پرش به محتوا

حجاب: تفاوت میان نسخه‌ها

حجاب (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۵۷

۱۲٬۱۰۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۳
←‏احکام
دیداریویکی‌متن
خط ۳۳: خط ۳۳:


==احکام==
==احکام==
فقهای مسلمان برای حجاب و میزان رعایت آن [[احکام شرعی|احکامی]] بیان کرده‌اند که برخی به بیان زیر است:
بنا به اجماع فقهای مسلمان،<ref>حکیم، مستمسک العروة الوثفی، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۳۹.</ref> بر زنان [[واجب]] است که بدن و موی سر خود را از [[نامحرم]] بپوشانند.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۸؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۱۷.</ref> برخی فقیهان این حکم را از [[ضروریات دین]] و [[ضروریات مذهب]] برشمرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۵، ص۲۲۹؛ حکیم، مستمسک العروة الوثفی، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۳۹.</ref> درباره محدوده پوشش واجب برای زنان دو نظر کلی هست:<ref>مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۸۳.</ref>
===احکام مشترک===
بنا به [[اجماع]] فقهای مسلمان<ref>حکیم، مستمسک العروة الوثفی، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۱۸۵؛ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۵، ص۲۲۸.</ref> بر هر [[مکلف|مکلفی]] (غیر از زن و شوهر نسبت به یکدیگر) [[واجب]] است که عورت (آلت تناسلی) خود را از دیگری، هم‌جنس و غیرهم‌جنس، حتی [[محارم|مَحارم]]، دیوانه و کودکی که زیبایی و زشتی را تشخیص می‌دهد، بپوشاند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۱۶؛ حکیم، مستمسک العروة الوثفی، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۱۸۵.</ref>
 
===احکام مخصوص زن===
برخی از احکام مختص به پوشش زنان به‌شرح زیر است:
 
==== '''پوشش در مقابل نامحرم''' ====
بنا به اجماع فقهای مسلمان،<ref>حکیم، مستمسک العروة الوثفی، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۳۹.</ref> بر زنان [[واجب]] است که بدن و موی سر خود را از [[نامحرم]] بپوشانند.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۸؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۱۷.</ref> برخی فقیهان این حکم را از [[ضروریات دین]] و [[ضروریات مذهب]] برشمرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۵، ص۲۲۹؛ حکیم، مستمسک العروة الوثفی، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۳۹.</ref> درباره محدوده پوشش واجب برای زنان دو نظر کلی هست:<ref>مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۸۳.</ref>  
#وجوب پوشاندن بدن به‌جز گِردی صورت و دست‌ها از مچ تا سر انگشتان: بیشتر فقیهان بر این نظرند و این دو موضع از بدن را، به شرط آن‌که احتمال گناه نباشد، از محدوده پوششِ واجب، استثنا کرده‌اند.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۸؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۷۵؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۱۷؛ خویی، موسوعة الامام الخوئی، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج۳۲، ص۴۲.</ref>
#وجوب پوشاندن بدن به‌جز گِردی صورت و دست‌ها از مچ تا سر انگشتان: بیشتر فقیهان بر این نظرند و این دو موضع از بدن را، به شرط آن‌که احتمال گناه نباشد، از محدوده پوششِ واجب، استثنا کرده‌اند.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۸؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۷۵؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۱۷؛ خویی، موسوعة الامام الخوئی، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج۳۲، ص۴۲.</ref>
#وجوب پوشاندن تمام بدن:‌ فقیهانی همچون [[فاضل مقداد]] و <ref>فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۲۲۲.</ref> [[سید عبدالاعلی سبزواری]]<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۵، ص۲۳۰-۲۳۸.</ref>  پوشاندن همه بدن، حتی صورت و دست را برای زنان واجب دانسته‌اند.<ref>وشنوی قمی، الحجاب فی الاسلام، ۱۳۷۹ق، ص۱-۲؛ رجایی، المسائل الفقهیة، ۱۴۲۱ق، ص۱۳.</ref> [[مرعشی نجفی]] پوشاندن صورت و دست را برای زنان، [[احتیاط واجب]] دانسته است.<ref>مرعشی نجفی، منهاج المؤمنین، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۴۳.</ref> [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] (صاحبْ‌عروه)، در این خصوص، به [[احتیاط مستحب]] قائل شده است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۱۷.</ref>
#وجوب پوشاندن تمام بدن:‌ فقیهانی همچون [[فاضل مقداد]] و <ref>فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۲۲۲.</ref> [[سید عبدالاعلی سبزواری]]<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۵، ص۲۳۰-۲۳۸.</ref>  پوشاندن همه بدن، حتی صورت و دست را برای زنان واجب دانسته‌اند.<ref>وشنوی قمی، الحجاب فی الاسلام، ۱۳۷۹ق، ص۱-۲؛ رجایی، المسائل الفقهیة، ۱۴۲۱ق، ص۱۳.</ref> [[مرعشی نجفی]] پوشاندن صورت و دست را برای زنان، [[احتیاط واجب]] دانسته است.<ref>مرعشی نجفی، منهاج المؤمنین، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۴۳.</ref> [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] (صاحبْ‌عروه)، در این خصوص، به [[احتیاط مستحب]] قائل شده است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۱۷.</ref>
'''پوشش در نماز'''
به گفته کسانی ازجمله [[محقق حلی]]،<ref>محقق حلی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۰۱؛ حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۵۰.</ref> فقها [[اجماع]] دارند که بر زنان واجب است در [[نماز]]، چه نامحرمی باشد و چه نباشد،<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۱۸؛ مرعشی نجفی، منهاج المؤمنین، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۴۳.</ref> بدن و موی سر خود را بپوشانند؛ غیر از گردی صورت (مقداری که در وضو می‌شوید) و دست‌ها از مچ تا سر انگشتان.<ref>محقق حلی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۰۱؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۱۸؛ حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۵۰.</ref> برخی فقیهان بر این نظرند که علاوه بر صورت و دست‌ها، روی پاها (از مچ به پایین) نیز اشکالی ندارد که در نماز برهنه باشد.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۸۷؛ محقق حلی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۰۱؛ شهید اول، الالفیة و النفلیة، ۱۴۰۸ق، ص۵۰.</ref>
همچنین جمعی از فقیهان شیعه در وجوب پوشش موی سر در نماز تردید کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق اردبیلی، مجمع الفائدة و البرهان، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۰۵؛ موسوی عاملی، مدارک الاحکام، ۱۴۲۹ق، ج۳، ۱۸۹؛ حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۵۵.</ref> بنا به فتوای [[ابن جنید|ابن‌جُنید]]، از فقیهان شیعه در قرن چهارم قمری، برای زنان در جایی که نامحرمی وجود نداشته باشد که آن‌ها را ببیند، نماز با سر برهنه اشکالی ندارد.<ref>ابن‌جنید، مجموعه فتاوی ابن‌جنید، ۱۴۱۶ق، ص۵۱.</ref>
'''پوشش در حج'''
[[محمدحسن نجفی|صاحبْ‌جواهر]] می گوید به اجماع فقها، پوشاندن صورت با روبند، نقاب یا هرچیزی مانند آن‌ها، در حال [[احرام|اِحرام]]، برای زنان جایز نیست.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۸، ص۳۸۹.</ref> در جایز بودن یا جایز نبودن پوشاندن روی پا در حال احرام نیز اختلاف نظر وجود دارد.<ref>مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۸۴.</ref>
===احکام مخصوص مرد===
بر مرد واجب نیست که غیر از عورت (آلت تناسلی)، بدن خود را در مقابل دیگران بپوشاند؛<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۴۹۵.</ref> مگر در مواردی که بترسد بر اثر نپوشاندن آن، به گناه مبتلا شود یا نوعی هتک حیثیت وی محسوب شود و یا نوعاً و به‌طور معمول موجب جلب‌توجه دیگران و نگاه از روی لذت افراد به وی گردد.<ref>[https://www.sistani.org/persian/book/26578/5553/ «توضیح المسائل جامع: نگاه به عکس یا فیلم»،] سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیدعلی سیستانی.</ref> به‌گفته طباطبایی یزدی، اگر علم داشته باشد که زنان به‌قصد لذت به بدنش نگاه می‌کنند، به مقتضای [[قاعده اعانه بر اثم|قاعده اِعانه بر اِثم]] (کمک به دیگری بر انجام گناه)، واجب است بدنش را بپوشاند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۴۹۵.</ref>
همچنین به اجماع فقها<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۵، ص۲۴۳.</ref> بر مرد واجب نیست که در نماز، غیر از عورت، بدن خود را بپوشاند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۸، ص۱۷۵.</ref> برخی فقها گفته‌اند [[احتیاط مستحب]] آن است که از ناف تا زانو را در نماز بپوشاند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۱۹.</ref> از نظر [[صاحب جواهر|صاحبْ‌جواهر]] عریان نماز خواندن برای مردان، در صورت پوشیده بودن عورت جایز است؛ اما [[مکروه|کراهت]] دارد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۸، ص۱۷۵.</ref>


== ادله شرعی وجوب حجاب ==
== ادله شرعی وجوب حجاب ==
خط ۷۵: خط ۵۲:
#روایاتی که در آن از حجاب کنیزان سؤال شده است و در جواب، محدوده حجاب آنان مقداری آزادتر بیان شده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۲ق، ج۲۰، ص۲۰۷.</ref> در این روایات، از موارد استثنا (حجاب کنیزان) سؤال شده است و این نشان می‌دهد که اصل مسئله، یعنی حجاب، مسلّم بوده است.<ref>مکارم شیرازی، کتاب النکاح، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۵.</ref>
#روایاتی که در آن از حجاب کنیزان سؤال شده است و در جواب، محدوده حجاب آنان مقداری آزادتر بیان شده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۲ق، ج۲۰، ص۲۰۷.</ref> در این روایات، از موارد استثنا (حجاب کنیزان) سؤال شده است و این نشان می‌دهد که اصل مسئله، یعنی حجاب، مسلّم بوده است.<ref>مکارم شیرازی، کتاب النکاح، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۵.</ref>
#روایاتی که برپایه آن‌ها، دختران باید از [[بلوغ|سن بلوغ]] به بعد، حجاب خود را رعایت کنند و خودشان را از نامحرم بپوشانند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۲ق، ج۲۰، ص۲۲۸-۲۲۹.</ref> در این روایات، از زمان لزوم رعایت حجاب برای زنان و دختران بحث شده و این نشان می‌دهد که اصل مسئله حجاب، مسلّم بوده است.<ref>مکارم شیرازی، کتاب النکاح، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۶.</ref>
#روایاتی که برپایه آن‌ها، دختران باید از [[بلوغ|سن بلوغ]] به بعد، حجاب خود را رعایت کنند و خودشان را از نامحرم بپوشانند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۲ق، ج۲۰، ص۲۲۸-۲۲۹.</ref> در این روایات، از زمان لزوم رعایت حجاب برای زنان و دختران بحث شده و این نشان می‌دهد که اصل مسئله حجاب، مسلّم بوده است.<ref>مکارم شیرازی، کتاب النکاح، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۶.</ref>
'''ضرورت دین و مذهب'''
اگرچه درباره میزان و محدوده پوشش و حجاب شرعی اختلاف‌نظر وجود دارد، لزوم رعایت حجاب برای زنان در مقابل نامحرم، غیر از آن‌که مورد اجماع فقیهان مسلمان است،<ref>مکارم شیرازی، کتاب النکاح، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۵۳.</ref> به‌گفته برخی فقیهان، از [[ضروریات دین]] و [[ضروریات مذهب]] نیز به شمار می‌رود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۵، ص۲۲۹؛ حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۳۹؛ مکارم شیرازی، انوار الفقاهة (کتاب النکاح)، ۱۴۳۲ق، ج۱، ص۱۰۴.</ref>


==فلسفه حجاب در اسلام==
==فلسفه حجاب در اسلام==
خط ۸۸: خط ۶۱:


==مسئله حجاب در ایران معاصر==
==مسئله حجاب در ایران معاصر==
برخی پژوهشگران بر این باورند که بحث علمی از مسئله حجاب، در کشور ایران و ترکیه، بیش از هر کشور دیگری مطرح بوده است؛ چرا که در آغاز، ترک حجاب به‌صورت دستوری حکومتی درآمد و همین امر سبب شد این مسئله نه‌تنها از لحاظ دینی، که از لحاظ سیاسی نیز موردتوجه قرار گیرد.<ref>جعفریان، داستان حجاب در ایران پیش از انقلاب، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص۱۲؛ پاکتچی، «حجاب»، ص۱۴۰.</ref> در کشور ایران، هم‌ز‌مان با مواجهه با عالم تجدّد، حجاب مسئله‌ای چالش‌برانگیز شد؛ در حالی که  پیش از آن، تنها از منظر مسئله‌ای فقهی و تکلیفی شرعی، به آن نگاه می‌شد.<ref>جعفریان، داستان حجاب در ایران پیش از انقلاب، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص۱۱.</ref> به‌گفته [[رسول جعفریان]] طی نزدیک به ۶۰ سال، به‌ویژه از سال‌های [[سال ۱۳۲۹ هجری شمسی|۱۳۲۹ش]] تا [[سال ۱۳۴۸ هجری شمسی|۱۳۴۸ش]] حرکت علمی گسترده‌ای درباره حجاب در ایران صورت گرفت و پیش از آن، هیچ رساله فقهی مستقلی درباره حجاب در میان عالمان شیعه نبوده است.<ref>جعفریان، رسائل حجابیه، ج۱، ص۳۶.</ref>  
به‌گفته  [[رسول جعفریان]] در کشور ایران، هم‌زمان با [[نهضت مشروطه]] و با مواجهه با عالم تجدّد، حجاب مسئله‌ای چالش‌برانگیز شد؛ در حالی که  پیش از آن، تنها از منظر مسئله‌ای فقهی و تکلیفی شرعی به آن نگاه می‌شد.<ref>جعفریان، داستان حجاب در ایران پیش از انقلاب، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص۱۱-۱۲.</ref> طی نزدیک به ۶۰ سال، به‌ویژه از سال‌های [[سال ۱۳۲۹ هجری شمسی|۱۳۲۹ش]] تا [[سال ۱۳۴۸ هجری شمسی|۱۳۴۸ش]] حرکت علمی گسترده‌ای درباره حجاب در ایران صورت گرفت. پیش از این، هیچ رساله فقهی مستقلی درباره حجاب در میان عالمان شیعه نبوده است؛<ref>جعفریان، رسائل حجابیه، ج۱، ص۳۶.</ref> اما در این دوره بیشترین رساله‌ها در دفاع از حجاب از سوی عالمان شیعه نوشته شد.<ref>جعفریان، رساله حجابیه، ج۱، ص۳۰-۳۱.</ref>  


با بالا گرفتن [[نهضت مشروطه]] و رواج روزنامه‌نگاری به سبک غربی، حجاب موردتوجه قرار گرفت.<ref>جعفریان، داستان حجاب در ایران پیش از انقلاب، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص۱۲.</ref> پیش از اعلام فرمان کشف حجاب، کسانی به آن حمله کردند و در مقابل، نخستین رساله‌ها در دفاع از حجاب نگاشته شد و در شرایط پس از مشروطه در تهران و مشهد انتشار یافت.<ref>جعفریان، داستان حجاب در ایران پیش از انقلاب، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص۱۲.</ref> در این دوره (قبل از اعلام قانون کشف حجاب) گرایش‌هایی به سمت کشف حجاب در آثاری که در رد حجاب نگاشته می‌شد و همچنین در اشعار شاعرانی همچون ایرج میرزا، عارف قزوینی، عشقی و ملک‌الشعرا بهار به چشم می‌خورد. در کنار این موارد رسیدن اخبار ترکیه به ایران در سال‌های [[سال ۱۳۰۲ هجری شمسی|۱۳۰۲ش]] و [[سال ۱۳۰۳ هجری شمسی|۱۳۰۳ش]]، موضوع را جدی‌تر کرد؛ به‌طوری که از سال ۱۳۰۳ش، در تهران سخن از انجمن ضدحجاب در میان بوده است. هم‌زمان با رسیدن خبر کشف حجاب در افغانستان در سال [[سال ۱۳۰۷ هجری شمسی|۱۳۰۷ش]]، گرایش به کشف حجاب در میان متجددین بیشتر شد.<ref>جعفریان، رساله حجابیه، ج۱، ص۳۰.</ref> در همین دوره بیشترین رساله‌ها به دفاع از حجاب از سوی عالمان شیعه نوشته شد که بیانگر اوج گرفتن تبلیغات ضدحجاب در این سال‌هاست؛<ref>جعفریان، رساله حجابیه، ج۱، ص۳۰-۳۱.</ref> با این حال از زمان مطرح شدن اولین مباحث درباره حجاب و کشف حجاب، بیش از ۲۵ سال طول کشید تا [[رضاشاه]] در سال [[سال ۱۳۱۴ هجری شمسی|۱۳۱۴ش]] کشف حجاب را به‌صورت یک قانون درآورد.<ref>جعفریان، داستان حجاب در ایران پیش از انقلاب، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص۱۲.</ref>  
رضاشاه با تأثیرپذیری از غرب و تحولات و رخدادهایی که در ترکیه اتفاق افتاده بود، فرمان [[واقعه کشف حجاب|کشف حجاب]] را در [[۱۷ دی|۱۷ دی‌ماه]] سال [[سال ۱۳۱۴ هجری شمسی|۱۳۱۴ش]] به عنوان یک قانون، به‌طور رسمی صادر کرد<ref>حکمت، سی‌خاطره از عصر فرخنده پهلوی، ۱۳۵۵ش، ص۹۰؛ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۷۱۳.</ref> با رفتن رضاخان و پس از تلاش جدی مراجع و عالمان در ایران و عراق، قانون کشف حجاب در سال [[سال ۱۳۲۲ هجری شمسی|۱۳۲۲ش]] از حالت اجباری خارج شد.<ref>جعفریان، رسائل حجابیه، ج۱، ص۳۶.</ref>


در تقویم ایران، بیست و یکم تیر ماه، سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب، به عنوان روز عفاف و حجاب نام‌گذاری شده است.<ref>[https://tohfeh.farhang.gov.ir/fa/news/531367 «به مناسبت بیست و یکم تیرماه سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب»]، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.</ref>
در تقویم ایران، بیست و یکم تیر ماه، سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب، به عنوان روز عفاف و حجاب نام‌گذاری شده است.<ref>[https://tohfeh.farhang.gov.ir/fa/news/531367 «به مناسبت بیست و یکم تیرماه سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب»]، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.</ref>
===کشف حجاب===
{{مقاله اصلی|واقعه کشف حجاب}}
رضاشاه با تأثیرپذیری از غرب و تحولات و رخدادهایی که در ترکیه اتفاق افتاده بود، فرمان کشف حجاب را در [[۱۷ دی|۱۷ دی‌ماه]] سال [[سال ۱۳۱۴ هجری شمسی|۱۳۱۴ش]] به عنوان یک قانون، به‌طور رسمی صادر کرد<ref>حکمت، سی‌خاطره از عصر فرخنده پهلوی، ۱۳۵۵ش، ص۹۰؛ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۷۱۳.</ref> و این قانون در یک دوره هفت‌ساله، تا [[سال ۱۳۲۰ش|۱۳۲۰ش]]، با نهایت تلاش برای برداشتن حجاب از سر زنان و هماهنگ ساختن آن‌ها از جهت پوشش با زنان اروپایی دنبال شد.<ref>جعفریان، داستان حجاب در ایران پیش از انقلاب، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص۱۲.</ref>
برخورد عالمان و روحانیون شیعه با قانون کشف حجاب به دو صورت بود: نخست برخوردهای سیاسی‌ـ‌اجتماعی بود که با تلاش و مبارزه آنان با حکومت، اعلان مخالفت و بیزاری بر سر منابر، و حتی درگیر شدن با مأموران دولتی همراه بود. نوع دیگر برخوردهای علمی و فرهنگی در قالب تبلیغ و نگاشتن رساله‌هایی در دفاع از مسئله حجاب و رد کشف حجاب بود.<ref>جعفریان، رسائل حجابیه، ج۱، ص۳۵.</ref> با رفتن رضاخان و پس از تلاش جدی مراجع و عالمان در ایران و عراق، قانون کشف حجاب در سال [[سال ۱۳۲۲ هجری شمسی|۱۳۲۲ش]] از حالت اجباری خارج شد.<ref>جعفریان، رسائل حجابیه، ج۱، ص۳۶.</ref>
===مسئله حجاب در دوره پهلوی دوم===
در دوره پهلوی دوم، اگرچه قانون کشف حجاب لغو شده بود، پوشش زن در برنامه‌ای نسبتاً صامت ادامه یافت.<ref>جاودانی مقدم، «بررسی سیر تطور گفتمان حجاب در سپهر سیاست و فرهنگ ایران»، ص۱۲۱.</ref> هم‌زمان با اجرای سیاست‌های فرهنگی، زنان و دختران به شیوه‌های مستقیم و غیرمستقیم از استفاده از چادر در مکان‌های آموزشی منع می‌شدند و در نهایت در شورای هماهنگی امور اجتماعی نخست‌وزیری در ۱۰ آذر ماه [[سال ۱۳۵۵ هجری شمسی|۱۳۵۵ش]] طرحی برای حذف چادر از پوشش زنان ارائه گردید.<ref>جاودانی مقدم، «بررسی سیر تطور گفتمان حجاب در سپهر سیاست و فرهنگ ایران»، ص۱۲۴.</ref>
===مسئله حجاب اجباری===
===مسئله حجاب اجباری===
مسئله [[حجاب اجباری]] یا اختیاری پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، با بحث درباره پوشش زنان شاغل در ادارات مطرح شد.<ref>[https://www.farsnews.ir/news/8902221185%20%20%20%20/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE%DA%86%D9%87-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2%D9%BE%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%8A-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A «تاریخچه حجاب در ایران؛ ازپیروزی انقلاب اسلامی تا پایان جنگ تحمیلی»]، سایت خبرگزاری فارس.</ref> [[امام خمینی]] طی یک سخنرانی در ۱۵ اسفند [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|۱۳۵۷ش]] در [[مدرسه فیضیه]] در [[قم]] گفت زنان اسلامی باید با حجاب بیرون بیایند و برای آنان، کار در ادارات و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی ممنوع نیست؛ اما باید با حجاب اسلامی باشند.<ref>مؤسسه اطلاعات، اطلاعات ۸۰ سال، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۳۹۰.</ref> به‌دنبال سخنرانی امام خمینی و تقارن آن با گرامیداشت روز جهانی زن، مراسم این روز با حرکت‌های اعتراض‌آمیز دسته‌ای از زنان در تهران و برخی شهرهای دیگر، در اعتراض به حجاب اجباری همراه شد و به مدت سه روز ادامه یافت.<ref>جاودانی مقدم، «بررسی سیر تطور گفتمان حجاب در سپهر سیاست و فرهنگ ایران»، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> معترضان به حجاب اجباری در دانشگاه تهران، مقابل دادگستری و مقابل دفتر نخست‌وزیری تجمع کردند.<ref>مجیری، [https://virgool.io/medaad/کیهان-و-اطلاعات-اسفند-1357-و-حجاب-حجاب-اجباری-نشو «کیهان و اطلاعات اسفند ۱۳۵۷ و حجاب: حجاب اجباری نشود، حجاب اجباری شود.»]، سایت نشریه مداد.</ref>
مسئله [[حجاب اجباری]] یا اختیاری پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، با بحث درباره پوشش زنان شاغل در ادارات مطرح شد.<ref>[https://www.farsnews.ir/news/8902221185%20%20%20%20/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE%DA%86%D9%87-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2%D9%BE%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%8A-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A «تاریخچه حجاب در ایران؛ ازپیروزی انقلاب اسلامی تا پایان جنگ تحمیلی»]، سایت خبرگزاری فارس.</ref> [[امام خمینی]] طی یک سخنرانی در ۱۵ اسفند [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|۱۳۵۷ش]] در [[مدرسه فیضیه]] در [[قم]] گفت زنان اسلامی باید با حجاب بیرون بیایند و برای آنان، کار در ادارات و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی ممنوع نیست؛ اما باید با حجاب اسلامی باشند.<ref>مؤسسه اطلاعات، اطلاعات ۸۰ سال، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۳۹۰.</ref> به‌دنبال سخنرانی امام خمینی و تقارن آن با گرامیداشت روز جهانی زن، مراسم این روز با حرکت‌های اعتراض‌آمیز دسته‌ای از زنان در تهران و برخی شهرهای دیگر، در اعتراض به حجاب اجباری همراه شد و به مدت سه روز ادامه یافت.<ref>جاودانی مقدم، «بررسی سیر تطور گفتمان حجاب در سپهر سیاست و فرهنگ ایران»، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> معترضان به حجاب اجباری در دانشگاه تهران، مقابل دادگستری و مقابل دفتر نخست‌وزیری تجمع کردند.<ref>مجیری، [https://virgool.io/medaad/کیهان-و-اطلاعات-اسفند-1357-و-حجاب-حجاب-اجباری-نشو «کیهان و اطلاعات اسفند ۱۳۵۷ و حجاب: حجاب اجباری نشود، حجاب اجباری شود.»]، سایت نشریه مداد.</ref>
P.motahari
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۰۹۹

ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikishia.net/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/1134294»