ادبیات عاشورایی: تفاوت میان نسخه‌ها

در قرن‌های پنجم و ششم سروده‌ها درباره [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]] فراوان نیست ولی از قرن ششم تا هشتم مرثیه سرایی گسترش می‌یابد در قرن دهم و با ظهور و حاکمیت [[صفویان|صفویه]] در ایران بخش مهمی از شعر فارسی به واقعه عاشورا اختصاص یافت.[[محتشم کاشانی]] سراینده [[دوازده‌بند محتشم|ترکیب‌بند]] «باز این چه شورش است» مشهورترین مرثیه‌سرای این دوره است. در دوره [[افشاریه|افشاری]] شعر مذهبی عاشورایی افول کرد ولی با روی کار آمدن [[زندیه]] شعر آیینی و سوگ‌سروده‌ها گسترش یافتند.<ref>رک: محمدزاده، دانشنامه شعر عاشورایی، ج۲، ص۷۱۷.</ref> به گزارش [[دانشنامه امام حسین (کتاب)|دانشنامه امام حسین]] نویسنده کتاب دانشنامه شعر عاشورایی نام ۳۴۰ شاعر را به همراه چند بیت از اشعار آنان جمع‌آوری کرده‌ است.<ref>ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۱۸۷.</ref> گفته شده است که اشعار عاشورایی به زبان فارسی تا پیش از دوران [[صفویان|صفویه]] بیشتر جنبه حماسی داشت.<ref>[http://khabargozarisaba.ir/fa/news/7162 مروری بر ادبیات عاشورایی در گذر زمان]، خبرگزاری فرهنگ و هنر.</ref>

==نثر ==

===مقتل‌نگاری===

{{اصلی|مقتل}}

مقتل‌نگاری بخشی از ادبیات عاشورایی است که گزارش‌های مکتوب مربوط به واقعه کربلا را دربر دارد. کتاب‌های مقتل‌ که ماجرای کشته شدن امام حسین(ع) و یارانش را گزارش می‌کنند، جزو میراث ادبی و تاریخی شیعه محسوب می‌شوند و بیشترین کاربرد آنها استفاده در مجلس [[روضه‌خوانی (آیین)|روضه‌خوانی]] است. [[آقابزرگ تهرانی|آقا بزرگ]] در [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعه]] از ۱۵۰ [[مقتل]] نام برده که در خصوص واقعه کربلا نوشته شده است<ref>آقابزرگ، الذریعه، ج۲۲، ص۲۳-۲۴</ref> حدود ده مقتل مربوط به قرن‌های نخستین است که [[مقتل الحسین (ابومخنف)|مقتل ابی‌مخنف]]، نخستین آن‌ها درباره واقعهٔ عاشورا است.<ref> أبی‌مخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، مقدمه غروی، ص۷.</ref> وی زمانی نگارش مقتل الحسین را آغاز کرد، هنوز برخی از شاهدان [[واقعه کربلا|واقعهٔ کربلا]]، در قید حیات بودند.<ref>اسفندیاری، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱، ص۴۲.</ref>[[روضة الشهداء (کتاب)|روضة الشهداء]] را می‌توان مشهورترین کتاب [[مقتل]] فارسی دانست.<ref>مظاهری، تراژدی جهان اسلام، ۱۳۹۷ش، ج۱، ص۶۲؛ جعفریان، «ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء»، ص۲۷۰.</ref>

=== ادبیات نمایشی ===

{{اصلی|فهرست آثار نمایشی عاشورایی}}