پرش به محتوا

جامع الرواة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[خرداد]]|روز=[[۱۲]]|سال=[[۱۴۰۰]]|کاربر=Abbasahmadi }}
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[خرداد]]|روز=[[۱۲]]|سال=[[۱۴۰۰]]|کاربر=Abbasahmadi}}
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان                =جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد
| عنوان                =جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد
خط ۱۰: خط ۱۰:
| موضوع                =[[علم رجال]]
| موضوع                =[[علم رجال]]
| سبک                  =
| سبک                  =
| زبان                =عربی  
| زبان                =عربی
| ویراستار            =
| ویراستار            =
| به تصحیح            =
| به تصحیح            =
خط ۲۹: خط ۲۹:
| نوع رسانه            =
| نوع رسانه            =
| وبسایت ناشر          =
| وبسایت ناشر          =
| نام کتاب            = <!-- نام کتاب به زبان فارسی -->
| نام کتاب            = <!-- نام کتاب به زبان فارسی -->
| مترجم                = <!-- مترجم به فارسی -->
| مترجم                = <!-- مترجم به فارسی -->
| مشخصات نشر          = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی -->
| مشخصات نشر          = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی -->
|نسخه الکترونیکی      =
|نسخه الکترونیکی      =
}}
}}
'''جامِعُ الرّواة و اِزاحَةُ الاِشْتباهات عَنِ الطّرُقِ و الاِسْناد''' کتابی در [[علم رجال]]، به زبان عربی نوشته [[محمد بن علی اردبیلی]] رجال‌شناس قرن یازدهم قمری است. اردبیلی با این کتاب، راهی برای شناخت راویان و تمییز مشترکات گشوده و مشکلات فراوانی را حل کرده است. او بعد از تأمل و بررسی شیوه‌های گوناگون، به این نتیجه رسید که از طریق تأمل در راوی و مروی ٌعنه می‌توان ابهام موجود در نام راویان را زدود و چه بسا به هویت واقعی راویان پی برد.  
'''جامِعُ الرّواة و اِزاحَةُ الاِشْتباهات عَنِ الطّرُقِ و الاِسْناد''' کتابی در [[علم رجال]]، به زبان عربی نوشته [[محمد بن علی اردبیلی]] رجال‌شناس قرن یازدهم قمری است. اردبیلی با این کتاب، راهی برای شناخت راویان و تمییز مشترکات گشوده و مشکلات فراوانی را حل کرده است. او بعد از تأمل و بررسی شیوه‌های گوناگون، به این نتیجه رسید که از طریق تأمل در راوی و مرویٌ عنه می‌توان ابهام موجود در نام راویان را زدود و چه بسا به هویت واقعی راویان پی برد.


وی در این کتاب از بسیاری از راویان مجهول رفع ابهام کرده و اسانید متعددِ به ظاهر [[حدیث مرسل|مرسل]] را [[حدیث مسند|مسند]] ساخته و [[حدیث ضعیف|روایات ضعیف]] را از ضعف رهانده است. تألیف جامع الرواه حدود ۲۰ سال طول کشید و سال ۱۱۰۰ق به پایان رسید. این کتاب، به سبب جامعیت و اشتمال آن بر رجال [[کتب اربعه]]، مورد استفاده فراوان عالمان و فقهای امامیه قرار گرفته است.
وی در این کتاب از بسیاری از راویان مجهول رفع ابهام کرده و اسانید متعددِ به ظاهر [[حدیث مرسل|مرسل]] را [[حدیث مسند|مسند]] ساخته و [[حدیث ضعیف|روایات ضعیف]] را از ضعف رهانده است. تألیف جامع الرواه حدود ۲۰ سال طول کشید و سال ۱۱۰۰ق به پایان رسید. این کتاب، به سبب جامعیت و اشتمال آن بر رجال [[کتب اربعه]]، مورد استفاده فراوان عالمان و فقهای امامیه قرار گرفته است.
خط ۴۹: خط ۴۹:
اردبیلی تصریح کرده نزدیک به دوازده هزار روایت را که عالمان به صورت‌های یاد شده می‌پنداشتند، با این شیوه تصحیح کرده است.<ref>جامع الرواة، ج ۱، ص ۶</ref> به گفته [[محدث نوری]] عدد ذکر شده توسط او مربوط به احادیث کتب اربعه است و اگر احادیث در دیگر کتاب‌های حدیثی در نظر گرفته شود، این عدد چند برابر خواهد شد.<ref>محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۲۹ق، ج۲۱، ص۵۰۱.</ref>
اردبیلی تصریح کرده نزدیک به دوازده هزار روایت را که عالمان به صورت‌های یاد شده می‌پنداشتند، با این شیوه تصحیح کرده است.<ref>جامع الرواة، ج ۱، ص ۶</ref> به گفته [[محدث نوری]] عدد ذکر شده توسط او مربوط به احادیث کتب اربعه است و اگر احادیث در دیگر کتاب‌های حدیثی در نظر گرفته شود، این عدد چند برابر خواهد شد.<ref>محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۲۹ق، ج۲۱، ص۵۰۱.</ref>


[[آقابزرگ تهرانی]] این کتاب را بی‌نظیر دانسته است.<ref>الذریعة الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳، ج ۵، ص ۵۵</ref>، [[جعفر سبحانی]] نیز مؤلف را مبتکر در این فن دانسته و کارآمدی اثرش را ستوده است؛ البته از نویسنده برای اینکه راویان را بر اساس طبقات تنظیم نکرده، انتقاد کرده است.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۴۱۰ق، ص۱۲۹.</ref>
[[آقابزرگ تهرانی]] این کتاب را بی‌نظیر دانسته است،<ref>الذریعة الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳، ج ۵، ص ۵۵</ref> [[جعفر سبحانی]] نیز مؤلف را مبتکر در این فن دانسته و کارآمدی اثرش را ستوده است؛ البته از نویسنده برای اینکه راویان را بر اساس طبقات تنظیم نکرده، انتقاد کرده است.<ref>سبحانی تبریزی، کلیات فی علم الرجال، ۱۴۱۰ق، ص۱۲۹.</ref>


==تاریخ و انگیزه نگارش==
== تاریخ و انگیزه نگارش ==
تألیف جامع الرواه پانزده<ref>اردبیلی، جامع الرواة، مقدمه محقق، ۱۴۰۳ق، ص۲.</ref> یا بیست سال طول کشید و در [[۱۹ ربیع‌الاول]] ۱۱۰۰ق به پایان رسید.<ref>صدر، تکملة امل الآمل، ۱۴۲۹ق، ج۵، ص۱۰.</ref> این کتاب، به سبب جامعیت و اشتمال آن بر رجال [[کتب اربعه]]، مورد استفاده فقیهان<ref>برای نمونه رجوع کنید به کتاب الخمس، ص ۴۹، ۱۴۵، ۱۷۰، ۳۵۷، ۳۷۶؛ التنقیح فی شرح العروة الوثقی : کتاب الطهارة، تقریرات درس آیة اللّه خوئی، ج ۶، ص ۳۱۳</ref> و رجال‌شناسان شیعه<ref>برای نمونه نگاه کنید به خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۱۶، ص۵۱.</ref> بعد از او قرار گرفته است.
تألیف جامع الرواه پانزده<ref>اردبیلی، جامع الرواة، مقدمه محقق، ۱۴۰۳ق، ص۲.</ref> یا بیست سال طول کشید و در [[۱۹ ربیع‌الاول]] ۱۱۰۰ق به پایان رسید.<ref>صدر، تکملة امل الآمل، ۱۴۲۹ق، ج۵، ص۱۰.</ref> این کتاب، به سبب جامعیت و اشتمال آن بر رجال [[کتب اربعه]]، مورد استفاده فقیهان<ref>برای نمونه رجوع کنید به کتاب الخمس، ص ۴۹، ۱۴۵، ۱۷۰، ۳۵۷، ۳۷۶؛ التنقیح فی شرح العروة الوثقی: کتاب الطهارة، تقریرات درس آیة اللّه خوئی، ج ۶، ص ۳۱۳</ref> و رجال‌شناسان شیعه<ref>برای نمونه نگاه کنید به خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۱۶، ص۵۱.</ref> بعد از او قرار گرفته است.


اردبیلی در مقدمه،<ref>جامع الرواة، ج ۱، ص ۳۶</ref> هدف، روش و شیوه تدوین کتاب را بیان کرده است.
اردبیلی در مقدمه،<ref>جامع الرواة، ج ۱، ص ۳۶</ref> هدف، روش و شیوه تدوین کتاب را بیان کرده است.
خط ۵۸: خط ۵۸:
وی در هنگام فراگرفتن احادیث [[اهل بیت]] علیهم السلام، خود را ملزم به بررسی صحت طریق یا ضعف آن، معلوم یا مجهول بودن راویان و [[حُسن]] یا [[وثاقت]] آنها کرده، اما در حین تتبع و مراجعه به منابع بسیار، به لحاظ یادکرد راویان بدون ذکر مشخصات، و نیز اختلاف نسخه‌ها دچار حیرت می‌شده و راهی برای ترجیح حکم به صحت یا ضعف نمی‌یافته و همچون بسیاری از فقیهان، نظر می‌داده که حدیث، [[حدیث ضعیف|ضعیف]] است، و حال آنکه به واقع چنین نبوده است؛ وی تأکید کرده که اینگونه روایات در منابع حدیثی فراوان است.<ref>رجوع کنید به جامع الرواة، ج ۱، ص ۳</ref>
وی در هنگام فراگرفتن احادیث [[اهل بیت]] علیهم السلام، خود را ملزم به بررسی صحت طریق یا ضعف آن، معلوم یا مجهول بودن راویان و [[حُسن]] یا [[وثاقت]] آنها کرده، اما در حین تتبع و مراجعه به منابع بسیار، به لحاظ یادکرد راویان بدون ذکر مشخصات، و نیز اختلاف نسخه‌ها دچار حیرت می‌شده و راهی برای ترجیح حکم به صحت یا ضعف نمی‌یافته و همچون بسیاری از فقیهان، نظر می‌داده که حدیث، [[حدیث ضعیف|ضعیف]] است، و حال آنکه به واقع چنین نبوده است؛ وی تأکید کرده که اینگونه روایات در منابع حدیثی فراوان است.<ref>رجوع کنید به جامع الرواة، ج ۱، ص ۳</ref>


==شیوه نگارش==
== شیوه نگارش ==
اردبیلی بعد از تأمل و بررسی شیوه‌های گوناگون، به این نتیجه رسید که از طریق تأمل در راوی و مروی ٌعنه می‌توان ابهام موجود در نام راویان را زدود و چه بسا به هویت واقعی راویان پی برد.
اردبیلی بعد از تأمل و بررسی شیوه‌های گوناگون، به این نتیجه رسید که از طریق تأمل در راوی و مرویٌ عنه می‌توان ابهام موجود در نام راویان را زدود و چه بسا به هویت واقعی راویان پی برد.


وی پس از اشاره به این شیوه، توضیح داده است که هیچ یک از عالمان رجالی چنین شیوه‌ای نداشته و تنها گاه به اشاراتی کوتاه درباره راویانِ یک فرد بسنده کرده‌اند؛ اما او نام تمام راویان را گرد آورده است.<ref>جامع الرواة، ج ۱، ص ۴۵</ref>  
وی پس از اشاره به این شیوه، توضیح داده است که هیچ‌یک از عالمان رجالی چنین شیوه‌ای نداشته و تنها گاه به اشاراتی کوتاه درباره راویانِ یک فرد بسنده کرده‌اند؛ اما او نام تمام راویان را گرد آورده است.<ref>جامع الرواة، ج ۱، ص ۴۵</ref>


او عناوین کتاب‌ها و شیوه خود را در جمع و تدوین ذکر کرده است. با توجه به آنچه در این مقدمه آمده، باید این کتاب را روشنگری در باب مشترکات (اسم‌های مشابه) و اولین اثر مکتوب در این زمینه دانست.<ref>جامع الرواة، ج ۱، ص ۵، ۷</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] هم آن را تمییز المشترکات خوانده است.<ref>مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال، ستون ۴۲۹</ref> البته به گفته [[محسن امین]] نویسنده کتاب [[اعیان الشیعة (کتاب)|اعیان الشیعه]]، این شیوه قبل از اردبیلی، در میان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] در کتاب تهذیب التهذیب نوشته ابن حجر عسقلانی (درگذشت [[سال ۸۵۲ هجری قمری|۸۵۲ق]]) به کار رفته بود.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۴۴۲.</ref>
او عناوین کتاب‌ها و شیوه خود را در جمع و تدوین ذکر کرده است. با توجه به آنچه در این مقدمه آمده، باید این کتاب را روشنگری در باب مشترکات (اسم‌های مشابه) و اولین اثر مکتوب در این زمینه دانست.<ref>جامع الرواة، ج ۱، ص ۵، ۷</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] هم آن را تمییز المشترکات خوانده است.<ref>مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال، ستون ۴۲۹</ref> البته به گفته [[محسن امین]] نویسنده کتاب [[اعیان الشیعة (کتاب)|اعیان الشیعه]]، این شیوه قبل از اردبیلی، در میان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] در کتاب تهذیب التهذیب نوشته ابن حجر عسقلانی (درگذشت [[سال ۸۵۲ هجری قمری|۸۵۲ق]]) به کار رفته بود.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۴۴۲.</ref>


شیوه اردبیلی در بهره گیری از اسانید برای تمییز مشترکات، مورد توجه عالمان امامیه قرار گرفته است. [[آیت‌الله بروجردی]] نیز چنین شیوه‌ای را در بحث‌های رجالی خود، پیش از اطلاع از روش کتاب جامع الرواه، به کار بسته و آن را با گسترده کردن منابع، کمال بخشیده است.<ref>رجوع کنید به المنهج الرجالی و العمل الرائد فی الموسوعة الرجالیة لسید الطائفة آیة الله العظمی البروجردی، ص ۱۳۳-۱۴۰</ref>
شیوه اردبیلی در بهره‌گیری از اسانید برای تمییز مشترکات، مورد توجه عالمان امامیه قرار گرفته است. [[آیت‌الله بروجردی]] نیز چنین شیوه‌ای را در بحث‌های رجالی خود، پیش از اطلاع از روش کتاب جامع الرواه، به کار بسته و آن را با گسترده کردن منابع، کمال بخشیده است.<ref>رجوع کنید به المنهج الرجالی و العمل الرائد فی الموسوعة الرجالیة لسید الطائفة آیة الله العظمی البروجردی، ص ۱۳۳–۱۴۰</ref>


=== استفاده از ترتیب تلخیص المقال ===
=== استفاده از ترتیب تلخیص المقال ===
جامع الرواه را می‌توان ذیلی بر [[تلخیص المقال فی تحقیق احوال الرجال]] (رجال وسیط) [[محمد بن علی بن ابراهیم استرابادی|میرزامحمد استرآبادی]] دانست. به گفته [[آیت‌الله بروجردی]]<ref>جامع الرواة، ج ۱، مقدمه، ص ج</ref> نیز جامع الرواه ذیلی بر تلخیص المقال استرآبادی است و اردبیلی دیباچه آن را تلخیص کرده و آنگاه [[تراجم]] رجال را، بر اساس ترتیب تلخیص المقال و با عین عبارات آن، گزارش نموده و اگر در [[نقد الرجال]] یا [[کتب اربعه]] مطالب مفید دیگری یافته، بر آن افزوده است.
جامع الرواه را می‌توان ذیلی بر [[تلخیص المقال فی تحقیق احوال الرجال]] (رجال وسیط) [[محمد بن علی بن ابراهیم استرابادی|میرزامحمد استرآبادی]] دانست. به گفته [[آیت‌الله بروجردی]]<ref>جامع الرواة، ج ۱، مقدمه، ص ج</ref> نیز جامع الرواه ذیلی بر تلخیص المقال استرآبادی است و اردبیلی دیباچه آن را تلخیص کرده و آنگاه [[تراجم]] رجال را، بر اساس ترتیب تلخیص المقال و با عین عبارات آن، گزارش نموده و اگر در [[نقد الرجال]] یا [[کتب اربعه]] مطالب مفید دیگری یافته، بر آن افزوده است.


==محتوا==
== محتوا ==
اردبیلی در این کتاب نام راویان را به‌صورت کامل، افزون بر نام‌هایی که در منابع رجالی [[شیعه]] ذکر شده و نام‌هایی که در منابع رجالی نبوده و در کتب چهارگانه حدیثی شیعه آمده، آورده است. این نامها (۷۸۴۶ نام)، که بخش عمده کتاب را تشکیل می‌دهند، به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده‌اند.
اردبیلی در این کتاب نام راویان را به‌صورت کامل، افزون بر نام‌هایی که در منابع رجالی [[شیعه]] ذکر شده و نام‌هایی که در منابع رجالی نبوده و در کتب چهارگانه حدیثی شیعه آمده، آورده است. این نامها (۷۸۴۶ نام)، که بخش عمده کتاب را تشکیل می‌دهند، به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده‌اند.


فصلی نیز به [[کنیه]]‌ها با تعبیر «ابو»، فصلی به نامهایی که با «ابن» شروع می‌شوند (۱۵۵ مورد) و فصلی دیگر به القاب و نسبت‌های مشهور راویان (۲۰۸ عنوان) اختصاص یافته است. فصلی نیز به نام زنان (۸۸ نفر) اختصاص دارد. در فصلی نیز آنچه صورت ابهام داشته، چون «عن رجل» و «عن شیخ من اصحابنا»، ذکر شده است. به این ترتیب، در مجموع ۹۰۵۰ عنوان در فصل نام‌ها، کنیه‌ها، لقب‌ها و دیگر فصل‌ها آمده است.
فصلی نیز به [[کنیه]]‌ها با تعبیر «ابو»، فصلی به نامهایی که با «ابن» شروع می‌شوند (۱۵۵ مورد) و فصلی دیگر به القاب و نسبت‌های مشهور راویان (۲۰۸ عنوان) اختصاص یافته است. فصلی نیز به نام زنان (۸۸ نفر) اختصاص دارد. در فصلی نیز آنچه صورت ابهام داشته، چون «عن رجل» و «عن شیخ من اصحابنا»، ذکر شده است. به این ترتیب، در مجموع ۹۰۵۰ عنوان در فصل نام‌ها، کنیه‌ها، لقب‌ها و دیگر فصل‌ها آمده است.


اردبیلی در جامع الرواه درباره برخی از عالمان معاصر خود مطالب کوتاهی آورده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به جامع الرواة، ج ۱، ص ۲۸، ۳۰، ۲۳۵، ۲۹۸-۲۹۹، ۳۲۰-۳۲۲، ۵۴۴</ref> از علی دوانی نقل شده جامع الرواة بهترین مدرک برای شناسایی علمای اصفهان و نجف است.<ref>ربانی، سبک‌شناسی دانش رجال الحدیث، ۱۳۸۵ش، ص۲۳۰.</ref>
اردبیلی در جامع الرواه درباره برخی از عالمان معاصر خود مطالب کوتاهی آورده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به جامع الرواة، ج ۱، ص ۲۸، ۳۰، ۲۳۵، ۲۹۸–۲۹۹، ۳۲۰–۳۲۲، ۵۴۴</ref> از علی دوانی نقل شده جامع الرواة بهترین مدرک برای شناسایی علمای اصفهان و نجف است.<ref>ربانی، سبک‌شناسی دانش رجال الحدیث، ۱۳۸۵ش، ص۲۳۰.</ref>


مؤلف بعد از ذکر عبارات استرآبادی، که پایان آنها را با رمز «مح» مشخص کرده، اگر در کتاب [[نقد الرجال]] [[مصطفی بن حسین تفرشی|سید میر مصطفی تفرشی]] مطلب مهمی یافته که استرآبادی آن را نیاورده، آن مطلب را نقل و با رمز «س» آن را معین کرده است. افزون بر این‌ها، مواردی را از [[الفهرست (منتجب‌الدین رازی)|الفهرست]] [[شیخ منتجب الدین]] با رمز «جب» افزوده است.
مؤلف بعد از ذکر عبارات استرآبادی، که پایان آنها را با رمز «مح» مشخص کرده، اگر در کتاب [[نقد الرجال]] [[مصطفی بن حسین تفرشی|سید میر مصطفی تفرشی]] مطلب مهمی یافته که استرآبادی آن را نیاورده، آن مطلب را نقل و با رمز «س» آن را معین کرده است. افزون بر این‌ها، مواردی را از [[الفهرست (منتجب‌الدین رازی)|الفهرست]] [[شیخ منتجب الدین]] با رمز «جب» افزوده است.


جامع الرواه خاتمه‌ای دارد که مؤلف در آن از موضوعات مهمی سخن گفته و آن‌ها را با عنوان «فوائد» گزارش کرده است. این فوائد بر گرفته از تلخیص المقال و [[نقد الرجال]] است که با همان رمزها مشخص شده‌اند.<ref>رجوع کنید به جامع الرواة، ج ۲، ص ۴۶۱-۴۷۳</ref>
جامع الرواه خاتمه‌ای دارد که مؤلف در آن از موضوعات مهمی سخن گفته و آن‌ها را با عنوان «فوائد» گزارش کرده است. این فوائد بر گرفته از تلخیص المقال و [[نقد الرجال]] است که با همان رمزها مشخص شده‌اند.<ref>رجوع کنید به جامع الرواة، ج ۲، ص ۴۶۱–۴۷۳</ref>


==ویژگی‌ها==
== ویژگی‌ها ==
از ویژگی‌های مهم کتاب اردبیلی روشن کردن طبقه راویان است. او در مقابل نام هر یک از اصحاب امامان، رمز نام آن امام را، بر اساس رمزهای ابواب رجال [[شیخ طوسی]]، یاد کرده است.
از ویژگی‌های مهم کتاب اردبیلی روشن کردن طبقه راویان است. او در مقابل نام هر یک از اصحاب امامان، رمز نام آن امام را، بر اساس رمزهای ابواب رجال [[شیخ طوسی]]، یاد کرده است.


همچنین کوشیده است تا پس از ذکر نام راوی و دادن آگاهی‌های لازم درباره او، نام کسانی را که از آن راوی روایت کرده‌اند، ذکر کند و برای این کار روایات هر راوی را از [[کتب اربعه|کتابهای چهارگانه حدیثی شیعه]]، [[الفهرست شیخ طوسی]]، [[الفهرست (منتجب‌الدین رازی)|الفهرست منتجب‌الدین رازی]]، مشیخه کتاب [[من لایحضره الفقیه]] [[شیخ صدوق|ابن بابویه]] و مشیخه [[تهذیب الاحکام]] [[شیخ طوسی]] استخراج کرده و به ترتیب، با نشانه‌های خاص، به آنها ارجاع داده است.
همچنین کوشیده است تا پس از ذکر نام راوی و دادن آگاهی‌های لازم درباره او، نام کسانی را که از آن راوی روایت کرده‌اند، ذکر کند و برای این کار روایات هر راوی را از [[کتب اربعه|کتابهای چهارگانه حدیثی شیعه]]، [[الفهرست شیخ طوسی]]، [[الفهرست (منتجب‌الدین رازی)|الفهرست منتجب‌الدین رازی]]، مشیخه کتاب [[من لایحضره الفقیه]] [[شیخ صدوق|ابن بابویه]] و مشیخه [[تهذیب الاحکام]] [[شیخ طوسی]] استخراج کرده و به ترتیب، با نشانه‌های خاص، به آنها ارجاع داده است.


جامع الرواة بهترین کتاب در زمینه تمییز مشترکات<ref>صدر، تکملة امل الآمل، ۱۴۲۹ق،‌ ج۵، ص۱۰.</ref> و از مهمترین جوامع رجالی<ref>مرعی، منتهی المقال، ۱۴۱۷ق، ص۱۸۵ و ۱۸۶.</ref> دانسته شده است. جوامع رجالی کتاب‌هایی هستند که رجال‌شناسانان متأخر تألیف کرده و در آن راویان ذکر شده در اصول رجالی را گردآوری کرده‌اند.<ref>مرعی، منتهی المقال، ۱۴۱۷ق، ص۱۸۵ و ۱۸۶.</ref>
جامع الرواة بهترین کتاب در زمینه تمییز مشترکات<ref>صدر، تکملة امل الآمل، ۱۴۲۹ق، ج۵، ص۱۰.</ref> و از مهمترین جوامع رجالی<ref>مرعی، منتهی المقال، ۱۴۱۷ق، ص۱۸۵ و ۱۸۶.</ref> دانسته شده است. جوامع رجالی کتاب‌هایی هستند که رجال‌شناسانان متأخر تألیف کرده و در آن راویان ذکر شده در اصول رجالی را گردآوری کرده‌اند.<ref>مرعی، منتهی المقال، ۱۴۱۷ق، ص۱۸۵ و ۱۸۶.</ref>


[[محمدآصف محسنی]] بر اساس مقدمه کتاب، ویژگی‌های آن را چنین شمرده است:<ref>محسنی، بحوث فی علم الرجال، ۱۴۳۲ق، ص۱۰۸ و ۱۰۹.</ref>
[[محمدآصف محسنی]] بر اساس مقدمه کتاب، ویژگی‌های آن را چنین شمرده است:<ref>محسنی، بحوث فی علم الرجال، ۱۴۳۲ق، ص۱۰۸ و ۱۰۹.</ref>
* مشخص شدن راویان ناشناخته و مشترک، به وسیله ذکر کسانی که از راوی مورد نظر روایت کرده‌اند و کسانی که او از آنها روایت کرده است.  
* مشخص شدن راویان ناشناخته و مشترک، به وسیله ذکر کسانی که از راوی مورد نظر روایت کرده‌اند و کسانی که او از آنها روایت کرده است.
* یافتن اخبار مدح‌کننده برای برخی از راویان، که عالمان رجال آن اخبار را ذکر نکرده‌اند.
* یافتن اخبار مدح‌کننده برای برخی از راویان، که عالمان رجال آن اخبار را ذکر نکرده‌اند.
* [[حدیث حسن|حَسَن]] دانستن کسی که جمع بسیاری از راویان از او روایت کرده‌اند.
* [[حدیث حسن|حَسَن]] دانستن کسی که جمع بسیاری از راویان از او روایت کرده‌اند.
* رفع برخی اشتباهات از رجال‌شناسان متقدم.
* رفع برخی اشتباهات از رجال‌شناسان متقدم.
* خارج کردن برخی از روایات از [[حدیث مرسل|ارسال]]، به سبب یافت شدن روایت بعضی راویان از امام(ع).  
* خارج کردن برخی از روایات از [[حدیث مرسل|ارسال]]، به سبب یافت شدن روایت بعضی راویان از امام(ع).


البته محمدآصف محسنی به برخی از این ویژگی‌ها انتقاد کرده است.<ref>محسنی، بحوث فی علم الرجال، ۱۴۳۲ق، ص۱۰۸ و ۱۰۹.</ref>
البته محمدآصف محسنی به برخی از این ویژگی‌ها انتقاد کرده است.<ref>محسنی، بحوث فی علم الرجال، ۱۴۳۲ق، ص۱۰۸ و ۱۰۹.</ref>


== نشر ==
== نشر ==
کتاب جامع الرواة، با تصحیح و تحقیق [[ابوالحسن شعرانی]]، در سال [[سال ۱۴۰۳ هجری قمری|۱۴۰۳ق]]، در [[قم]]، توسط کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی چاپ شده است.<ref>[http://www.lib.ir/book/66936912/جامع-الرواة-و-ازاحة-الاشتباهات-عن-الطرق/ «جا‌مع‌ الرواة‌ و ازاحة‌ الا‌شتبا‌ها‌ت‌ عن‌ الطرق‌ و الا‌سنا‌د»]، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.</ref>
کتاب جامع الرواة، با تصحیح و تحقیق [[ابوالحسن شعرانی]]، در سال [[سال ۱۴۰۳ هجری قمری|۱۴۰۳ق]]، در [[قم]]، توسط کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی چاپ شده است.<ref>[http://www.lib.ir/book/66936912/جامع-الرواة-و-ازاحة-الاشتباهات-عن-الطرق/ «جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد»]، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.</ref>
این کتاب همچنین به سفارش و تأکید [[آیت‌الله بروجردی]] و همراه مقدمه کوتاه و پرنکته وی در سال ۱۳۸۰ق به چاپ رسیده و پس از آن بارها منتشر شده است.
این کتاب همچنین به سفارش و تأکید [[آیت‌الله بروجردی]] و همراه مقدمه کوتاه و پرنکته وی در سال ۱۳۸۰ق به چاپ رسیده و پس از آن بارها منتشر شده است.


[[سید حسین حسینی قزوینی]] (متوفی ۱۲۰۸) آن را در ضمن کتاب [[معارج الاحکام]] خود تلخیص کرده است.<ref>الذریعة الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳، ج ۲۱، ص ۱۷۸</ref> [[سیدعلی محمد دستغیب]]، نام راویان موثق آن را با عنوان [[معجم الثقات فی جامع الرواه]]، گردآوری کرده است.
[[سید حسین حسینی قزوینی]] (متوفی ۱۲۰۸) آن را در ضمن کتاب [[معارج الاحکام]] خود تلخیص کرده است.<ref>الذریعة الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳، ج ۲۱، ص ۱۷۸</ref> [[سیدعلی محمد دستغیب]]، نام راویان موثق آن را با عنوان [[معجم الثقات فی جامع الرواه]]، گردآوری کرده است.


اردبیلی کتابی نیز به نام [[تصحیح الاسانید]]<ref>الذریعة الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳، ج ۴، ص ۱۹۳</ref> داشته که تلخیصی از آن را در انتهای جامع الرواة آورده است.<ref>رجوع کنید به جامع الرواة، ج ۲، ص ۴۷۳-۵۳۰</ref> این کتاب درباره طرق شیخ طوسی، مذکور در مشیخه [[تهذیب الاحکام]] و [[الاستبصار]] و کتاب الفهرست است.
اردبیلی کتابی نیز به نام [[تصحیح الاسانید]]<ref>الذریعة الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳، ج ۴، ص ۱۹۳</ref> داشته که تلخیصی از آن را در انتهای جامع الرواة آورده است.<ref>رجوع کنید به جامع الرواة، ج ۲، ص ۴۷۳–۵۳۰</ref> این کتاب درباره طرق شیخ طوسی، مذکور در مشیخه [[تهذیب الاحکام]] و [[الاستبصار]] و کتاب الفهرست است.


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
خط ۱۱۶: خط ۱۱۷:
* اشکوری، احمد حسینی، اجازات الحدیث آلتی کتبها شیخ المحدثین و محیی معالم الدین المولی محمدباقر المجلسی الاصبهانی: ۱۰۳۷–۱۱۱۰ق، قم ۱۴۱۰ق.
* اشکوری، احمد حسینی، اجازات الحدیث آلتی کتبها شیخ المحدثین و محیی معالم الدین المولی محمدباقر المجلسی الاصبهانی: ۱۰۳۷–۱۱۱۰ق، قم ۱۴۱۰ق.
* امین، محسن‏، اعیان الشیعة، به تحقیق حسن امین، بیروت‏، دار التعارف للمطبوعات‏، ۱۴۰۳ق.
* امین، محسن‏، اعیان الشیعة، به تحقیق حسن امین، بیروت‏، دار التعارف للمطبوعات‏، ۱۴۰۳ق.
* [http://www.lib.ir/book/66936912/جامع-الرواة-و-ازاحة-الاشتباهات-عن-الطرق/ «جا‌مع‌ الرواة‌ و ازاحة‌ الا‌شتبا‌ها‌ت‌ عن‌ الطرق‌ و الا‌سنا‌د»]، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران، تاریخ بازدید: ۱۲ خرداد ۱۴۰۰ش.
* [http://www.lib.ir/book/66936912/جامع-الرواة-و-ازاحة-الاشتباهات-عن-الطرق/ «جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد»]، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران، تاریخ بازدید: ۱۲ خرداد ۱۴۰۰ش.
* حائری، مرتضی، کتاب الخمس، تحقیق محمدحسین امراللهی، قم ۱۴۱۸ق.
* حائری، مرتضی، کتاب الخمس، تحقیق محمدحسین امراللهی، قم ۱۴۱۸ق.
* حسینی جلالی، محمدرضا، المنهج الرجالی و العمل الرائد فی الموسوعة الرجالیة لسید الطائفة آیةاللّه العظمی البروجردی، قم ۱۳۷۸ ش.
* حسینی جلالی، محمدرضا، المنهج الرجالی و العمل الرائد فی الموسوعة الرجالیة لسید الطائفة آیةاللّه العظمی البروجردی، قم ۱۳۷۸ ش.
خط ۱۲۳: خط ۱۲۴:
* زرکلی، خیرالدین‏، الأعلام (قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین)، بیروت‏، دار العلم للملایین‏، ۱۹۸۹م.
* زرکلی، خیرالدین‏، الأعلام (قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین)، بیروت‏، دار العلم للملایین‏، ۱۹۸۹م.
* سبحانی، جعفر، کلیات فی علم الرجال، قم ۱۴۲۳ق.
* سبحانی، جعفر، کلیات فی علم الرجال، قم ۱۴۲۳ق.
* صدر، حسن‏، تکملة أمل الآمل‏، به تحقیق حسینعلی محفوظ، و دیگران ، دار المؤرخ العربی‏، ۱۴۲۹ق.
* صدر، حسن‏، تکملة أمل الآمل‏، به تحقیق حسینعلی محفوظ، و دیگران، دار المؤرخ العربی‏، ۱۴۲۹ق.
* غروی تبریزی، علی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی: کتاب الطهارة، تقریرات درس آیةاللّه خوئی، قم ۱۴۱۰ق.
* غروی تبریزی، علی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی: کتاب الطهارة، تقریرات درس آیةاللّه خوئی، قم ۱۴۱۰ق.
* مؤسسه امام صادق (ع)، گروه علمی‏، موسوعة طبقات الفقهاء، زیر نظر سبحانی تبریزی، جعفر، قم‏، مؤسسة الإمام الصادق (ع)، ۱۴۱۸ق.
* مؤسسه امام صادق(ع)، گروه علمی‏، موسوعة طبقات الفقهاء، زیر نظر سبحانی تبریزی، جعفر، قم‏، مؤسسة الإمام الصادق(ع)، ۱۴۱۸ق.
* محدث نوری، حسین بن محمدتقی‏، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏، به تحقیق مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث‏، بیروت‏، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث‏، ۱۴۲۹ق.
* محدث نوری، حسین بن محمدتقی‏، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏، به تحقیق مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث‏، بیروت‏، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث‏، ۱۴۲۹ق.
* مرعی، حسین‌عبدالله‏، منتهی المقال فی الدرایة و الرجال‏، بیروت‏، موسسة العروة الوثقی‏، ۱۴۱۷ق.
* مرعی، حسین‌عبدالله‏، منتهی المقال فی الدرایة و الرجال‏، بیروت‏، موسسة العروة الوثقی‏، ۱۴۱۷ق.
* مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهه، مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب(ع)، قم، ۱۳۷۷ش.{{پایان}}
* مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهه، مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب(ع)، قم، ۱۳۷۷ش.{{پایان}}


==پیوند به بیرون==
== پیوند به بیرون ==
* منبع مقاله : [http://rch.ac.ir/article/Details/10213 دانشنامه جهان اسلام]
* منبع مقاله : [http://rch.ac.ir/article/Details/10213 دانشنامه جهان اسلام]


خط ۱۵۲: خط ۱۵۳:
  | تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | توضیحات =  
  | توضیحات =
}}</onlyinclude>
}}</onlyinclude>


[[en:Jami' al-ruwat]]
[[en:Jami' al-ruwat]]
[[Category:کتاب‌های رجالی شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[Category:کتاب‌های رجالی (عربی)]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:کتاب‌های رجالی شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[Category:کتاب‌های رجالی (عربی)]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:کتاب‌های رجالی شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[Category:کتاب‌های رجالی (عربی)]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:کتاب‌های رجالی شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[Category:کتاب‌های رجالی (عربی)]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]


[[رده:کتاب‌های رجالی شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[رده:کتاب‌های رجالی شیعه قرن ۱۱ (قمری)]]
[[رده:کتاب‌های رجالی (عربی)]]
[[رده:کتاب‌های رجالی (عربی)]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
۱۹۸

ویرایش