confirmed، templateeditor
۱۱٬۶۹۶
ویرایش
حق والدین: تفاوت میان نسخه‌ها
ویکی سازی
جز (جایگزینی متن - '== پانویس ==↵ {{پانویس۲}}' به '== پانویس == {{پانوشت}} == یادداشت == {{یادداشت‌ها}}') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
(ویکی سازی) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
==اهمیت حق والدین== | ==اهمیت حق والدین== | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = {{حدیث|وَاعْبُدُوا اللَّـهَ وَلَا تُشْرِ‌کُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا|ترجمه=و خدا را بپرستید، و چیزى را با او شریک مگردانید؛ و به پدر و مادر احسان کنید.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> نساء، ۳۶، ترجمه فولادوند. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = {{حدیث|وَاعْبُدُوا اللَّـهَ وَلَا تُشْرِ‌کُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا|ترجمه=و خدا را بپرستید، و چیزى را با او شریک مگردانید؛ و به پدر و مادر احسان کنید.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> نساء، ۳۶، ترجمه [[محمدمهدی فولادوند|فولادوند]]. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | ||
در [[آیه|آیات]] [[قرآن]] چندین بار به نیکوکارى به والدین سفارش شده است. <ref> وَصَّینَا الاْنسانَ بِوالِدَیهِ حُسناً/ إحساناً رجوع کنید به عنکبوت: ۸؛ اَحقاف: ۱۵ </ref> ذکر این سفارش در قالب مکرر «وباالوالدین إحساناً» بلافاصله پس از امر به «[[عبادت]] [[خدا]]» و نهى از «[[شرک]] ورزیدن به او» <ref> رجوع کنید به بقره: ۸۳؛ نساء: ۳۶؛ اَنعام: ۱۵۱؛ اِسراء: ۲۳ </ref> و نیز مقارنت «سپاسگزارى از پدر و مادر» با «[[شکر|شکرگزارى]] از خدا» <ref> اشْکُرْ لى و لِوالِدَیکَ رجوع کنید به لقمان: ۱۳ـ۱۴ </ref> از اهمیت ممتاز این آموزه اخلاقى و دینى حکایت دارد. این آموزه در ادیان پیش از [[اسلام]] نیز وجود داشته، چنانکه مشابه همین تعبیر در کتاب‌هاى [[عهد عتیق]] نیز آمده است <ref> رجوع کنید به سفر لاویان، ۱۹: ۲ـ۴؛ نیز رجوع کنید به سفر خروج، ۱۲: ۲۰؛ سفر تثنیه، ۵: ۱۶ </ref> ازاین‌رو، برخى مؤلفان غربى آن را با ده فرمان [[حضرت موسی]] مقایسه کرده‌اند. <ref> رجوع کنید به رابرتس، ص ۴۶ـ۴۹؛ هیرشفلد، ص ۸۱؛ گایگر، ص ۸۴ </ref> | در [[آیه|آیات]] [[قرآن]] چندین بار به نیکوکارى به والدین سفارش شده است. <ref> وَصَّینَا الاْنسانَ بِوالِدَیهِ حُسناً/ إحساناً رجوع کنید به عنکبوت: ۸؛ اَحقاف: ۱۵ </ref> ذکر این سفارش در قالب مکرر «وباالوالدین إحساناً» بلافاصله پس از امر به «[[عبادت]] [[خدا]]» و نهى از «[[شرک]] ورزیدن به او» <ref> رجوع کنید به بقره: ۸۳؛ نساء: ۳۶؛ اَنعام: ۱۵۱؛ اِسراء: ۲۳ </ref> و نیز مقارنت «سپاسگزارى از پدر و مادر» با «[[شکر|شکرگزارى]] از خدا» <ref> اشْکُرْ لى و لِوالِدَیکَ رجوع کنید به لقمان: ۱۳ـ۱۴ </ref> از اهمیت ممتاز این آموزه اخلاقى و دینى حکایت دارد. این آموزه در ادیان پیش از [[اسلام]] نیز وجود داشته، چنانکه مشابه همین تعبیر در کتاب‌هاى [[عهد عتیق]] نیز آمده است <ref> رجوع کنید به سفر لاویان، ۱۹: ۲ـ۴؛ نیز رجوع کنید به سفر خروج، ۱۲: ۲۰؛ سفر تثنیه، ۵: ۱۶ </ref> ازاین‌رو، برخى مؤلفان غربى آن را با ده فرمان [[حضرت موسی]] مقایسه کرده‌اند. <ref> رجوع کنید به رابرتس، ص ۴۶ـ۴۹؛ هیرشفلد، ص ۸۱؛ گایگر، ص ۸۴ </ref> | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
{{اصلی|آیه احسان به والدین}} | {{اصلی|آیه احسان به والدین}} | ||
===مصادیق حق والدین در قرآن=== | ===مصادیق حق والدین در قرآن=== | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = {{حدیث|وَقَضَىٰ رَ‌بُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْ‌هُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِ‌یمًا وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّ‌حْمَةِ وَقُل رَّ‌بِّ ارْ‌حَمْهُمَا کَمَا رَ‌بَّیَانِی صَغِیرً‌ا |ترجمه=و پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر [خود] احسان کنید. اگر یکى از آن دو یا هر دو، در کنار تو به سالخوردگى رسیدند به آنها [حتى] «اوف» مگو و به آنان پَرخاش مکن و با آنها سخنى شایسته بگوى. و از سر مهربانى، بالِ فروتنى بر آنان بگس‌تر و بگو: «پروردگارا، آن دو را رحمت کن چنانکه مرا در خردى پروردند.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> اسراء، ۲۴ـ۲۳، ترجمه فولادوند. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = {{حدیث|وَقَضَىٰ رَ‌بُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْ‌هُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِ‌یمًا وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّ‌حْمَةِ وَقُل رَّ‌بِّ ارْ‌حَمْهُمَا کَمَا رَ‌بَّیَانِی صَغِیرً‌ا |ترجمه=و پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر [خود] احسان کنید. اگر یکى از آن دو یا هر دو، در کنار تو به سالخوردگى رسیدند به آنها [حتى] «اوف» مگو و به آنان پَرخاش مکن و با آنها سخنى شایسته بگوى. و از سر مهربانى، بالِ فروتنى بر آنان بگس‌تر و بگو: «پروردگارا، آن دو را رحمت کن چنانکه مرا در خردى پروردند.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> اسراء، ۲۴ـ۲۳، ترجمه [[محمدمهدی فولادوند|فولادوند]]. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | ||
در توصیه قرآنى، گاه مصادیقى از حقوق والدین هم ذکر شده است. مثلاً از فرزندان خواسته شده است تا هنگام کهن‌سالى پدر و مادر نه تنها از درشت‌گویى و بدرفتارى با آنان بپرهیزند بلکه در مقابل آنها فروتنى و خضوع نمایند و در ازاى سختی‌هایى که والدین از روى مهربانى و رحمت براى رشد و تربیت آنان متحمل شده‌اند، در زمان حیات و پس از مرگ‌شان در حق ایشان [[دعا]] کنند و از خدا بخواهند که آنان را مشمول رحمت خویش قرار دهد، <ref> رجوع کنید به اسراء: ۲۳ـ۲۴ </ref> چنانکه انبیاى پیشین همواره در حق پدر و مادر خویش دعا می‌کردند. <ref> رجوع کنید به ابراهیم: ۴۱؛ شعراء: ۸۶؛ نمل: ۱۹؛ نوح: ۲۸ </ref> [[فضل بن حسن طبرسی]] <ref> ذیل اسراء: ۲۳ـ۲۴؛ نیز رجوع کنید به طباطبائى، ذیل همین آیات </ref> بر آن است که سیاق آیات، بر [[استجابت دعا|استجابت]] این [[دعا]] در حق والدین دلالت دارد، چنانکه در [[احادیث]] نیز بر همین موضوع تأکید شده است. <ref> رجوع کنید به ابن‌حنبل، ج ۲، ص ۲۵۸؛ ابوداوود، ج ۱، ص ۳۴۳؛ حسن‌بن فضل طبرسى، ص ۲۷۵ </ref> | در توصیه قرآنى، گاه مصادیقى از حقوق والدین هم ذکر شده است. مثلاً از فرزندان خواسته شده است تا هنگام کهن‌سالى پدر و مادر نه تنها از درشت‌گویى و بدرفتارى با آنان بپرهیزند بلکه در مقابل آنها فروتنى و خضوع نمایند و در ازاى سختی‌هایى که والدین از روى مهربانى و رحمت براى رشد و تربیت آنان متحمل شده‌اند، در زمان حیات و پس از مرگ‌شان در حق ایشان [[دعا]] کنند و از خدا بخواهند که آنان را مشمول رحمت خویش قرار دهد، <ref> رجوع کنید به اسراء: ۲۳ـ۲۴ </ref> چنانکه انبیاى پیشین همواره در حق پدر و مادر خویش دعا می‌کردند. <ref> رجوع کنید به ابراهیم: ۴۱؛ شعراء: ۸۶؛ نمل: ۱۹؛ نوح: ۲۸ </ref> [[فضل بن حسن طبرسی]] <ref> ذیل اسراء: ۲۳ـ۲۴؛ نیز رجوع کنید به طباطبائى، ذیل همین آیات </ref> بر آن است که سیاق آیات، بر [[استجابت دعا|استجابت]] این [[دعا]] در حق والدین دلالت دارد، چنانکه در [[احادیث]] نیز بر همین موضوع تأکید شده است. <ref> رجوع کنید به ابن‌حنبل، ج ۲، ص ۲۵۸؛ ابوداوود، ج ۱، ص ۳۴۳؛ حسن‌بن فضل طبرسى، ص ۲۷۵ </ref> | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
===تقدم اوامر الهی بر رضایت والدین=== | ===تقدم اوامر الهی بر رضایت والدین=== | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = {{حدیث|وَوَصَّیْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَیْهِ حُسْنًا وَ إِن جَاهَدَاکَ لِتُشْرِ‌کَ بِی مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا|ترجمه=و به انسان سفارش کردیم که به پدر و مادر خود نیکى کند، و [لى] اگر آنها با تو درکوشند تا چیزى را که بدان علم ندارى با من شریک گردانى، از ایشان اطاعت مکن.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> عنکبوت، ۸، ترجمه فولادوند. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = {{حدیث|وَوَصَّیْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَیْهِ حُسْنًا وَ إِن جَاهَدَاکَ لِتُشْرِ‌کَ بِی مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا|ترجمه=و به انسان سفارش کردیم که به پدر و مادر خود نیکى کند، و [لى] اگر آنها با تو درکوشند تا چیزى را که بدان علم ندارى با من شریک گردانى، از ایشان اطاعت مکن.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> عنکبوت، ۸، ترجمه [[محمدمهدی فولادوند|فولادوند]]. </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ecfcf4| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | ||
اگر والدین بخواهند فرزندانشان را به [[شرک]] وادارند، <ref> رجوع کنید به عنکبوت: ۸؛ لقمان: ۱۳ـ۱۴ </ref> امر به فرمانبردارى از ایشان، به‌دلیل تعارض با اطاعت از اوامر الهى، ملغا می‌شود، هرچند همچنان موظف‌اند با پدر و مادر خویش مدارا و خوش‌رفتارى کنند. <ref> رجوع کنید به احقاف: ۱۵ </ref> و التزام به اوامر الهى و رعایت [[عدالت|عدل]] بر رضایت والدین مقدّم است و علاقه و احترام به پدر و مادر نباید موجب شود که فرزندان از مسیر [[عدل]] و [[انصاف]] خارج شوند، <ref> رجوع کنید به نساء: ۱۳۵ </ref> زیرا خویشاوندان در روز [[قیامت]] نمی‌توانند به آنان سودى برسانند. <ref> رجوع کنید به ممتحنه: ۳؛ نیز رجوع کنید به معارج: ۱۱ـ۱۲؛ عبس: ۳۴ـ۳۵ </ref> | اگر والدین بخواهند فرزندانشان را به [[شرک]] وادارند، <ref> رجوع کنید به عنکبوت: ۸؛ لقمان: ۱۳ـ۱۴ </ref> امر به فرمانبردارى از ایشان، به‌دلیل تعارض با اطاعت از اوامر الهى، ملغا می‌شود، هرچند همچنان موظف‌اند با پدر و مادر خویش مدارا و خوش‌رفتارى کنند. <ref> رجوع کنید به احقاف: ۱۵ </ref> و التزام به اوامر الهى و رعایت [[عدالت|عدل]] بر رضایت والدین مقدّم است و علاقه و احترام به پدر و مادر نباید موجب شود که فرزندان از مسیر [[عدل]] و [[انصاف]] خارج شوند، <ref> رجوع کنید به نساء: ۱۳۵ </ref> زیرا خویشاوندان در روز [[قیامت]] نمی‌توانند به آنان سودى برسانند. <ref> رجوع کنید به ممتحنه: ۳؛ نیز رجوع کنید به معارج: ۱۱ـ۱۲؛ عبس: ۳۴ـ۳۵ </ref> | ||