پرش به محتوا

حادثه افک: تفاوت میان نسخه‌ها

۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۲: خط ۳۲:


از جمله عالمان شیعه که واقعه افک را مربوط به تهمت زدن به عایشه دانسته‌اند، این افراد هستند: [[نصر بن مزاحم]] در کتاب [[وقعة صفین|وَقْعَةُ صِفّین]]،<ref>ابن‌مزاحم، وقعة صفین، ۱۴۰۴ق، ص۵۲۳.</ref> [[نعمانی|نُعمانی]] در [[تفسیر نعمانی|تفسیر منسوب به او]]،<ref>نعمانی، رسالة المحکم و المتشابه، ۱۳۸۴ش، ص۱۵۶.</ref> [[شیخ مفید]] در [[الجمل|الجَمَل]]،<ref>شیخ مفید، الجمل، ۱۴۱۶ق، ص۱۵۷.</ref> [[شیخ طوسی]] در [[التبیان|التِّبیان]]،<ref>شیخ طوسی، التبیان، ج۷، ص۴۱۵.</ref> [[طبرسی|طَبرِسی]] در [[اعلام الوری|اِعلام‌الوَری]]،<ref>طبرسی، اعلام‌الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۹۷.</ref> [[قطب‌الدین راوندی]] در [[فقه القرآن|فقه‌القرآن]]<ref>راوندی، فقه‌القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۸۸.</ref> و [[مقدس اردبیلی]] در [[زبدة البیان|زُبدةالبیان]].<ref>مقدس اردبیلی، زبدةالبیان، مکتبةالمرتضویة، ص۳۸۸.</ref>
از جمله عالمان شیعه که واقعه افک را مربوط به تهمت زدن به عایشه دانسته‌اند، این افراد هستند: [[نصر بن مزاحم]] در کتاب [[وقعة صفین|وَقْعَةُ صِفّین]]،<ref>ابن‌مزاحم، وقعة صفین، ۱۴۰۴ق، ص۵۲۳.</ref> [[نعمانی|نُعمانی]] در [[تفسیر نعمانی|تفسیر منسوب به او]]،<ref>نعمانی، رسالة المحکم و المتشابه، ۱۳۸۴ش، ص۱۵۶.</ref> [[شیخ مفید]] در [[الجمل|الجَمَل]]،<ref>شیخ مفید، الجمل، ۱۴۱۶ق، ص۱۵۷.</ref> [[شیخ طوسی]] در [[التبیان|التِّبیان]]،<ref>شیخ طوسی، التبیان، ج۷، ص۴۱۵.</ref> [[طبرسی|طَبرِسی]] در [[اعلام الوری|اِعلام‌الوَری]]،<ref>طبرسی، اعلام‌الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۹۷.</ref> [[قطب‌الدین راوندی]] در [[فقه القرآن|فقه‌القرآن]]<ref>راوندی، فقه‌القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۸۸.</ref> و [[مقدس اردبیلی]] در [[زبدة البیان|زُبدةالبیان]].<ref>مقدس اردبیلی، زبدةالبیان، مکتبةالمرتضویة، ص۳۸۸.</ref>
=== تهمت‌زنندگان چه کسانی بودند؟ ===
در آیات افک، تهمت‌زنندگان گروهی از مردم خوانده شده‌اند و به نام آنها اشاره نشده است؛<ref>سوره نور، آیه ۱۱.</ref> اما برخی منابع، نام منافقانی چون [[عبدالله بن ابی|عبدالله بن اُبَیّ]]، [[حسان بن ثابت|حَسّان بن ثابت]] و [[مسطح بن اثاثه|مِسْطَح بن اُثاثه]] را سرکردگان حادثه افک نام برده‌اند.<ref>یعقوبی، تاریخ‌الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۵۳؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق،‌ ج۲، ص۶۱۴-۶۱۶.</ref>
=== فضیلت‌سازی برای عایشه ===
[[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نزول آیات افک در شأن عایشه را فضیلتی بزرگ برای او به شمار می‌آورند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۳، ص۳۳۸؛ ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۹۱.</ref> اگر چه این گزارش در روایت‌های مختلفی از اهل‌سنت ذکر شده، به گفته [[سید جعفر مرتضی عاملی]] تاریخ‌پژوه شیعه، تقریباً همه این روایت‌ها را خود عایشه بیان کرده است.<ref>عاملی، حدیث‌الافک، ۱۴۳۹ق، ص۹۰.</ref> برخی محققان معتقدند عایشه با طرح برخی از مسائل، این ماجرا را به حادثه‌ای شخصی تنزل داده <ref>جعفرنیا، «بررسی و نقد گزارش‌های حادثه افک»، ص۵۲.</ref> و بیش از حد، به خود توجه کرده و برای خود فضیلت‌سازی کرده است.<ref>حسینیان مقدم، «بررسی تاریخی - تفسیری حادثه افک»، ص۱۶۱.</ref> همین امر هم سبب شده شیعیان در صحت این ماجرا تردید کنند.<ref>جعفرنیا، «بررسی و نقد گزارش‌های حادثه افک»، ص۵۲؛ حسینیان مقدم، «بررسی تاریخی - تفسیری حادثه افک»، ص۱۶۱.</ref> بر این اساس گفته‌اند حتی اگر آیات افک درباره عایشه نازل شده باشد، این امر تنها بر پاکدامنی او دلالت دارد و فضیلت دیگری را برای او ثابت نمی‌کند.<ref>حسینیان مقدم، «بررسی تاریخی - تفسیری حادثه افک»، ص۱۶۰.</ref>
=== گزارش دوم: تهمت به ماریه قبطیه ===
=== گزارش دوم: تهمت به ماریه قبطیه ===
مرتبط دانستن نزول آیات افک به ماجرای ماریه، نخستین‌بار در کتاب [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی]] نقل شده است.<ref>حسینیان مقدم، «بررسی تاریخی تفسیری حادثه افک»، ص۱۶۶.</ref> بر اساس روایتی که [[علی بن ابراهیم قمی]] از [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده، [[عایشه]] به [[ماریه دختر شمعون|ماریه قبطیه]] تهمت زد که با فردی به نام جَریح قِبطی ارتباط نامشروع برقرار کرده است.<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> مطابق این گزارش، هنگامی که پیامبر(ص) از مرگ فرزندش [[ابراهیم فرزند پیامبر|ابراهیم]] غمگین بود، با این سخن عایشه روبه‌رو شد که «از مرگ ابراهیم ناراحت نباش؛ چرا که او فرزند جَریح بوده است».<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> به همین دلیل پیامبر(ص) از امام علی(ع) خواست جریح را به قتل برساند.<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> جریح که از قصد امام علی آگاه شده بود، به بالای درختی فرار کرد<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> و در این هنگام، لباسش کنار رفت و علی(ع) متوجه شد آلت تناسلی ندارد.<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> بدین ترتیب تهمت ارتباط نامشروع از ماریه برداشته و آیات افک نازل شد.<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref>
مرتبط دانستن نزول آیات افک به ماجرای ماریه، نخستین‌بار در کتاب [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی]] نقل شده است.<ref>حسینیان مقدم، «بررسی تاریخی تفسیری حادثه افک»، ص۱۶۶.</ref> بر اساس روایتی که [[علی بن ابراهیم قمی]] از [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده، [[عایشه]] به [[ماریه دختر شمعون|ماریه قبطیه]] تهمت زد که با فردی به نام جَریح قِبطی ارتباط نامشروع برقرار کرده است.<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> مطابق این گزارش، هنگامی که پیامبر(ص) از مرگ فرزندش [[ابراهیم فرزند پیامبر|ابراهیم]] غمگین بود، با این سخن عایشه روبه‌رو شد که «از مرگ ابراهیم ناراحت نباش؛ چرا که او فرزند جَریح بوده است».<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> به همین دلیل پیامبر(ص) از امام علی(ع) خواست جریح را به قتل برساند.<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> جریح که از قصد امام علی آگاه شده بود، به بالای درختی فرار کرد<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> و در این هنگام، لباسش کنار رفت و علی(ع) متوجه شد آلت تناسلی ندارد.<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> بدین ترتیب تهمت ارتباط نامشروع از ماریه برداشته و آیات افک نازل شد.<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref>
خط ۵۴: خط ۶۰:
* دستور پیامبر به قتل متهم بدون دلیل و بررسی: چگونه ممکن است پیامبر بدون بررسی درستی یا نادرستی مسئله، به قتل متهم دستور دهد؟ علاوه بر  این، مجازات چنین گناهی کشتن شخص نیست.<ref>فضل‌الله، من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۶، ص۲۵۶.</ref>
* دستور پیامبر به قتل متهم بدون دلیل و بررسی: چگونه ممکن است پیامبر بدون بررسی درستی یا نادرستی مسئله، به قتل متهم دستور دهد؟ علاوه بر  این، مجازات چنین گناهی کشتن شخص نیست.<ref>فضل‌الله، من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۶، ص۲۵۶.</ref>
* ناسازگاری با آیات قرآن: از [[آیات افک]] استفاده می‌شود که تهمت‌زنندگان یک گروه بوده‌اند؛ در حالی که در این روایت، تنها عایشه به عنوان فرد تهمت‌زننده معرفی شده است.<ref>مکارم شیرازی، الامثل، ۱۴۲۱ق، ج۱۱، ص۴۱.</ref>
* ناسازگاری با آیات قرآن: از [[آیات افک]] استفاده می‌شود که تهمت‌زنندگان یک گروه بوده‌اند؛ در حالی که در این روایت، تنها عایشه به عنوان فرد تهمت‌زننده معرفی شده است.<ref>مکارم شیرازی، الامثل، ۱۴۲۱ق، ج۱۱، ص۴۱.</ref>
== تهمت‌زنندگان چه کسانی بودند؟ ==
در آیات افک، تهمت‌زنندگان گروهی از مردم خوانده شده‌اند و به نام آنها اشاره نشده است؛<ref>سوره نور، آیه ۱۱.</ref> اما برخی منابع، نام منافقانی چون [[عبدالله بن ابی|عبدالله بن اُبَیّ]]، [[حسان بن ثابت|حَسّان بن ثابت]] و [[مسطح بن اثاثه|مِسْطَح بن اُثاثه]] را سرکردگان حادثه افک نام برده‌اند.<ref>یعقوبی، تاریخ‌الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۵۳؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق،‌ ج۲، ص۶۱۴-۶۱۶.</ref>
== فضیلت‌سازی برای عایشه ==
[[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نزول آیات افک در شأن عایشه را فضیلتی بزرگ برای او به شمار می‌آورند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۳، ص۳۳۸؛ ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۹۱.</ref> اگر چه این گزارش در روایت‌های مختلفی از اهل‌سنت ذکر شده، به گفته [[سید جعفر مرتضی عاملی]] تاریخ‌پژوه شیعه، تقریباً همه این روایت‌ها را خود عایشه بیان کرده است.<ref>عاملی، حدیث‌الافک، ۱۴۳۹ق، ص۹۰.</ref> برخی محققان معتقدند عایشه با طرح برخی از مسائل، این ماجرا را به حادثه‌ای شخصی تنزل داده <ref>جعفرنیا، «بررسی و نقد گزارش‌های حادثه افک»، ص۵۲.</ref> و بیش از حد، به خود توجه کرده و برای خود فضیلت‌سازی کرده است.<ref>حسینیان مقدم، «بررسی تاریخی - تفسیری حادثه افک»، ص۱۶۱.</ref> همین امر هم سبب شده شیعیان در صحت این ماجرا تردید کنند.<ref>جعفرنیا، «بررسی و نقد گزارش‌های حادثه افک»، ص۵۲؛ حسینیان مقدم، «بررسی تاریخی - تفسیری حادثه افک»، ص۱۶۱.</ref> بر این اساس گفته‌اند حتی اگر آیات افک درباره عایشه نازل شده باشد، این امر تنها بر پاکدامنی او دلالت دارد و فضیلت دیگری را برای او ثابت نمی‌کند.<ref>حسینیان مقدم، «بررسی تاریخی - تفسیری حادثه افک»، ص۱۶۰.</ref>


== تک‌نگاری‌ها ==
== تک‌نگاری‌ها ==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۲٬۵۷۹

ویرایش