی‌شود.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی تفسیر آیات الأحکام، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۵۶.</ref>

از نظر فقها همان‌گونه که در آیه آمده «فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ؛ صورت‌هایتان را بشویید»، صورت، اولین عضوی است که در وضو واجب است شسته شود.<ref>محقق اردبیلی، زبدة البیان، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ص۱۶.</ref> واژه «وُجُوه» جمع «وَجه» به معنای چهره و صورت است.<ref>دهخدا، فرهنگ‌لغت دهخدا، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه «وجه».</ref> فقهای امامیه با توجه به برخی روایات<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۳۰ق، ج۵، ص۸۸-۸۹.</ref> برای تعیین مقداری که در شستن صورت برای وضو لازم است، گفته‌اند از جهت درازا از رستنگاه (جایی که موی سر می‌روید) تا پایین چانه و از جهت عَرْض، آن مقداری است که بین دو انگشت میانه و شست قرار دارد.<ref>فاضل جواد، مسالک الافهام الی آیات الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۳۸-۴۰.</ref>  

فقهای [[شافعیه]] بر این نظرند که از جهت درازا لازم است زیر چانه نیز شسته شود.<ref>مغنیة، الفقه علی المذاهب الخمسة، ص۳۵.</ref> [[حنابله]] برخلاف فقهای [[مالکیه]]، [[شافعیه]] و [[حنفیه]] بر این نظرند که از جهت پهنا و عرض، گوش‌ها جزء صورت بوده و شستن آن‌ها در وضو واجب است.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ج۱، ص۶۴.</ref>

بنا به اجماع فقهای مسلمان، با توجه به آنچه در آیه آمده «فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ؛ صورت و دست‌هایتان را تا آرنج بشویید.»، شستن دست‌ها در وضو واجب است.<ref>محقق اردبیلی، زبدة البیان، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ص۱۶؛ مغنیة، الفقه علی المذاهب الخمسة، ص۳۶.</ref> در اینکه چه مقداری از دست واجب است شسته شود و جهت شستشوی دست به چه صورت است، میان فقهای امامیه و [[اهل سنت]] اختلاف نظر وجود دارد:<ref>فاضل جواد، مسالک الافهام الی آیات الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۴۲-۴۳.</ref>

*بنا به [[اجماع]] فقهای امامیه واجب است که در وضو آرنج نیز شسته شود و همچنین واجب است که جهتِ شستن دست‌ها از آرنج به سمت نوک انگشتان باشد؛<ref>شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۴۵۰-۴۵۱؛ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۲، ص۳۳۳.</ref> چرا که اولاً بنا به نظر برخی، کلمه «إلی» در «إلی المرافق» به‌معنای «مع»، یعنی همراهی است و بدین معناست که در وضو، شستن آرنج نیز لازم است.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ج۱، ص۷۸؛ همدانی، مصباح الفقیه، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۳۲۱.</ref> ثانیاً چه در وضو و چه در غیر وضو، شستن دست به‌طور طبیعی از بالا به پایین است و شستن آن از پایین به بالا اگرچه ممکن است، ولی طبیعی و معمول نیست.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۲۲۱.</ref> و ثالثاً از [[سنت|سنت پیامبر(ص)]] و [[سنت|امامان معصوم(ع)]] وجوب شستن دست‌ها از آرنج به سمت نوک انگشتان و همچنین شستن خود آرنج فهمیده می‌شود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱، ص۳۸۷ و ۳۹۳؛ فاضل مقداد، کنز العرفان فی فقه القرآن، ج۱، ص۱۰.</ref>   

*از نظر بیشتر فقهای اهل سنت شستن آرنج در وضو واجب است.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج۱۱، ص۳۰۳؛ جمعی از نویسندگان، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، ج۳۷، ص۳۰.</ref> برخی فقیهان اهل سنت گفته‌اند از آیه چنین برداشت می‌شود که جهت شستن دست‌ها باید از نوک انگشتان به سمت آرنج باشد.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج۱۱، ص۳۰۴؛ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ج۱، ص۶۳.</ref> به‌گفته فخر رازی از نظر بیشتر فقهای اهل سنت، شستن دست‌ها از آرنج به سمت نوک انگشتان، خللی در صحت وضو وارد نمی‌کند، ولی بهتر آن است که از نوک انگشتان به سمت آرنج شسته شود.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج۱۱، ص۳۰۴.</ref>

==برداشت فقیهان مسلمان از آیه==