ادبیات عاشورایی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ادبیات عاشورایی''' آثاری مربوط به [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]] که در قالب‌ گزارش‌های مکتوب تاریخی، اشعار و مراثی، ادبیات نمایشی و داستانی دسته‌بندی شده است. برخی با استناد به رجزها و شعارهای [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و [[فهرست اصحاب امام حسین(ع)|یارانش]]، [[شهدای کربلا|شهیدان کربلا]] را آغازگر ادبیات عاشورایی می‌دانند. این ادبیات، با مرثیه‌سرایی و خطبه‌خوانی [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] و [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(س)]] در سوگ شهیدان کربلا ادامه یافت. این جریان ادبی، به طور مداوم از سوی [[شیعه|شیعیان]] و غیر شیعیان گسترش پیدا کرده است. علت این گسترش را توصیه [[امامان شیعه]] به سرودن شعر در سوگ امام حسین(ع) می‌دانند.  

ادبیات عاشورایی را برآمده از وجوه مختلف انسان همچون روحیه انقلابی و حماسی و در عین بازنمای روحیه وفا و محبت می‌دانند. این جریان  از طریق گونه‌های مختلف ادبی گسترش یافته است. شعر، [[مقتل|مقتل‌نگاری]] (گزارش‌های مکتوب مربوط به واقعه کربلا)، [[روضه‌خوانی (آیین)|روضه‌خوانی]]، [[تعزیه‌خوانی (آیین)|تعزیه‌]]، فیلمنامه و نمایشنامه از جمله این گونه‌ها هستند. به طور سنتی، شعر بخش اصلی ادبیات عاشورایی را تشکیل می‌دهد. رمان [[نامیرا (کتاب)|نامیرا]]، [[پدر، عشق و پسر(کتاب)|پدر، عشق و پسر]] و [[شماس شامی]] آثاری مربوط به این جریان می‌دانند. همچنین ادبیات عاشورایی مبنای شکل‌گیری برخی آثار سینمایی همچون  [[روز واقعه (فیلم)|روز واقعه]] به کارگردانی شهرام اسدی و [[روز رستاخیز (فیلم)|روز رستاخیر]] ساخته احمدرضا درویش و همچنین مجموعه‌هایی تلویزیون نظیر [[معصومیت از‌دست‌رفته (سریال)|معصومیت از‌دست‌رفته]] اثر داود میرباقری و [[شب دهم(سریال)|شب دهم]] اثر حسن فتحی بوده است.

در قرن‌های پنجم و ششم سروده‌ها درباره [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]] فراوان نیست ولی از قرن ششم تا هشتم مرثیه سرایی گسترش می‌یابد در قرن دهم و با ظهور و حاکمیت [[صفویان|صفویه]] در ایران بخش مهمی از شعر فارسی به واقعه عاشورا اختصاص یافت.[[محتشم کاشانی]] سراینده [[دوازده‌بند محتشم|ترکیب‌بند]] «باز این چه شورش است» مشهورترین مرثیه‌سرای این دوره است. در دوره [[افشاریه|افشاری]] شعر مذهبی عاشورایی افول کرد ولی با روی کار آمدن [[زندیه]] شعر آیینی و سوگ‌سروده‌ها گسترش یافتند.<ref>رک: محمدزاده، دانشنامه شعر عاشورایی، ج۲، ص۷۱۷.</ref> به گزارش [[دانشنامه امام حسین (کتاب)|دانشنامه امام حسین]] نویسنده کتاب دانشنامه شعر عاشورایی نام ۳۴۰ شاعر را به همراه چند بیت از اشعار آنان جمع‌آوری کرده‌ است.<ref>ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۱۸۷.</ref> گفته شده است که اشعار عاشورایی به زبان فارسی تا پیش از دوران [[صفویان|صفویه]] بیشتر جنبه حماسی داشت.<ref>[http://khabargozarisaba.ir/fa/news/7162 مروری بر ادبیات عاشورایی در گذر زمان]، خبرگزاری فرهنگ و هنر.</ref>

[[پرونده:پوستر روز واقعه.jpg 1.jpg|بندانگشتی|300px|پوستر فیلم روز واقعه]]

همچنین رمان‌هایی نیز درباره این واقعه نوشته شده است. [[نامیرا (کتاب)|نامیرا]]  نوشته صادق کرمیار،<ref>[http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=170479 صادق کرمیار نویسنده و کارگردان ایرانی]، سایت تبیان.</ref> [[پدر، عشق و پسر(کتاب)|پدر، عشق و پسر]] نوشته [[سید مهدی شجاعی]]، فراموشان اثر داوود غفارزادگان و [[شماس شامی]] نوشته مجید قیصری را آثاری مربوط به [[واقعه کربلا]] می‌دانند.<ref> [https://www.mashreghnews.ir/news/1111042/%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1-%D9%BE%D9%86%D8%AC-%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87-%D8%B1%D9%86%DA%AF-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF مرور پنج رمان که رنگ عاشورایی دارند]، مشرق نیوز.</ref>