ایاک نعبد و ایاک نستعین: تفاوت میان نسخه‌ها
←معرفی و جایگاه
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
== معرفی و جایگاه == | == معرفی و جایگاه == | ||
{{عربی|اندازه=۱۰۰%|<big>«إِيّاك‌َ نَعبُدُ وَ إِيّاك‌َ نَستَعِين‌ُ</big>}}؛ تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌جوییم»، آیه ۵ [[سوره فاتحه|سوره حمد]]، و آغازگر بخش دوم از محتوای این سوره است.<ref>[http://www.makarem.ir/main.aspx?typeinfo=42&lid=0&mid=320099&catid=-2 «محتواى سوره حمد»]، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی.</ref> در این آیه انسان [[خدا|خداوند]] را مورد خطاب قرار داده به او می گوید که تنها او را پرستش می‌کند و تنها از او کمک می‌خواهند.<ref>[http://www.makarem.ir/main.aspx?typeinfo=42&lid=0&mid=320099&catid=-2 «محتواى سوره حمد»]، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی.</ref> [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] در تفسیر این آیه می‌فرماید: «إیّاک نعبد»، ابراز رغبت و تقرب جستن عبد به‌سوی خدای تعالی و اظهار اخلاص در عمل برای اوست و نه غیر او، و «إیّاک نستعین»، درخواست توفیق و عبادت زیاد از خدا و درخواست ادامه نعمت‌های داده شده و یاری خداوند است.<ref>شیخ طوسی، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۱۰.</ref> | {{عربی|اندازه=۱۰۰%|<big>«إِيّاك‌َ نَعبُدُ وَ إِيّاك‌َ نَستَعِين‌ُ</big>}}؛ تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌جوییم»، آیه ۵ [[سوره فاتحه|سوره حمد]]، و آغازگر بخش دوم از محتوای این سوره است.<ref>[http://www.makarem.ir/main.aspx?typeinfo=42&lid=0&mid=320099&catid=-2 «محتواى سوره حمد»]، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی.</ref> در این آیه انسان [[خدا|خداوند]] را مورد خطاب قرار داده به او می گوید که تنها او را پرستش می‌کند و تنها از او کمک می‌خواهند.<ref>[http://www.makarem.ir/main.aspx?typeinfo=42&lid=0&mid=320099&catid=-2 «محتواى سوره حمد»]، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی.</ref> [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] در تفسیر این آیه می‌فرماید: «إیّاک نعبد»، ابراز رغبت و تقرب جستن عبد به‌سوی خدای تعالی و اظهار اخلاص در عمل برای اوست و نه غیر او، و «إیّاک نستعین»، درخواست توفیق و عبادت زیاد از خدا و درخواست ادامه نعمت‌های داده شده و یاری خداوند است.<ref>شیخ طوسی، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۱۰.</ref> | ||
در برخی منابع حدیثی نقل شده است که روزی [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در [[نماز]] خود آیه‌ای از قرآن را آنقدر تکرار کرد تا غش کرد، وقتی از آن حال خارج شد و از علت این امر از ایشان سوال شد فرمود: لازَال اُکَرِّرُها حتّی سَمِعتُ مِن قَآئِلُها (به‌فارسی: آنقدر آنرا تکرار کرد تا آنرا از گوینده‌اش شنیدم).<ref>قاضی سعید قمی، اسرار العبادات و حقیقه الصلاه، | |||
در برخی منابع حدیثی نقل شده است که روزی [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در [[نماز]] خود آیه‌ای از قرآن را آنقدر تکرار کرد تا غش کرد، وقتی از آن حال خارج شد و از علت این امر از ایشان سوال شد فرمود: لازَال اُکَرِّرُها حتّی سَمِعتُ مِن قَآئِلُها (به‌فارسی: آنقدر آنرا تکرار کرد تا آنرا از گوینده‌اش شنیدم).<ref>قاضی سعید قمی، اسرار العبادات و حقیقه الصلاه، ۱۳۳۹ش،ص۶۱؛[https://motaghin.com/fa_booksPage_9322.aspx?gid=8864#_edn5 «آدم از جهت انقياد در برابر حقّ به سه دسته تقسيم مي‌شوند»]، پرتال جامع علوم و معارف اسلامی متقین.</ref> [[قاضی سعید قمی]] با توجه به شواهد و قرائن موجود، گفته است آیه مورد تلاوت امام صادق(ع) «ایاک نعبد و ایاک نستعین» بوده است.<ref>قاضی سعید قمی، اسرار العبادات و حقیقه الصلاه، ۱۳۳۹ش، ص۶۱.</ref> برخی محققین این روایات را فاقد سند و اعتبار دانسته‌اند.<ref>[https://alasar.blog.ir/1396/04/19/hadiseerfani «بررسی یک روایت عرفانی مشهور»]، وبلاگ آثار.</ref> | |||
در برخی از دعاها و [[نمازهای مستحب|نمازهای مستحبی]] به گفتن مکرّر این آیه برای رفع حاجت‌ها و برطرف شدن گرفتاری‌ها اشاره شده که نشان از اهمیت آن دارد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مکارم الاخلاق، ج۱، ص۳۵۲؛ جمعی از نویسندگان، دانشنامه امام علی(ع)، ج۱، ص۷۱۷.</ref> نماز [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان(عج)]] از جمله آنهاست.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، مجمع إحياء الثقافة الإسلاميّه، ص۹۴و ۷۸۶و ۷۹۰.</ref> در روایتی آمده در برخی [[غزوه|غزوات]] وقتی کار بر [[پیامبر(ص)]] سخت می‌گشت، با گفتنِ ذکر «یا مالک یوم الدین، ایاک نعبد و ایاک نستعین»، ملائکه به کمک او برخواسته، بر [[کفر|کفار]] پیروز می‌شد.<ref>أبو نعیم، دلائل النبوه، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۴۶۰.</ref> | در برخی از دعاها و [[نمازهای مستحب|نمازهای مستحبی]] به گفتن مکرّر این آیه برای رفع حاجت‌ها و برطرف شدن گرفتاری‌ها اشاره شده که نشان از اهمیت آن دارد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مکارم الاخلاق، ج۱، ص۳۵۲؛ جمعی از نویسندگان، دانشنامه امام علی(ع)، ج۱، ص۷۱۷.</ref> نماز [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان(عج)]] از جمله آنهاست.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، مجمع إحياء الثقافة الإسلاميّه، ص۹۴و ۷۸۶و ۷۹۰.</ref> در روایتی آمده در برخی [[غزوه|غزوات]] وقتی کار بر [[پیامبر(ص)]] سخت می‌گشت، با گفتنِ ذکر «یا مالک یوم الدین، ایاک نعبد و ایاک نستعین»، ملائکه به کمک او برخواسته، بر [[کفر|کفار]] پیروز می‌شد.<ref>أبو نعیم، دلائل النبوه، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۴۶۰.</ref> | ||
==توحید عبادی و افعالی در آیه== | ==توحید عبادی و افعالی در آیه== | ||
مفسران شیعه گفته‌اند که عبارت «ایاک نعبد» در این آیه به [[توحید عبادی|توحید در عبادت]] و عبارت «ایاک نستعین» به [[توحید افعالی|توحید در افعال]] از مراتب توحید اشاره دارد.<ref>مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۲.</ref> این آموزه‌ها با استفاده از صنایع ادبی متعددی در این آیه بیان شده است؛ | مفسران شیعه گفته‌اند که عبارت «ایاک نعبد» در این آیه به [[توحید عبادی|توحید در عبادت]] و عبارت «ایاک نستعین» به [[توحید افعالی|توحید در افعال]] از مراتب توحید اشاره دارد.<ref>مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۲.</ref> این آموزه‌ها با استفاده از صنایع ادبی متعددی در این آیه بیان شده است؛ | ||