پرش به محتوا

مکارم الاخلاق (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح لینک‌های سبز
جز (جایگزینی متن - '==پانویس==↵{{پانویس۲}}' به '== پانویس == {{پانوشت}} == یادداشت == {{یادداشت‌ها}}')
(اصلاح لینک‌های سبز)
خط ۲۷: خط ۲۷:
| شابک =
| شابک =
}}
}}
'''مَکارِمُ الْاَخْلاق''' کتابی درباره آداب و [[اخلاق اسلامی]] به زبان عربی، نوشته [[حسن بن فضل طبرسی]] عالم شیعه در قرن ششم قمری است. این اثر از منابع [[شیعه]] و از معروف‌ترین کتاب‌ها در زمینه آداب و اخلاق است. اخلاق و اوصاف [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]]، اخلاق فردی و اجتماعی، آداب [[دعا]] و آداب مسافرت از جمله مباحث مطرح در این کتاب است.
'''مَکارِمُ الْاَخْلاق''' کتابی درباره آداب و [[اخلاق|اخلاق اسلامی]] به زبان عربی، نوشته [[حسن بن فضل طبرسی]] عالم شیعه در قرن ششم قمری است. این اثر از منابع [[شیعه]] و از معروف‌ترین کتاب‌ها در زمینه آداب و اخلاق است. اخلاق و اوصاف [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]]، اخلاق فردی و اجتماعی، آداب [[دعا]] و آداب مسافرت از جمله مباحث مطرح در این کتاب است.


کتاب مکارم الاخلاق در کشورهای مختلف چاپ شده است. چاپ کتاب مکارم الاخلاق در [[مصر]] همراه با تحریفاتی منجر به واکنش علمای شیعه و نوشتن رساله‌ای توسط [[محمدباقر بهاری همدانی]] در بیان تحریفات آن شد. چندین ترجمه از مکارم الاخلاق به زبان فارسی وجود دارد.
کتاب مکارم الاخلاق در کشورهای مختلف چاپ شده است. چاپ کتاب مکارم الاخلاق در [[مصر]] همراه با تحریفاتی منجر به واکنش علمای شیعه و نوشتن رساله‌ای توسط [[محمدباقر بهاری همدانی]] در بیان تحریفات آن شد. چندین ترجمه از مکارم الاخلاق به زبان فارسی وجود دارد.
خط ۳۳: خط ۳۳:
== مؤلف==
== مؤلف==
{{اصلی|حسن بن فضل طبرسی }}
{{اصلی|حسن بن فضل طبرسی }}
مؤلف مکارم الاخلاق، حسن بن فضل طبرسی از عالمان شیعه در قرن ششم قمری، فرزند [[امین الاسلام طبرسی]] صاحب [[تفسیر]] [[مجمع البیان]] است.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۴.</ref> به گفته سید محسن امین برخی این کتاب را به امین الاسلام طبرسی نسبت داده‌اند،<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref> اما چنانکه [[رضا استادی]] گفته، استناد مکارم الاخلاق به حسن بن فضل طبرسی قطعی است و توجه علما و وجود نسخه‌های فراوان، انتساب آن را به وی تأیید می‌کند.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۴.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]]  نیز در [[الذریعه]] کتاب مکارم الاخلاق را نوشته شيخ أبو نصر رضي الدين الحسن  فرزند امین الاسلام طبرسی دانسته است.<ref>طهرانی، الذّريعة إلى تصانيف الشّيعة، ۱۴۰۸ق، ج۲۲، ص۱۴۶.</ref>به گفته [[سید محسن امین]]، طبرسی مکارم الاخلاق را در زمان زنده بودن پدرش نوشته است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref>
مؤلف مکارم الاخلاق، حسن بن فضل طبرسی از عالمان شیعه در قرن ششم قمری، فرزند [[فضل بن حسن طبرسی|امین الاسلام طبرسی]] صاحب [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر مجمع البیان]] است.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۴.</ref> به گفته سید محسن امین برخی این کتاب را به امین الاسلام طبرسی نسبت داده‌اند،<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref> اما چنانکه [[رضا استادی]] گفته، استناد مکارم الاخلاق به حسن بن فضل طبرسی قطعی است و توجه علما و وجود نسخه‌های فراوان، انتساب آن را به وی تأیید می‌کند.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۴.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]]  نیز در [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعه]] کتاب مکارم الاخلاق را نوشته شيخ أبو نصر رضي الدين الحسن  فرزند امین الاسلام طبرسی دانسته است.<ref>طهرانی، الذّريعة إلى تصانيف الشّيعة، ۱۴۰۸ق، ج۲۲، ص۱۴۶.</ref>به گفته [[سید محسن امین]]، طبرسی مکارم الاخلاق را در زمان زنده بودن پدرش نوشته است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref>


== انگیزه نگارش و محتوا==
== انگیزه نگارش و محتوا==
طبرسی در مقدمه کتاب مکارم الاخلاق، ضمن اشاره به [[آیه تأسی]]، انگیزه خود از نگارش کتاب را گردآوردن شمه‌ای از اعمال و حالات [[پیامبر(ص)]] و آنچه که امتش را به آن امر کرده، ذکر کرده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۷ش، ص۸.</ref> باب‌های دوازده‌گانه کتاب به این شرح است:<ref>احمدپور، کتابشناخت اخلاق اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۲۷۷.</ref>
طبرسی در مقدمه کتاب مکارم الاخلاق، ضمن اشاره به [[آیه تأسی]]، انگیزه خود از نگارش کتاب را گردآوردن شمه‌ای از اعمال و حالات [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و آنچه که امتش را به آن امر کرده، ذکر کرده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۷ش، ص۸.</ref> باب‌های دوازده‌گانه کتاب به این شرح است:<ref>احمدپور، کتابشناخت اخلاق اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۲۷۷.</ref>
{{ستون-شروع|3}}
{{ستون-شروع|3}}
# اخلاق و اوصاف [[پیامبر(ص)]]
# اخلاق و اوصاف پیامبر(ص)
# بهداشت و نظافت در اخلاق اسلامی
# بهداشت و نظافت در اخلاق اسلامی
# آداب استحمام
# آداب استحمام
خط ۵۱: خط ۵۱:
# مسائل متفرقه در عرصه اخلاق و حقوق فردی و اجتماعی.<ref>پاک‌نیا، «آشنایی با منابع دست اول شیعه»، ص۱۳۶.</ref>
# مسائل متفرقه در عرصه اخلاق و حقوق فردی و اجتماعی.<ref>پاک‌نیا، «آشنایی با منابع دست اول شیعه»، ص۱۳۶.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}
چنانکه در مقدمه ناشر کتاب آمده، در مکارم الاخلاق احادیثی از [[خاندان پیامبر|اهل بیت پیامبر]] و شمه‌ای از احوال و اخلاق آنها نیز آمده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۷ش، ص۶.</ref>
چنانکه در مقدمه ناشر کتاب آمده، در مکارم الاخلاق احادیثی از [[اهل‌بیت(ع)|اهل بیت پیامبر]] و شمه‌ای از احوال و اخلاق آنها نیز آمده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۷ش، ص۶.</ref>


==انتشار و تحریف==
==انتشار و تحریف==
به گفته [[سید محسن امین]]، کتاب مکارم الاخلاق در زمان حیات مؤلفش منتشر شد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref> همچنین این کتاب در کشورهای [[ایران]]، [[لبنان]]، [[عراق]] و [[مصر]] چاپ شده است.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۴.</ref> در چاپ‌های آن در مصر که در سال‌های ۱۳۰۰ق تا ۱۳۰۶ق انجام شده، تحریفات و تصرفاتی صورت گرفت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref> برخی از این تحریفات عبارتند از:
به گفته [[سید محسن امین]]، کتاب مکارم الاخلاق در زمان حیات مؤلفش منتشر شد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref> همچنین این کتاب در کشورهای [[ایران]]، [[لبنان]]، [[عراق]] و [[مصر]] چاپ شده است.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۴.</ref> در چاپ‌های آن در مصر که در سال‌های ۱۳۰۰ق تا ۱۳۰۶ق انجام شده، تحریفات و تصرفاتی صورت گرفت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref> برخی از این تحریفات عبارتند از:
* حذف احادیث فضائل امیرمؤمنان [[علی(ع)]] و [[حضرت زهرا]]، [[حسنین]] و شیعیان.
* حذف احادیث فضائل امیرمؤمنان [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا]]، [[حسنین]] و شیعیان.
* جایگزینی عبارت «علیه‌السلام» پس از نام ائمه، با عبارت «رضی‌الله عنه».
* جایگزینی عبارت «علیه‌السلام» پس از نام ائمه، با عبارت «رضی‌الله عنه».
* جایگزینی برخی از نام‌های ائمه با عباراتی از قبیل «بعض العلماء»، «بعض الحکماء» و «بعض الصالحین».
* جایگزینی برخی از نام‌های ائمه با عباراتی از قبیل «بعض العلماء»، «بعض الحکماء» و «بعض الصالحین».
* جایگزینی نام [[فاطمه]] با نام [[عایشه]] و جایگزینی نام امام علی(ع) با نام افراد دیگر، در برخی موارد.
* جایگزینی نام [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه]] با نام [[عایشه]] و جایگزینی نام امام علی(ع) با نام افراد دیگر، در برخی موارد.
* افزودن احادیثی از کتاب‌های [[اهل سنت]] مانند [[صحیح مسلم]] به کتاب.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref>
* افزودن احادیثی از کتاب‌های [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] مانند [[صحیح مسلم (کتاب)|صحیح مسلم]] به کتاب.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref>


در برخی از نسخه‌ها از مکارم الاخلاق با عنوان مکارم الاخلاق و معالم الاعلاق یاد شده است.<ref>صدرایی خویی و حافظیان، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه عمومی آیت الله گلپایگانی، بی‌تا، ج۹، ص۵۷۶۲؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref>
در برخی از نسخه‌ها از مکارم الاخلاق با عنوان مکارم الاخلاق و معالم الاعلاق یاد شده است.<ref>صدرایی خویی و حافظیان، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه عمومی آیت الله گلپایگانی، بی‌تا، ج۹، ص۵۷۶۲؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref>
=== واکنش‌ها===
=== واکنش‌ها===
تحریف مکارم الاخلاق با واکنش عالمان شیعه مواجه شد. [[محمدباقر بهاری همدانی]] (متوفای ۱۳۳۳ق) در رساله «تَسْدیدُ الْمَکارم وَ تَفْضیحُ الظّالم فی بَیان تَحْریف مَکارمِ الْاَخْلاق»، تحریفات کتاب را که شامل تغییرات، اضافات و حذفیات می‌شد، آورده است.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۶.</ref> همچنین [[میرزا حبیب الله رشتی]]، [[محمدحسن مامقانی]]، [[میرزا حسین نوری]]، [[ملا حسینقلی همدانی]]، [[سید محمدکاظم طباطبایی]]، [[محمدطه نجف]]، [[محمدکاظم خراسانی]] و [[سید محمدحسن شیرازی]] از عالمان شیعه در اعتراض به کتاب چاپ مصر، نظرات خود را به ضمیمه رساله تسدید المکارم منتشر کردند.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۹-۲۰۰.</ref>
تحریف مکارم الاخلاق با واکنش عالمان شیعه مواجه شد. [[محمدباقر بهاری همدانی]] (متوفای ۱۳۳۳ق) در رساله «تَسْدیدُ الْمَکارم وَ تَفْضیحُ الظّالم فی بَیان تَحْریف مَکارمِ الْاَخْلاق»، تحریفات کتاب را که شامل تغییرات، اضافات و حذفیات می‌شد، آورده است.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۶.</ref> همچنین [[حبیب‌الله رشتی|میرزا حبیب الله رشتی]]، [[محمدحسن مامقانی]]، [[میرزا حسین نوری]]، [[ملا حسینقلی همدانی]]، [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی|سید محمدکاظم طباطبایی]]، [[محمدطه نجف]]، [[محمدکاظم خراسانی]] و [[سید محمدحسن شیرازی]] از عالمان شیعه در اعتراض به کتاب چاپ مصر، نظرات خود را به ضمیمه رساله تسدید المکارم منتشر کردند.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۹-۲۰۰.</ref>


کتاب مکارم الاخلاق به دستور [[میرزای شیرازی]] در سال ۱۳۱۴ق از روی نسخه اصلی آن چاپ و منتشر شد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۵.</ref> شیخ محمود بن ملا صالح بروجردی کتاب را تصحیح کرد و در آن به تحریفات چاپ مصر اشاره کرده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref> مکارم الاخلاق به وسیله [[انتشارات الاعلمی للمطبوعات]] در بیروت و با مقدمه محمدحسین اعلمی و نیز به وسیله انتشارات شریف رضی قم در یک جلد و ۴۸۰ صفحه چاپ شده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۷ش.</ref>
کتاب مکارم الاخلاق به دستور [[سید محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]] در سال ۱۳۱۴ق از روی نسخه اصلی آن چاپ و منتشر شد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۵.</ref> شیخ محمود بن ملا صالح بروجردی کتاب را تصحیح کرد و در آن به تحریفات چاپ مصر اشاره کرده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref> مکارم الاخلاق به وسیله [[مؤسسة الاعلمی للمطبوعات|انتشارات الاعلمی للمطبوعات]] در بیروت و با مقدمه محمدحسین اعلمی و نیز به وسیله انتشارات شریف رضی قم در یک جلد و ۴۸۰ صفحه چاپ شده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۷ش.</ref>


==ترجمه‌ها==
==ترجمه‌ها==
confirmed، protected، templateeditor
۱٬۵۵۹

ویرایش