بنی‌اسد: تفاوت میان نسخه‌ها

تیره‌ای از عرب عدنانی، موسوم به بنی‌اسد بن خزیمه است. این تیره از تیره‌های مشهور مُضَری، از اعراب شمال [[عربستان]]، به شمار می‌رود. نسب بنی‌اسد، پس از خزیمه، از مُدرکة بن الیاس به نزار بن مَعَدّ می‌رسد.<ref>کلبی، جمهرة النسب، ۱۹-۲۱، ۱۶۸-۱۶۹.</ref> البته چند تیرۀ مشهور دیگر عرب نیز عنوان بنی‌اسد داشتند.<ref>سمعانی، الانساب، ج۱، ص۲۱۴.</ref> بنی‌اسد به چندین شاخه و عشیرۀ دیگر تقسیم شده‌اند: بنی‌صیدا، بنی‌فَقعَس، بنی‌نَضر بن قُعَین، بنی‌زَنیه، بنی‌غاضره و بنی‌نعامه اشاره کرد.<ref>ابن قتیبه، المعارف، ص۶۵؛ ابن درید، الاشتقاق، ص۱۸۰.</ref>

از دیگر حوادث مربوط به بنی‌اسد، مقارن ظهور اسلام، اتحاد آنان با [[قریش]] و حضور در قبایل هم‌پیمان، معروف به «احابیش» است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۲۷؛ زریاب، سیرۀ رسول الله(ص)، صص۵۶-۵۸.</ref>

در آغاز ظهور اسلام، کسانی از این قبیله، به‌ویژه آنها که ساکن [[مکه]] بودند، در میان مسلمانان اولیه دیده می‌شدند؛ مانند قیس بن عبدالله اسدی از مهاجران به [[حبشه]].<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۴، ص۶؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص۲۲۱.</ref> در میان اصحاب مشهور [[پیامبر(ص)]] نیز کسانی از این قبیله مانند [[عبدالله بن جحش]] و [[عکاشة بن محصن]] را می‌توان نام برد.<ref>ابن قدامه، التبیین فی انساب القریش، ص۵۰۶.</ref> و ازدواج پیامبر(ص) با [[زینب دختر جحش]]، در حدود سال ۵ق موجب [[تفاخر]] بنی‌اسد بوده است.<ref>ابن حبیب، المحبر، ص۸۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۱۰۱.</ref>

بنا به نقل [[طبری]] از سیف بن عمر، بنی‌اسد در فتوحات [[عراق]] و به‌ویژه [[نبرد قادسیه|قادسیه]]، از خود رشادت نشان دادند<ref>طبری، تاریخ طبری، ج۳، صص۴۸۶، ۵۳۴-۵۳۹؛ کلبی، جمهرة النسب، ص۱۷۶.</ref> آنان در ناحیۀ عراق و به‌ویژه اطراف [[کوفه]] و [[بصره]] ساکن شدند و گروه‌هایی از آنها نیز به سوی [[شام]] هجرت کردند.<ref>ابن عدیم، بغیة الطلب، ج۱، ص۵۳۴.</ref> پس از بنای کوفه، بنی‌اسد از نخستین قبایلی بود که در یکی از «اسباع» آن شهر همراه غطفان و چند قبیلۀ دیگر سکنا گزید<ref>طبری، تاریخ طبری، ج۴، صص۴۵، ۴۸؛ نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص۱۱۷.</ref> [[امام علی(ع)]] پس از [[جنگ جمل]] – که بنی‌اسد هم در آن به طرفداری از امام جنگیده بودند-<ref>شیخ مفید، الجمل، ص۳۲۱.</ref> آنها را در سُبعی گنجاند که شامل قبایل بزرگ‌تر مضری، یعنی قریش و کنانه می‌شد.<ref>طبری، تاریخ طبری، ج۴، ص۵۰۰.</ref>

در حدود سدۀ۳ق، گروه از قبیلۀ بنی‌اسد در شهر [[حلب]] و اطراف آن ساکن شدند.<ref>ابن عدیم، بغیة الطلب، ج۱، ص۵۳۴.</ref> اما منطقه [[بین النهرین]] همچنان زیستگاه اصلی آنان بود، هرچند به عشیره‌های دیگری تقسیم شدند و برخی به [[ایران]] نیز آمدند. مهم‌ترین [[عشیره|عشیرۀ]] بنی‌اسد که بیش از یک قرن در نقاطی از [[خوزستان]] و جنوب عراق، امارت موروثی یافتند، [[مزیدیان]] هستند. بنی‌مزید در حکومت [[آل بویه]] بر دیگر عشیره‌های بنی‌اسد قدرت یافتند و به خصوص پیوند ایشان با کردان منطقه بر قدرتشان افزود، چنان که در [[حله]] و نواحی اطراف تا [[اهواز]] و [[حویزه|هویزه]] امارتی بنیان نهادند و بعدها نیز در حوادث مربوط به روابط میان [[برکیارق]] و سلطان‌محمد، فرزندان ملک‌شاه، نقشی به سزا ایفا کردند.<ref>کرکوش، تاریخ الحله، صص۱۳-۲۰.</ref> در روزگار معاصر، بنی‌اسد در عراق، مجموعه‌ای از عشایر را تشکیل می‌دهند که به آنها «اهل الجزائر» هم گفته می‌شود. آنها غالباً در جنوب نهر [[فرات]] و اطراف [[کربلا]] سکنا دارند.<ref>طاهر، العشائر العراقیة، صص۱۰۰-۱۰۱؛ بستانی، دائرة المعارف، ج۳، صص۴۷۳-۴۷۴.</ref>

* ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، لبنان، دارالصادر، بی‌تا.

* ابن درید، محمد، الاشتقاق، به کوشش عبدالسلام محمد هارون، قاهره، ۳۷۸ق/۹۵۸م.

* ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.